Sąd Okręgowy w Warszawie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Sąd Okręgowy w Warszawie
Logo
Ilustracja
Gmach Sądu Okręgowego
Państwo

 Polska

Data utworzenia

1 stycznia 1999

Prezes

Joanna Przanowska-Tomaszek

Adres
al. „Solidarności”,
00-898 Warszawa
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Sąd Okręgowy w Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Sąd Okręgowy w Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Sąd Okręgowy w Warszawie”
Ziemia52°14′27″N 20°59′32″E/52,240833 20,992222
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Gmach w latach 60.
Dziedziniec wewnętrzny
Hol główny
Biuro Obsługi Interesantów
Korytarz z salami rozpraw
Jeden z symboli sprawiedliwości – Temida z opaską na oczach – na fasadzie gmachu (dziedziniec wewnętrzny)

Sąd Okręgowy w Warszawie – organ wymiaru sprawiedliwości powołany do rozstrzygania spraw sądowych I instancji i II instancji, mieszczący się w Warszawie w budynku przy al. „Solidarności” 127[1][2] (adres przedwojenny ul. Leszno 53/55).

Gmach sądu wzniesiono w latach 1935[3]–1939. W 2009 został wpisany do rejestru zabytków[4].

Status prawny[edytuj | edytuj kod]

Sąd okręgowy jest państwową jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej. W polskim wymiarze sprawiedliwości jest zasadą, że w pierwszej instancji orzeka sąd rejonowy, natomiast sąd okręgowy orzeka jako sąd pierwszej instancji tylko w sprawach o zbrodnie i niektóre występki. Na wniosek sądu rejonowego sąd apelacyjny może przekazać sądowi okręgowemu do rozpoznania w I instancji sprawę o każde przestępstwo ze względu na szczególną wagę lub zawiłość tej sprawy.

Sąd Okręgowy stanowi element władzy sądowniczej sprawującej wymiar sprawiedliwości na podstawie Konstytucji RP[5]. Sposób organizacji Sądu reguluje ustawa o ustroju sądów powszechnych[6], a także akty wykonawcze[7]. Obejmuje obszar właściwości sądów rejonowych

Sąd Okręgowy w Warszawie obejmuje obszar właściwości sądów rejonowych w: Grodzisku Mazowieckim, Pruszkowie, Piasecznie oraz dla Warszawy-Mokotowa, Warszawy-Śródmieścia, Warszawy-Woli, Warszawy-Żoliborza, dla m. st. Warszawy w Warszawie dla dzielnic: Ochota, Ursus i Włochy[8].

Struktury organizacyjne[edytuj | edytuj kod]

Sądy Okręgowe funkcjonują w strukturach sądów powszechnych, które rozstrzygają wszelkie sprawy z zakresu prawa karnego, cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, które nie są zastrzeżone dla innych sądów.

W Sądzie Okręgowym w Warszawie utworzone zostały następujące wydziały[9]:

  • Wydział I Cywilny
  • Wydział II Cywilny
  • Wydział III Cywilny
  • Wydział IV Cywilny
  • Wydział V Cywilny Odwoławczy
  • Wydział VI Cywilny Rodzinny Odwoławczy
  • Wydział VII Cywilny Rodzinny i Rejestrowy
  • Wydział VIII Karny
  • Wydział IX Karny Odwoławczy
  • Wydział X Karny Odwoławczy
  • Wydział XI Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych
  • Wydział XII Karny
  • Wydział XIII Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
  • Wydział XIV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
  • Wydział XV Wykonywania Orzeczeń
  • Wydział XVI Gospodarczy
  • Wydział XVII – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
  • Wydział XVIII Karny
  • Wydział XIX Wizytacyjny
  • Wydział XX Gospodarczy
  • Wydział XXI Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
  • Wydział XXII Własności Intelektualnej
  • Wydział XXIII Gospodarczy Odwoławczy i Zamówień Publicznych
  • Wydział XXIV Cywilny
  • Wydział XXV Cywilny
  • Wydział XXVI Gospodarczy
  • Wydział XXVII Cywilny Odwoławczy
  • Wydział XXVIII Cywilny

Historia gmachu[edytuj | edytuj kod]

Wzniesienie reprezentacyjnego gmachu sądów grodzkich na Lesznie (nazywanego zwyczajowo Sądami na Lesznie) powierzono prof. inż. arch. Bohdanowi Pniewskiemu[10]. Budowę rozpoczęto w II połowie 1935 roku, trwała ona niespełna 4 lata i wiosną 1939 została zakończona. Wiązała się ona z licznymi uwagami krytycznymi ze strony palestry, która utyskiwała na znaczne oddalenie gmachu od Sądu Okręgowego, Sądu Apelacyjnego i Sądu Najwyższego, które mieściły się przy placu Krasińskich. Gmach zaczął służyć warszawskiemu sądownictwu 30 czerwca 1939. Dostojność, monumentalne ukształtowanie bryły, staranne opracowanie detali to elementy charakteryzujące ten budynek. W charakterze dekoracji umieszczono nad wejściem głównym maksymę Sprawiedliwość jest ostoją mocy i trwałości Rzeczypospolitej, sformułowaną przez Andrzeja Frycza Modrzewskiego[11].

Mimo wybuchu II wojny światowej, Sądy Grodzkie nadal służyły polskiemu wymiarowi sprawiedliwości. Ich pracę przerwały dopiero naloty niemieckiego lotnictwa. W miarę upływu czasu życie okupowanej Warszawy wróciło do normy. 11 grudnia 1939 Sądy ponownie rozpoczęły swoją działalność, jednakże już pod ścisłą kontrolą i nadzorem niemieckim. Zajmowały część budynku od strony ul. Leszno, w pozostałej części Niemcy zorganizowali swój szpital. W Sądach Grodzkich sprawy rozpatrywali polscy sędziowie, jednak każdy wyrok musiał być zatwierdzony przez władze niemieckie. Spod kompetencji sądów polskich wyłączone były sprawy kryminalne, w których oskarżonym był Niemiec, jak również sprawy cywilne między Polakami a Niemcami.

Z uwagi na spełniane funkcje gmach Sądów nie został w listopadzie 1940 włączony do getta warszawskiego. Stał się miejscem spotkań ludzi z obu stron muru getta – dostęp do budynku mieli zarówno mieszkańcy dzielnicy zamknięty (od strony ulicy Leszno), jak i pozostałej części miasta (od strony ulicy Białej)[12]. Te wydarzenia od 2008 upamiętnia jeden z pomników granic getta u zbiegu ulic Chłodnej i Elektoralnej.

Po zakończeniu wojny przystąpiono do odbudowy budynku Sądów. Gmach ocalał, ale piętra V i VI zostały spalone. Odbudowany gmach oddano do użytku w lipcu 1949[13].

W 1950 roku do gmachu przeniósł się z Łodzi Sąd Najwyższy[14]. W 2009 został on wpisany do rejestru zabytków[4].

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 grudnia 1998 roku (Dz.U. z 1998 r. nr 166, poz. 1253) w sprawie utworzenia sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości, z dniem 1 stycznia 1999 z Sądu Wojewódzkiego został utworzony Sąd Okręgowy w Warszawie. Ostatnie zmiany miały miejsce 1 maja 2005, kiedy to na mocy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 grudnia 2004 rozpoczął działalność Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie z siedzibą w gmachu przy al. „Solidarności” 127.

Prezesi Sądu[edytuj | edytuj kod]

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.
  • sędzia sądu okręgowego Beata Waś – od 8 sierpnia 2005 do 7 sierpnia 2011[15]
  • sędzia sądu okręgowego Małgorzata Kluziak – od 12 września 2011 do 11 września 2017[16][17]
  • sędzia sądu okręgowego Joanna Bitner – od 12 września 2017 do 16 listopada 2020 (rezygnacja)[18][19]
  • sędzia sądu apelacyjnego Piotr Schab – od 17 listopada 2020 do lipca 2022 (objęcie funkcji Prezesa Sądu Apelacyjnego w Warszawie)[20][21]
  • sędzia sądu okręgowego Joanna Przanowska-Tomaszek – od lipca 2022[22]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Strona Sądu Okręgowego w Warszawie.
  2. ↑ Lokalizacja siedzib Sądu Okręgowego w Warszawie. warszawa.so.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-07)]..
  3. ↑ „Architektura i Budownictwo” (9), Biblioteka Cyfrowa Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1935, s. 9-27 [dostęp 2023-06-25], Konkurs rozstrzygnięto w lipcu 1935. Budowa rozpoczęła się jesienią 1935 roku.
  4. ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 września 2022 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 73. [dostęp 2023-12-03].
  5. ↑ Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483
  6. ↑ Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 217), w skrócie u.s.p.
  7. ↑ W szczególności rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. – Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2514), zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 czerwca 2019 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej (Dz. Urz. MS z 2019 r. poz. 138) oraz rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie nadzoru administracyjnego nad działalnością administracyjną sądów powszechnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1166)
  8. ↑ Lokalizacja Sądów Rejonowych w okręgu Sądu Okręgowego w Warszawie. warszawa.so.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-07)]..
  9. ↑ Wydziały Sądu Okręgowego w Warszawie. warszawa.so.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-29)]..
  10. ↑ Marcin Gawlicki. Rejestr zabytków w praktyce ochrony konserwatorskiej. „Ochrona Zabytków”. 56/2 (241), s. 66, 2008. ISSN 0029-8247. 
  11. ↑ Kamila Piętka-Rakowiecka, Warszawa – miasto sądów, „Architectus”, nr 3 (51), Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2017.
  12. ↑ Irena Birnbaum: Non omnis moriar. Pamiętnik z getta warszawskiego. Warszawa: Czytelnik, 1982, s. 52. ISBN 83-07-00745-3.
  13. ↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 52, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”. 
  14. ↑ Sąd Najwyższy Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Zespół Prasowy Sądu Najwyższego, 2014, s. 56.
  15. ↑ Powołanie Prezesa Sądu Okręgowego w Warszawie – Biuletyn Informacji Publicznej Sąd Okręgowy w Warszawie. bip.warszawa.so.gov.pl. [dostęp 2020-11-17].
  16. ↑ Zapytanie nr 4419 – tekst odpowiedzi. www.sejm.gov.pl. [dostęp 2020-11-17].
  17. ↑ Zakończenie kadencji Prezesa Sądu Okręgowego w Warszawie – Biuletyn Informacji Publicznej Sąd Okręgowy w Warszawie. bip.warszawa.so.gov.pl. [dostęp 2020-11-16].
  18. ↑ Joanna Bitner nowym prezesem Sądu Okręgowego w Warszawie. Prawo.pl, 2017-09-14. [dostęp 2020-11-16].
  19. ↑ Joanna Bitner złożyła rezygnację z funkcji prezesa Sądu Okręgowego w Warszawie. www.rp.pl. [dostęp 2020-11-16].
  20. ↑ Rzecznik dyscyplinarny Piotr Schab prezesem Sądu Okręgowego w Warszawie. www.rp.pl. [dostęp 2020-11-16].
  21. ↑ Sędzia Piotr Schab powołany na prezesa Sądu Okręgowego w Warszawie. www.rmf24.pl. [dostęp 2020-11-16].
  22. ↑ Magdalena Gałczyńska: Joanna Przanowska-Tomaszek nowym prezesem stołecznego Sądu Okręgowego. Ministerstwo milczy. Onet Wiadomości, 2022-07-05. [dostęp 2022-09-13].
Sądy okręgowe w Polsce
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sąd_Okręgowy_w_Warszawie&oldid=72977961”