Sojuz 5 – Wikipedia, wolna encyklopedia

Sojuz 5
	Dane misji
Indeks COSPAR	1969-5A
Zaangażowani	ZSRR
	Pojazd
Statek kosmiczny	Sojuz 7K-OK
Masa pojazdu	6 585 kg
Rakieta nośna	Sojuz
	Załoga
Załoga	Borys Wołynow (1); Aleksiej Jelisiejew (1); Jewgienij Chrunow (1)
	Start
Miejsce startu	Bajkonur, Kazachstan
Początek misji	15 stycznia 1969 (07:04:57 UTC)
Wyjście w przestrzeń kosmiczną	37 min
	Orbita okołoziemska
Apogeum	212 km
Perygeum	193 km
Okres orbitalny	88,6 min
Inklinacja orbity	51,7°
	Lądowanie
Miejsce lądowania	49°N 71°E/49,000000 71,000000
Lądowanie	18 stycznia 1969 (07:59:12 UTC)
Czas trwania misji	3 d, 0 h, 54 min, 15 s
Liczba okrążeń Ziemi	49
	Program Sojuz

Sojuz 5 (kod wywoławczy Байкал – „Bajkał”) był statek kosmiczny typu Sojuz, wystrzeloną przez ZSRR 15 stycznia 1969 roku. Pojazd połączył się na orbicie ze statkiem kosmicznym Sojuz 4.

Załoga[edytuj | edytuj kod]

Podstawowa[edytuj | edytuj kod]

Boris Wołynow (1)
Aleksiej Jelisiejew (1) (tylko start)
Jewgienij Chrunow (1) (tylko start)

Rezerwowa[edytuj | edytuj kod]

Druga rezerwowa[edytuj | edytuj kod]

Opis misji[edytuj | edytuj kod]

Na pokładzie kapsuły znajdował się dowódca, Boris Wołynow, i dwóch inżynierów lotu, Jelisiejew i Chrunow, którzy mieli przejść na pokład Sojuza 4 przed powrotem na Ziemię. Załoga przeprowadziła badania naukowe, w tym techniczne i medyczne, a także przetestowała urządzenia pokładowe pojazdu. Głównym celem misji było połączenie z kapsułą Sojuz 4 i stworzenie w ten sposób eksperymentalnej stacji kosmicznej.

Wołynow pozostał na pokładzie Sojuza 5 i powrócił na Ziemię po bardzo burzliwym wejściu w atmosferę. Moduł serwisowy Sojuza nie odłączył się po odpaleniu silników hamujących. W tym momencie kosmonauta nie był już w stanie przerwać manewru wejścia w atmosferę. Awaria mechanizmu odrzucania silników hamujących miała już miejsce podczas misji kapsuł Wostok i Woschod, lecz w wypadku Sojuza stanowiła o wiele większe zagrożenie - moduł serwisowy Sojuza był znacznie większy niż niewielkie moduły silników hamujących tamtych pojazdów.

Gdy kapsuła napotkała opór powietrza, połączony wciąż pojazd przybrał najbardziej stabilną aerodynamicznie pozycję - nosem naprzód. Ciężki moduł lądownika miał za osłonę jedynie metalowy właz - uszczelki włazu zaczęły się palić, wypełniając wnętrze kabiny toksycznymi oparami. Przyspieszenie, które normalnie wciskało kosmonautę w fotel, w tym wypadku wyciągało Wołynowa z jego uprzęży.

Wraz ze wzrostem temperatury i oporu aerodynamicznego, elementy łączące lądownik z modułem serwisowym zerwały się zanim doszło do zniszczenia włazu. Moduł lądownika natychmiast ustawił się we właściwej pozycji, osłoną termiczną naprzód. Wołynowa czekał jeszcze jeden problem - linki spadochronu uległy częściowemu splątaniu, co w połączeniu z awarią rakiet hamujących spowodowało bardzo twarde lądowanie, w którym Wołynow stracił część zębów.

Kapsuła wylądowała w górach Ural, w pobliżu Orenburga - daleko od planowanego miejsca lądowania w Kazachstanie. Na zewnątrz panowała temperatura -38 °C. Wiedząc, że ekipy ratunkowe przybędą za wiele godzin, Wołynow opuścił kapsułę i przeszedł kilka kilometrów, zanim znalazł schronienie w chatce miejscowego chłopa. Wołynow nie poleciał w kosmos przez następnych siedem lat, aż do misji Sojuz 21.

Po uroczystym powrocie kosmonautów obu misji do Moskwy 22 stycznia doszło do incydentu z ostrzelaniem samochodu kosmonautów (zobacz w artykule Sojuz 4).

Spacer kosmiczny[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze wyjście: Jelisiejew i Chrunow
Start: 16 stycznia 1969
Koniec: 16 stycznia, 01:15 UTC
Czas trwania: 37 minut

Sojuz 7K-OK (1966–1971)	1 2a 3 4 5 6 7 8 9
Sojuz 7KT-OK (1971)	10 11
Sojuz 7K-T (1973–1981)	12 13 14 15 17 18a† 18 21 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
Sojuz 7K-TM (1975–1976)	16 19 22
Sojuz-T (1976–1986)	T-2 T-3 T-4 T-5 T-6 T-7 T-8 T-9 T-10-1† T-10 T-11 T-12 T-13 T-14 T-15
Sojuz-TM (1986–2003)	TM-2 TM-3 TM-4 TM-5 TM-6 TM-7 TM-8 TM-9 TM-10 TM-11 TM-12 TM-13 TM-14 TM-15 TM-16 TM-17 TM-18 TM-19 TM-20 TM-21 TM-22 TM-23 TM-24 TM-25 TM-26 TM-27 TM-28 TM-29 TM-30 TM-31 TM-32 TM-33 TM-34
Sojuz-TMA (2003–2012)	TMA-1 TMA-2 TMA-3 TMA-4 TMA-5 TMA-6 TMA-7 TMA-8 TMA-9 TMA-10 TMA-11 TMA-12 TMA-13 TMA-14 TMA-15 TMA-16 TMA-17 TMA-18 TMA-19 TMA-20 TMA-21 TMA-22
Sojuz-TMA-M (2010–2016)	TMA-01M TMA-02M TMA-03M TMA-04M TMA-05M TMA-06M TMA-07M TMA-08M TMA-09M TMA-10M TMA-11M TMA-12M TMA-13M TMA-14M TMA-15M TMA-16M TMA-17M TMA-18M TMA-19M TMA-20M
Sojuz-MS (2016–trwa)	MS-01 MS-02 MS-03 MS-04 MS-05 MS-06 MS-07 MS-08 MS-09 MS-10† MS-11 MS-12 MS-13 MS-15 MS-16 MS-17 MS-18 MS-19 MS-20 MS-21 MS-22 MS-23 MS-24 MS-25
Loty planowane	MS-26 MS-27
Loty bezzałogowe	Kosmos 133 Kosmos 140 Kosmos 186 Kosmos 188 Kosmos 212 Kosmos 213 Kosmos 238 Sojuz 2 Kosmos 379 Kosmos 398 Kosmos 434 Kosmos 496 Kosmos 573 Kosmos 613 Kosmos 638 Kosmos 656 Kosmos 670 Kosmos 672 Kosmos 772 Sojuz 20 Kosmos 869 Kosmos 1001 Kosmos 1074 Sojuz T-1 Sojuz TM-1 Sojuz MS-14
Rakiety nośne	Sojuz (1966–1975) Sojuz-U (1973–2017) Sojuz-U2 (1985–1995) Sojuz-FG (2002–2019) Sojuz 2 (2004 – dziś)