Real (moneta) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Real (l. mn.: hiszp. reales, port. reais, potem réis) – dawna moneta (głównie srebrna) bita od XIV wieku w Hiszpanii, a następnie w Portugalii.

Początkowo hiszpański real zawierał ponad 3 gramy czystego srebra i stanowił równowartość 1/8 talara lub 34 maravedi (XV/XVI w.).

Reale na świecie[edytuj | edytuj kod]

Monety o tym nominale były emitowane w następujących państwach:

Argentyna – do 1867 (w tym wiele emisji regionalnych)
Boliwia – do 1825
Brazylia – do 1942
Republika Środkowoamerykańska
Chile – do 1852
Dominikana – w 1844 i 1848
Kolumbia – do 1862
Kostaryka – do 1850
Ekwador – do 1862
Filipiny – do 1835
Gwatemala – do 1912
Honduras – do 1871
Hiszpania – do 1865
Meksyk – do 1897
Mozambik – do 1853
Paragwaj – w 1845
Peru – do 1861
Portugalia – do 1910,
Salwador – do 1909
Wenezuela – do 1863

oraz na Azorach – do 1901 i w Indiach (jako terytoriach portugalskich) – do 1871

Brazylia[edytuj | edytuj kod]

do 1822[edytuj | edytuj kod]

Do 1822 wydawano monety kolonialne tej waluty (miedziane 10, 20, 37.5, 40, 75, 80 reis; srebrne 80, 160, 320, 640, 960 reis; złote 4000, 6400 reis).

1822–1833[edytuj | edytuj kod]

W latach 1822–1833, po uzyskaniu niepodległości emitowano już własne monety (nominały i użyte metale nie uległy zmianom).

1833–1889[edytuj | edytuj kod]

Po reformie walutowej z 1833 emitowano następujące monety:

10 reis (brąz 1868–1870)
20 reis (brąz 1868–1870)
40 reis (brąz 1873–1880)
50 reis (miedzionikiel 1886–1888)
100 reis (srebro 1834–1848, miedzionikiel 1871–1889)
200 reis (srebro 1835–1869, miedzionikiel 1871–1889)
400 reis (srebro 1834–1848)
500 reis (srebro 1848–1889)
800 reis (srebro 1835–1846)
1000 reis (srebro 1849–1889)
1200 reis (srebro 1834–1847)
2000 reis (srebro 1851–1889)
5000 reis (złoto 1854–1859)
10000 reis (złoto 1833–1889)
20000 reis (złoto 1849–1889)

1889–1942[edytuj | edytuj kod]

Po ustanowieniu republiki w 1889 wydawano następujące nominały:

20 reis (brąz 1889–1912, miedzionikiel 1918–1935)
40 reis (brąz 1889–1912)
50 reis (miedzionikiel 1918–1935)
100 reis (miedzionikiel 1889–1942)
200 reis (miedzionikiel 1889–1942)
300 reis (miedzionikiel 1936–1942)
400 reis (srebro 1900, miedzionikiel 1901–1942)
500 reis (srebro 1889–1913, aluminium-brąz 1922–1939)
1000 reis (srebro 1889–1913, aluminium-brąz 1922–1939)
2000 reis (srebro 1891–1935, aluminium-brąz 1936–1939)
4000 reis (srebro 1900)
5000 reis (srebro 1936–1938)
10000 reis (złoto 1889–1922)
20000 reis (złoto 1889–1922)

1942–1994[edytuj | edytuj kod]

W 1942 real został zastąpiony walutą o nazwie cruzeiro dzielącą się na 100 centavos.

od 1994[edytuj | edytuj kod]

Od 1 lipca 1994 real jest ponownie jednostką monetarną Brazylii, dzieli się na 100 centavos.

Poprzednia waluta, cruzeiro real, została wymieniona w stosunku 1 nowy real = 2750 cruzeiros reales.

Hiszpania[edytuj | edytuj kod]

XIX wiek[edytuj | edytuj kod]

W pierwszej połowie XIX wieku srebrny real dzielił się na 34 maravedi (monety miedziane emitowane w nominałach 1, 2, 4, 8).

Wydawano monety 1/2, 1, 2, 4, 8 reales. 16 reales równało się jednemu złotemu escudo.

Jednocześnie emitowano monety o mniejszej wadze 1, 2, 4, 10, 20 reales w srebrze oraz 80, 160, 320 reales w złocie (monety te zwane są reales de vellón). 20 reales de vellón odpowiadało wagą monecie 8 reales de plata (wcześniejszych), a 80 reales de vellón odpowiadało 2 escudos.

od 1850[edytuj | edytuj kod]

Po wprowadzeniu systemu dziesiętnego w 1850 real podzielono na 100 centimos. 1 real był monetą srebrną próby 900, ważącą 1,31 grama. Emitowano monety:

5 centimos (miedź 1852–1864)
10 centimos (miedź 1850–1864)
20 centimos (miedź 1853)
25 centimos (miedź 1854–1864)
1/2 real (miedź 1848–1853)
1 real (srebro 1850–1864)
2 reales (srebro 1850–1864)
4 reales (srebro 1852–1864)
10 reales (srebro 1851–1865)
20 reales (srebro 1850–1864, złoto 1856–1863)
40 reales (złoto 1861–1864)
100 reales (złoto 1850–1864)

Wszystkie powyższe monety, z wyjątkiem niektórych wczesnych emisji miedzianych, przedstawiają na awersie królową Izabelę II.

1864–1869[edytuj | edytuj kod]

W 1864 wprowadzono nową walutę – srebrne escudo, które w 1869 zastąpiono pesetą.

1873 – ostatni hiszpański real[edytuj | edytuj kod]

W 1873 wydano jeszcze lokalnie srebrną monetę o nominale 10 reales (legenda na rewersie: REVOLUCION / CANTONAL / DIEZ REALES).

Portugalia[edytuj | edytuj kod]

XIX wiek[edytuj | edytuj kod]

Na początku XIX wieku 6400 reis równało się złotej monecie zwanej peca, w 1826 zmieniono jej wartość na 7500 reis.

Emitowano monety miedziane 3, 5, 10, 20, 40 reis; srebrne 50, 60, 80, 120, 200, 400 reis oraz złote 1000 reis, 1/2 escudo (800 reis), 1 escudo (1600 reis), 1/2 i 1 peca.

1836–1910[edytuj | edytuj kod]

System dziesiętny został wprowadzony w 1836. Emitowano następujące nominały:

3 reis (miedź 1868–1875)
5 reis (miedź 1840–1879, brąz 1882–1910)
10 reis (miedź 1837–1874, brąz 1882–1892)
20 reis (miedź 1847–1874, brąz 1882–1892)
50 reis (srebro 1855–1893, miedzionikiel 1900)
100 reis (srebro 1838–1898 i 1909–1910, miedzionikiel 1900)
200 reis (srebro 1838–1909)
500 reis (srebro 1837–1910)
1000 reis (srebro 1837–1845 i 1898–1910, złoto 1851–1855)
2000 reis (złoto 1856–1888)
2500 reis (złoto 1838–1853)
5000 reis (złoto 1838–1889)
10000 reis (złoto 1878–1889).

od 1910[edytuj | edytuj kod]

Po ustanowieniu republiki w 1910 wprowadzono escudo dzielące się na 100 centavos.