Zamach stanu na Fidżi (2006) – Wikipedia, wolna encyklopedia
Zamach stanu na Fidżi − wojskowy zamach stanu, przeprowadzony 5 grudnia 2006 roku[1]. Był to czwarty zamach stanu w historii niepodległego Fidżi[2]. Liderem przewrotu był ówczesny szef sił zbrojnych Frank Bainimarama[3]. Oficjalnie zamach przeprowadzono w celu odsunięcia od władzy premiera Laisenia Qarase, oskarżanego o łamanie konstytucji[4]. Faktycznie zamach stanu miał na celu wycofanie dwóch projektów ustaw, wzmacniających pozycję etniczną Fidżyjczyków oraz ułaskawiających uczestników zamachu stanu z 2000 roku[5][4].
Przyczyny
[edytuj | edytuj kod]Od czasu zamachu stanu z 2000 roku i wyborów parlamentarnych w 2001 roku wzrastało napięcie pomiędzy wojskiem a cywilnym rządem Laesenii Qarase. W dniach 6 i 13 maja 2006 roku odbyły się wybory parlamentarne. Dowódca wojskowy Frank Bainimarama krytykował termin wyborów i wzywał obywateli Fidżi do głosowania na kandydatów zgodnie z ich poglądami politycznymi, a nie na podstawie przynależności do ich grupy etnicznej. Wybory wygrała partia Qarasego. W październiku 2006 roku Bainimarama postawił premierowi ultimatum, aby w ciągu trzech tygodni wycofał projekty ustaw dotyczących praw rdzennych mieszkańców Fidżi oraz zamachu stanu z 2000 roku. W listopadzie w Nowej Zelandii odbyły się negocjacje pomiędzy Qarase a Bainimaramą, jednak obu stronom nie udało się osiągnąć porozumienia[5].
5 grudnia 2006 wojsko Fidżi rozpoczęło szturm na budynki rządowe. Przejęcie władzy przez wojsko nastąpiło o godzinie 18. Bainimarama wygłosił przemówienie, w którym poinformował, że przejął władzę nad krajem. W styczniu 2007 roku Bainimarama objął stanowisko tymczasowego premiera i ogłosił plany przeprowadzenia wyborów i uchwalenia nowej konstytucji[5]. W 2013 roku wprowadził nową konstytucję, gwarantującą równe prawa dla wszystkich grup etnicznych zamieszkujących Fidżi[3][6]. Wolne wybory odbyły się 17 września 2014 roku[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jelonek 2007 ↓, s. 151.
- ↑ Richard Herr: Fiji’s electoral crisis: when is a coup not a coup?. aspistrategist.org.au, 2022-12-23. [dostęp 2023-01-26]. (ang.).
- ↑ a b Sally Round: Memories from Fiji's 2006 coup still clear ten years on. rnz.co.nz, 2016-12-05. [dostęp 2023-01-26]. (ang.).
- ↑ a b Eska-Mikołajewska 2019 ↓, s. 258.
- ↑ a b c d Fiji election: From 2006 coup to 2014 poll, eight years under interim PM Frank Bainimarama. abc.net.au, 2014-09-12. [dostęp 2023-01-26]. (ang.).
- ↑ Dominic O'Sullivan: As Fiji prepares to vote, democracy could already be the loser. theconversation.com, 2022-12-06. [dostęp 2023-01-26]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Justyna Eska-Mikołajewska. Konsekwencje ustrojowe reform systemu wyborczego Fidżi jako państwa funkcjonującego w warunkach społeczeństwa podzielonego etnicznie. „Białostockie Studia Prawnicze”. 24, 2019.
- Adam Jelonek. Kryzys konsocjonalnej demokracji. Przypadek Fidżi. „Azja-Pacyfik”. X, 2007.