Rzeźnia miejska w Warszawie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Południowy pawilon rzeźni miejskiej na tle apartamentowca Pacific Residence (2012)

Rzeźnia miejska – rzeźnia, która funkcjonowała w latach 1840–1930 w Warszawie przy ul. Solec. Pod numerem 24 zachowały się dwa zabytkowe pawilony należące kiedyś do kompleksu rzeźni.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Rzeźnia powstała po 1840 roku[1]. Zabudowania murowane zostały wzniesione w latach 1853–1856 według projektu Piotra Frydrycha, który wcześniej, w 1849 roku, odbył podróż do Niemiec, Belgii i Paryża, aby zapoznać się z tamtejszymi wzorowymi rzeźniami[2].

Rzeźnia została zlokalizowana między ulicą Solec a ulicą Wioślarską i miała postać bardzo wydłużonego, parterowego budynku z arkadową fasadą i z nieco wyższym, dwuspadowo zwieńczonym środkowym ryzalitem. Ceglane lico muru kontrastowało z tynkowanym detalem. W skład zespołu wchodził budynek główny, dwa pawilony przy Solcu, dom (mieszkalny?) i mniejsze zabudowania na terenie całej posesji[1].

Rzeźnia została zlikwidowana około 1930 roku w związku z pracami regulacyjnymi brzegu Wisły[3]. Większość zabudowań zniszczono w czasie II wojny światowej. W czasie powstania warszawskiego ich tereny zostały obsadzone, a później dzielnie bronione przez 1140 pluton (pod dowództwem plut. pchor. Zdzisława Gatkowskiego „Prusa”) 3 kompanii III zgrupowania porucznika Juliusza Szawdyna „Konrada”[4]. Stąd 1 sierpnia 1944 zaatakował on most Poniatowskiego[5] (to wydarzenie upamiętnia tablica umieszczona na zachowanym budynku rzeźni)[6].

Wypalony obiekt zburzono w 1952 roku, wbrew ustaleniom konserwatorskim. Pozostały dwa kwadratowe, narożne budynki (pawilony), które zostały wyremontowane w latach 60., a staranniej w latach 80. Przywrócono (ze zmianami) detale usunięte po wojnie, ale zmieniono zwieńczenie, wprowadzając wysokie poddasza, których wcześniej nie było, a sam dach miał wyraźne okapy.

Oba domki wpisano do rejestru zabytków 1 lipca 1965 roku (pod numerem 648).

Ocalałe pawilony przy Solcu od 1983 roku mieszczą Muzeum Azji i Pacyfiku.

W 2014 na terenie dawnej rzeźni zakończono budowę apartamentowca Pacific Residence, którego parter został przeznaczony na nową siedzibę muzeum[7].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Rzeźnia Miejska w Warszawie na stronie Warszawa 1939. [dostęp 2012-10-20].
  2. ↑ Julian Samujłło: Frydrych Piotr. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 7: Firlej Jan – Girdwoyń Kazimierz. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1948–1958, s. 173. Reprint wydany przez Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, 1990, ISBN 83-04-03490-5.
  3. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 758. ISBN 83-01-08836-2.
  4. ↑ Jerzy Stanisław Majewski, Tomasz Urzykowski: Przewodnik po powstańczej Warszawie. Warszawa: Muzeum Powstania Warszawskiego i Weltbild Polska Sp. z o.o., 2012, s. 186. ISBN 978-83-273-0091-1.
  5. ↑ Janusz Dereziński: Pamiętne miejsca Czerniakowa. Ząbki: Apostolicum Wydawnictwo Księży Pallotynów, 2004, s. 20. ISBN 83-7031-445-7.
  6. ↑ Janusz Dereziński: Pamiętne miejsca Czerniakowa. Ząbki: Apostolicum Wydawnictwo Księży Pallotynów, 2004, s. 23. ISBN 83-7031-445-7.
  7. ↑ 8. Pacyficzny kolos. [dostęp 2018-04-03].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rzeźnia_miejska_w_Warszawie&oldid=73081890”