French
DeutschSiekierki (Warszawa) – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Obszar MSI Warszawy | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| W granicach Warszawy | |
| SIMC | 0918519 |
| Strefa numeracyjna | +48 22 |
| Tablice rejestracyjne | WE |
Położenie na mapie Warszawy Siekierki jako część dzielnicy Mokotów | |
| 52°12′29,563″N 21°05′00,704″E/52,208212 21,083529 | |
| Strona internetowa | |
Siekierki – północno-wschodnia, przylegająca do Wisły część warszawskiej dzielnicy Mokotów[3], osiedle[4] oraz obszar MSI będący częścią Dolnego Mokotowa, położony na terenie tzw. Łuku Siekierkowskiego, w obrębie ulicy Bartyckiej, Gościniec, Polskiej, Alei Polski Walczącej oraz Trasy Siekierkowskiej, stanowiącej jego południową granicę. Osiedle charakteryzuje się niską zabudową o charakterze typowo mieszkalnym. Na jego terenie znajduje się centrum astronomiczne oraz sanktuarium maryjne.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Najwcześniejsze osadnictwo na obszarze dzisiejszych Siekierek, dawniej określanym nazwą Kępa Bełt, stanowi znana od XIII wieku wieś Czarnów (również Czarnowo), będąca osadą położoną pomiędzy Solcem a Czerniakowem, nad wpadającą wówczas do Wisły rzeką Wilanówką[5]. W jej miejsce pojawiła się w późniejszym czasie wieś o nazwie Siekierki, wzmiankowana od XVI wieku[6]. W XVII wieku osada ta stała się własnością Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, który wzniósł tutaj pawilon rozrywkowy, zaś w XVIII wieku okoliczne tereny zostały wydzierżawione w celach łowieckich przez Augusta II Mocnego[6][7]. W XIX wieku wyróżniano dwie części osady, tj. Siekierki Wielkie oraz Małe, które w 1827 posiadały łącznie 194 mieszkańców w 30 gospodarstwach domowych, zaś w 1889 – 358 mieszkańców. Całość osady weszła w skład lokalnego folwarku, który w 1884 obejmował obszar 556 mórg (tj. 3,11 km²[8]), składającego się w znacznej większości z łąk i pastwisk[9].
W drugiej połowie XIX wieku Siekierki Wielkie oraz Siekierki Małe należały do gminy Mokotów w powiecie warszawskim, zaś w strukturze kościoła katolickiego stanowiły część parafii Wilanów[9]. W 1909 obie wsie zostały wyłączone z gminy Mokotów i włączone w skład gminy Wilanów[10].
Wsie Siekierki Wielkie i Siekierki Małe, należące do ówczesnej gminy Wilanów, zostały włączone w granice Warszawy z dniem 1 kwietnia 1916 na mocy rozporządzenia gubernatora Hansa von Beselera z dnia 8 kwietnia 1916, wraz z resztą Mokotowa[1][2][11]. 16 listopada 1916 Siekierki zostały wyłączone z katolickiej parafii Wilanów i weszły w skład nowej parafii św. Bonifacego z siedzibą w klasztorze czerniakowskim[12], który już od 1904 mieścił filię parafii wilanowskiej odpowiedzialną między innymi za prowadzenie ksiąg stanu cywilnego mieszkańców Siekierek[13][14].
W 1926 roku ukończono budowę wału przeciwpowodziowego wzdłuż lewego brzegu Wisły, który oddalił utrudniające uprzednio rozwój terenu zagrożenie powodziowe[7]. W okresie międzywojennym planowano zagospodarowanie terenu Siekierek pod budowę tzw. Dzielnicy Olimpijskiej, czyli olimpijskiego kompleksu sportowego o powierzchni około 160 ha, zawierającego m.in. stadion oraz tor regatowy; realizację projektu przekreślił jednak wybuch II wojny światowej[15].
W czasie niemieckiej okupacji przy ulicy Gwintowej na Siekierkach doszło do objawienia Matki Bożej, doświadczonego przez dwunastoletnią Władysławę Papis[16]. Objawienia powtarzały się na przestrzeni lat 1943−1949, zapoczątkowując miejscowy kult maryjny[7][17]. W trakcie powstania warszawskiego Siekierki zostały dotknięte tragicznymi represjami ludności polskiej. W ramach odwetu naziści dokonywali zbiorowych mordów mieszkańców oraz systematycznych podpaleń osiedla, w wyniku czego zniszczeniu uległa większość zabudowy, w tym miejscowy folwark[7].
Po zakończeniu wojny, w ramach obowiązującego dekretu Bieruta zakazywano mieszkańcom zarówno odbudowy zniszczonych, jak i budowy nowych domów, w dużej mierze przyczyniając się do rozwoju samowoli budowlanej[7]. W 1961 w sąsiedztwie Siekierek powstała Elektrociepłownia Siekierki, największa elektrociepłownia w Polsce, która po wyznaczeniu granic MSI znalazła się jednak na terenie Augustówki. W późniejszym okresie PRL na obszarze Siekierek planowano budowę zespołu obiektów naukowych wraz z programem mieszkaniowym[18], jednak jedynym zrealizowanym obiektem tego programu jest centrum astronomiczne Polskiej Akademii Nauk przy ulicy Bartyckiej, oddane do użytku w 1978[19].
W 1994 ukończono budowę upamiętniającego objawienia sanktuarium maryjnego, obsługiwanego przez zakon pijarów. W 2002 oddano do użytku pobliską Trasę Siekierkowską oraz Most Siekierkowski. W ramach europejskiego programu Natura 2000 przylegające bezpośrednio do Wisły tereny Siekierek zostały w 2004 włączone w skład objętych ochroną terenów obszaru Doliny Środkowej Wisły, jako część Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu[20]. W latach 2005-2008 na terenie Siekierek planowano utworzenie Warszawskiego Parku Technologicznego[21], ten projekt jednak również został porzucony[22].
Pomimo wspominanych, niezrealizowanych planów inwestycyjnych na przestrzeni lat Siekierki przez dłuższy czas pozostały terenem niedoinwestowanym oraz w znacznej mierze niewykorzystanym, jednak począwszy od początku lat 10. XXI wieku nastąpił na tym obszarze znaczny rozwój zabudowy nowych osiedli mieszkaniowych. W 2019 ukończono trasę Alei Polski Walczącej, planowanej uprzednio pod roboczą nazwą Czerniakowska Bis arterii łączącej Trasę Siekierkowską z ulicą Czerniakowską[23]. W przyszłości planowane jest poprowadzenie wzdłuż niej linii tramwajowej jako przedłużenia linii biegnącej ulicą Gagarina[24]. Przez Siekierki ma w przyszłości przebiegać również planowana linia metra M3[24].
Galeria zdjęć[edytuj | edytuj kod]
-
Ulica Batalionu AK Bałtyk -
Widok na Most Siekierkowski -
Fragment Łachy Siekierkowskiej -
Wał przeciwpowodziowy nad Wisłą -
-
Pomnik pamięci mieszkańców pomordowanych w czasie II wojny światowej -
Tablica upamiętniająca desant 1 Armii Wojska Polskiego
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rozporządzenie dotyczące rozszerzenia warszawskiego okręgu miejskiego i wykonania planu dla zabudowania miasta Warszawy z dnia 8 kwietnia 1916 r., „Dziennik rozporządzeń dla Jenerał-Gubernatorstwa Warszawskiego” (nr 29, poz. 79), Warszawa, 17 kwietnia 1916, s. 1–4.
- ↑ a b Rozporządzenie dotyczące ustanowienia granic miejskich Warszawy z dnia 29 stycznia 1917 r., „Dziennik rozporządzeń dla Jenerał-Gubernatorstwa Warszawskiego” (nr 63, poz. 259), Warszawa, 10 lutego 1917, s. 170–171.
- ↑ Obszary MSI. Dzielnica Mokotów. [w:] Zarząd Dróg Miejskich [on-line]. zdm.waw.pl. [dostęp 2020-03-19].
- ↑ Uchwała nr XIX/122/2016 Rady Dzielnicy Mokotów Miasta Stołecznego Warszawy w sprawie utworzenia Osiedla Siekierki, jednostki niżzego rzędu w Dzielnicy Mokotów m.st. Warszawy oraz nadania mu statutu. mokotow.um.warszawa.pl.
- ↑ Aleksander Wejnert: Opis historyczny trzech kęp na Wiśle pod Warszawą (Polkowska, Bełk, Saska) od najdawniejszych czasów do 1850 r.. Drukarnia Banku Polskiego, 1850, s. 18-24.
- ↑ a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 571.
- ↑ a b c d e Korzenie Siekierek, Warszawa: Dom Kultury Dorożkarnia, 2017.
- ↑ Miary wielkości Słownika geograficznego Królestwa Polskiego. wikisource.org.
- ↑ a b Siekierki (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 520.
- ↑ Kronika. Zmiana gminy. „Wiadomości Codzienne”. 76, s. 3, 1909-04-03. Warszawa.
- ↑ Maria Nietyksza, Witold Pruss: Zmiany w układzie przestrzennym Warszawy [w:] Irena Pietrza-Pawłowska (red.) Wielkomiejski rozwój Warszawy do 1918 r.. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1973, s. 43.
- ↑ Warszawa. Św. Bonifacego. Archidiecezja Warszawska. [dostęp 2024-04-02]. (pol.).
- ↑ Historia – Bernardyni na Czerniakowie. Rzymskokatolicka Parafia św. Bonifacego. [dostęp 2024-04-02]. (pol.).
- ↑ Katalog zasobów metrykalnych. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2024-04-02]. (pol.).
- ↑ Kamil Potrzuski: Dzielnica olimpijska na warszawskich Siekierkach. Losy niezrealizowanego projektu w świetle akt nieruchomości miasta stołecznego Warszawy z lat 30. XX wieku. Wrocław: Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, 2019.
- ↑ Katarzyna Dzierzbicka. 80. rocznica objawień na Sikierkach. „Skarpa Warszawska”, s. 66, maj 2023.
- ↑ Eugenia Władysława Papis: Spotkania z Matką Bożą w Warszawie na Siekierkach 1943-2003. Wyd. 1. Warszawa: Sanktuarium Matki Bożej Nauczycielki Młodzieży, 2003. ISBN 978-83-901027-4-0. OCLC 1003021533.
- ↑ Krystyna Krzyżakowa: Warszawa przyszłości [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 215. ISBN 83-03-01684-9.
- ↑ Krzysztof Jabłoński i in.: Warszawa: portret miasta. Warszawa: Arkady, 1984, s. strony nienumerowane (Kronika odbudowy, budowy i rozbudowy 1945−1982). ISBN 83-213-2993-4.
- ↑ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie: Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu. warszawa.rdos.gov.pl, 2014-04-29.
- ↑ Michał Wojtczuk. Park technologiczny: Fatamorgana na łąkach. „Gazeta Wyborcza”, 2009-04-01. [dostęp 2010-01-10].
- ↑ Izabela Kraj. Koniec marzeń PiS o Dolinie Krzemowej. „Życie Warszawy”, 2009-04-17. [dostęp 2010-01-10].
- ↑ Nowa ulica na Mokotowie. Już w sobotę kierowcy pojadą „Czerniakowską bis”. metrowarszawa.gazeta.pl, 2019-01-30. [dostęp 2019-02-04].
- ↑ a b Urząd m.st. Warszawy: Stolica pięciu linii metra. um.warszawa.pl/, 2023-02-13. [dostęp 2023-02-13].
