Sigurimi – Wikipedia, wolna encyklopedia

Sigurimi
Drejtoria e Sigurimit të Shtetit
Logo
Państwo

 Albania

Data utworzenia

14 grudnia 1944

Data likwidacji

12 lipca 1991

Siedziba

Tirana

brak współrzędnych

Dyrektoriat Bezpieczeństwa Państwa (alb. Drejtoria e Sigurimit të Shtetit), określany potocznie jako Sigurimi (Bezpieczeństwo) – albańska policja polityczna, działająca w okresie rządów Envera Hodży.

Historia[edytuj | edytuj kod]

20 marca 1943 r. powstały w albańskim ruchu oporu pierwsze struktury odpowiedzialne za bezpieczeństwo wewnętrzne (Służba Wywiadu Armii Narodowo-Wyzwoleńczej). 14 grudnia 1944 r. utworzono Departament Obrony Ludu (Drejtoria e Mbrojtjes së Popullit), którym kierował Koçi Xoxe[1]. Do pracy w Departamencie skierowano 5000 osób, selekcjonując je z grona b. partyzantów. Początkowo była to formacja podlegająca ministrowi spraw wewnętrznych. Nazwa Sigurimi pojawiła się w marcu 1946 r., na wzór jugosłowiańskiej UDBA[1]. W tym czasie na czele służb stał Nesti Kerenxhi, a w skład Sigurimi wchodziło pięć sekcji (wywiadu, ochrony władz, ekonomiczna, personalna, kontrwywiadu)[1].

W latach 80. podlegało Sigurimi także pięć wielkich jednostek piechoty zmotoryzowanej, które zamierzano wykorzystać w przypadku realnego zagrożenia dla kierownictwa partii komunistycznej. W tym czasie liczebność Sigurimi przekraczała 10 000 osób.

Formalne zakończenie działalności Sigurimi miało miejsce 12 lipca 1991. Zastąpiła ją Narodowa Służba Wywiadowcza ShIK (Shërbimi Informativ Kombëtar). W jej szeregach znalazło się wielu byłych funkcjonariuszy Sigurimi, w nowych służbach zachowano też strukturę organizacyjną wzorowaną na Sigurimi.

Struktura[edytuj | edytuj kod]

W obrębie Sigurimi działały trzy odrębne piony (dyrektoriaty)

  • Dyrektoriat I – kontrwywiadu
  • Dyrektoriat II – bezpieczeństwa przywódców państwa
  • Dyrektoriat III – wywiadu

Dyrektoriat III mieścił się na czwartym piętrze Ministerstwa Spraw Zagranicznych, a jego funkcjonariusze występowali oficjalnie jako pracownicy służb dyplomatycznych.

Na rzecz Sigurimi pracowali: rezydenci (organizujący sieć agenturalną), agenci (odpowiednik tajnego współpracownika) i dysponenci lokali, które wykorzystywała Sigurimi (alb. strehues). Członek APP nie mógł być współpracownikiem Sigurimi, bez zgody władz partii.

Dyrektorzy Sigurimi[edytuj | edytuj kod]

Działalność[edytuj | edytuj kod]

Głównym celem działalności Sigurimi było zapobieganie jakimkolwiek próbom obalenia ustroju komunistycznego czy też przewrotu, zmierzającego do zmiany elity rządzącej. Głównym celem Sigurimi na przełomie lat. 40 i 50. XX wieku, było utrzymanie stabilizacji w państwie, kiedy to w ramach operacji Valuable kierowano do Albanii grupy dywersyjne, złożone z emigrantów politycznych. Fiasko tej akcji było możliwe dzięki współpracy z wywiadem sowieckim, w ramach operacji o kryptonimie "Jezioro Bajkał". Działalność Sigurimi była skierowana przeciwko jakiejkolwiek opozycji politycznej, która mogła zagrozić stabilności reżimu. Większość funkcjonariuszy Sigurimi stanowili ludzie rekomendowani przez funkcjonariuszy partyjnych, podlegający drobiazgowej selekcji i szkoleniu.

W ramach Sigurimi działały wyspecjalizowane struktury zajmujące się cenzurą, organizowaniem więzień i obozów pracy, kontrwywiadem i zabezpieczeniem osobistym przywódców partii i państwa. Regionalne struktury Sigurimi działały na poziomie każdego okręgu (rreth), a także w każdym zakładzie pracy. Pod nadzorem Sigurimi znajdowały się także placówki dyplomatyczne, jak również przedstawicielstwa handlowe i kulturalne Albanii, działające poza granicami kraju. Od lat 60. funkcjonariusze Sigurimi prowadzili działania operacyjne poza terytorium Albanii korzystając ze statusu personelu dyplomatycznego[2].

Według Aleksandra Meksiego w latach 1989-1992 na podstawie rozkazu ministra Hekurana Isaia zostało zniszczonych w sposób nieodwracalny ponad 75 % teczek personalnych zgromadzonych przez Sigurimi[3].

Sigurimi w filmie albańskim[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Kastriot Dervishi: Sigurimi i Shtetit 1944-1991. Historia e policise politike te regjimit komunist. Tirana: Shtepia Botuese 55, 2012.
  2. ↑ Kastriot Dervishi, 1965/“Sigurimi i Shtetit jashtë Shqipërisë, i prapambetur, nuk ka informacione” [online], 55news.al, 2019 [dostęp 2023-12-16] (alb.).
  3. ↑ Aleksander Meksi, The Destruction of the Sigurimi Archives [online], exit.al, 2016 [dostęp 2022-10-04] (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • A.Musta, The prisons of Albania-Prison, Tirana 2000.
  • P.Prifti, Socialist Albania since 1944. Domestic and Foreign Developments, Cambridge 1978.
  • Kastriot Dervishi: Sigurimi i Shtetit 1944-1991. Historia e policise politike te regjimit komunist. Tirana: Shtepia Botuese 55, 2012.
Służby bezpieczeństwa europejskich krajów komunistycznych
Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich
Polska Rzeczpospolita Ludowa
Organy bezpieczeństwa
publicznego (1944–1956)
Służba Bezpieczeństwa
(1956–1990)
Czechosłowacka Republika Socjalistyczna
Niemiecka Republika Demokratyczna
Węgierska Republika Ludowa
Socjalistyczna Republika Rumunii
Ludowa Republika Bułgarii
Ludowa Republika Albanii
Socjalistyczna Republika Jugosławii
Zimna wojna
Lata 40.
Lata 50.
Lata 60.
Lata 70.
Lata 80.
Lata 90.
Epilog
Organizacje
Wyścig zbrojeń
Ideologie
Propaganda
Polityka
międzynarodowa
Zobacz też
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sigurimi&oldid=72724590”