Rosyjska Prawosławna Cerkiew Staroobrzędowa – Wikipedia, wolna encyklopedia
Rosyjska Prawosławna Cerkiew Staroobrzędowa (ros. Русская Православная Старообрядческая Церковь) – jeden z dwóch Kościołów staroobrzędowych popowców działających na terenie Rosji.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Od XVIII wieku do 1988 roku oficjalna nazwa Kościoła brzmiała Staroprawosławny Kościół Chrystusowy (ros. Древлеправославная Церковь Христова), dlatego też bywa często mylona z Rosyjskim Kościołem Staroprawosławnym (ros. Русская Древлеправославная Церковь) – m.in. z tego powodu zdecydowano się w 1988 roku na zmianę nazwy.
Rosyjska Prawosławna Cerkiew Staroobrzędowa jest obok Lipowiańskiej Chrześcijańskiej Cerkwi Starego Rytu jedną z dwóch organizacji wywodzącej się z tradycji hierarchii z Biłej Krynyci.
Zwierzchnik Kościoła nosi od 1988 roku tytuł metropolity moskiewskiego i całej Rusi. Od 2005 jest nim Korneliusz, wybrany 18 października 2005 roku przez Święty Sobór. Jego siedziba znajduje się na cmentarzu Rogożskim w Moskwie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Po śmierci władyki Pawła Kołomieńskiego, który jako jedyny z rosyjskich biskupów odrzucił reformy patriarchy Nikona, przez dwa wieki staroobrzędowcy nie posiadali własnej hierarchii. Dopiero w 1848 roku władyka Sarajewa i Bośni Ambroży przeszedł na ich stronę, wyświęcając w Biłej Krynyci dwóch biskupów: Cyryla (Timofiejewa) i Arkadiusza. Po wydaniu ukazu tolerancyjnego z kwietnia 1905 roku przez cara Mikołaja II również rosyjscy popowcy zaczęli podlegać hierarchii białokrynickiej.
W czasach ZSRR rosyjska cerkiew dawnego rytu była tak samo prześladowana jak inne wyznania chrześcijańskie - w okresie stalinowskim jedynym pozostającym na wolności władyką był Sawa z Kaługi, który w 1940 roku wyświęcił biskupa Samary i Ufy Irynarcha na władykę Moskwy. Swobodniej odetchnąć mógł Kościół dopiero po pierestrojce, kiedy stanął na jego czele metropolita Alipiusz (1988-2004), choć Cerkiew nie powróciła już do swojej wcześniejszej pozycji sprzed 1917 roku.
Organizacja Kościoła[edytuj | edytuj kod]
Do cerkwi staroobrzędowej należy ok. 500 tys. Rosjan. Na jej czele stoi metropolita Moskwy i Wszechrusi wybierany przez Święty Sobór (Освященный Собор). W skład kościoła wchodzi 5 biskupstw i 250 parafii w Rosji, na Ukrainie, Białorusi i w Kazachstanie oraz 12 eparchii:
- Moskwa
- Kijów i Ukraina
- Kiszyniów i Mołdawia
- Nowosybirsk i Syberia
- Jarosław – Kostroma
- Sankt Petersburg – Twer
- Niżny Nowgorod i Włodzimierz nad Klaźmą
- Kazań i Wiatka
- Don i Kaukaz
- Ural i Daleki Wschód
- Augsburg (obejmuje RFN i państwa bałtyckie)
Lista hierarchów[edytuj | edytuj kod]
- na Węgrzech i w Rumunii (z siedzibą w Biłej Krynyci, po 1940 w Braiła)
Ambroży, Metropolita Biłej Krynyci | 28.10.1846 - 26.07.1848 († 30.10.1863) |
Cyryl (Timofejew), Władyka Biłej Krynyci i Metropolita Wszystkich Prawosławnych Dawnego Rytu | 04.01.1849 - † 02.12.1873 |
Atanazy (Makurow) | 09.05.1874 - † 01.10.1905 |
Makary | 10.09.1906- ? |
Sylwan | 1936 - † ca. 1941 |
Innocenty (Usow) | 1942 |
Tichon (Kachalkin), Metropolita Biłej Krynyci | 1943 - † 04.03.1968 |
Joazaf | 1972 - 1982 († 02.01.1985) |
Tymon (Gawriłow) | 1985 - 21.08.1996 |
Leoncjusz (Izotow) | 24.10.1996 - do chwili obecnej |
- na terenie Rosji
Sofroniusz, Władyka Symbirska | 03.01.1849 - 1853 |
Antoni (Szutow), Władyka Włodzimierza 1853-1863; Władyka Moskwy i Wszechrusi | 1863 - † 1881 |
Sawwacjusz (Lewszyn)), Władyka Moskwy | 10.10.1882 - 1898 |
Jan (Kartuszyn), Władyka Moskwy i Wszechrusi | 16.10.1898 - † 24.04.1915 |
Melecjusz (Kartuszyn), Władyka Moskwy i Wszechrusi | 30.08.1915 - † 1934 |
locum tenens: Wincenty (Nikitin), Władyka Kaukazu | 1934 - † 12.04.1938 (zm. w więzieniu) |
Sawa, Władyka Kaługi, Smoleńska i Briańska | †1943 |
Irynarch (Parfienow), Władyka Moskwy i Wszechrusi | 1940 - † 07.03.1952 |
Flawian (Slesarjew) | 16.03.1952 - † 25.12.1960 |
Józef (Morszakow) | 19.02.1961 - † 03.11.1970 |
Nikodem (Łatyszew) | 24.10.1971 - † 11.02.1986 |
locum tenens: Anastazy (Kononow) | 14.02.1986 - † 09.04.1986 |
locum tenens: Alipiusz (Gusiew), Władyka Klinców | 13.04.1986 - 06.07.1986 |
Alipiusz (Gusiew) | 06.07.1986 - † 31.12.2003 |
Adrian (Czetwiergow), Metropolita Moskwy i Wszechrusi | 09.02.2004 - † 10.08.2005 |
locum tenens: Jan (Wituszkin), Władyka Kostromy i Jarosławia | 11.08.2005 - 18.10.2005 |
Korneliusz (Titow) | 18.10.2005 - do chwili obecnej |