Stanisław Ptak (aktor) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Stanisław Ptak
Data i miejsce urodzenia

28 marca 1927
Wągrowiec

Data i miejsce śmierci

30 czerwca 2002
Katowice

Zawód

aktor

Współmałżonek

Barbara Ptak

Odznaczenia
Medal 10-lecia Polski Ludowej Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi Medal 30-lecia Polski Ludowej Medal 40-lecia Polski Ludowej

Stanisław Ptak (ur. 28 marca 1927 w Wągrowcu, zm. 30 czerwca 2002 w Katowicach) – polski aktor teatralny i filmowy oraz śpiewak operetkowy. Karierę aktorską zaczynał pod koniec lat 40. Występował w teatrach w Gnieźnie, Poznaniu, Teatrze Muzycznym w Gdyni, a w ostatnich latach życia związany z Teatrem Rozrywki w Chorzowie. Jako śpiewak operetkowy – baryton, występował w Operetkach w Gliwicach i Szczecinie. Uznawany za jednego z najlepszych śpiewaków operetkowych w Polsce. Był mężem artystki Barbary Ptak.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

1927–1948[edytuj | edytuj kod]

Stanisław Ptak, najmłodszy z czworga synów Antoniny z domu Saitz i Adama Ptaka, absolwenta Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie, urodził się w Wągrowcu w Wielkopolsce, w rodzinie o tradycjach humanistycznych. Z rodzinnego domu wyniósł zamiłowanie do śpiewu.

Podjął studia prawnicze w Wyższej Szkole Morskiej w Gdyni i w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Poznaniu jednak zrezygnował z ukończenia ich. Wojna i okupacja hitlerowska w naturalny sposób przerwała edukację młodego Stanisława. Po wyzwoleniu zdał maturę w trybie eksternistycznym, prawdopodobnie w 1947 lub 1948 roku, pracując jako drukarz w „Głosie Wielkopolskim”. Równolegle uczęszczał na lekcje śpiewu do cieszącego się dużym uznaniem w Poznaniu prof. Wincentego Nowakowskiego, znanego z osiągnięć z zakresu impostacji.

Gniezno – Poznań – Kraków[edytuj | edytuj kod]

W latach 1949-1950 Stanisław Ptak zadebiutował tytułową rolą w „Amfitrionie” Plauta w gnieźnieńskim Teatrze Miejskim. Rok później słynny Wilam Horzyca zaangażował go do pracy w teatrach poznańskich, gdzie występował do 1953 roku. W Poznaniu spotkał między innymi Władysława Woźnika i Józefa Karbowskiego. W 1951 r. wstąpił w związek małżeński z Barbarą z domu Boruszak a dwa lata później zdał egzamin do Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej w Krakowie.

Operetka Śląska w Gliwicach[edytuj | edytuj kod]

W 1953 roku Stanisław Ptak przeniósł się do Gliwic, do świeżo powstałej (wówczas jeszcze funkcjonującej przy bytomskiej Operze) Operetki Gliwickiej. Debiutował tam rolą starca Atanasa w „Trembicie” Jurija Milutina. Na scenie występował w towarzystwie Marii Artykiewicz, Ireny Brodzińskiej, Beaty Artemskiej, Wandy Polańskiej, Aleksandra Sawina. Śpiewał w repertuarze Offenbacha, Kalmana, Straussa, Frimla, Mozarta, Dunajewskiego.

W tym czasie zetknął się również z Bohdanem Wodiczką, Witoldem Rowickim i Karolem Stryją. Najbardziej uhonorowaną rolą w dorobku Stanisława Ptaka była postać Don Kichota z musicalu „Człowiek z La Manchy” Mitcha Leigha i Joe Dariona, którego polska premiera miała miejsce w 1970 roku. Kreacja ta ugruntowała jego ogólnopolską sławę, przynosząc liczne nagrody. Dwadzieścia siedem lat później Stanisław Ptak powtórnie wcieli się w postać błędnego rycerza, tym razem na scenie Teatru Rozrywki w Chorzowie.

Teatr dramatyczny i estrada[edytuj | edytuj kod]

Po okresie wczesnego terminowania (1949–53) w Teatrze Miejskim w Gnieźnie i Teatrze Polskim w Poznaniu, w 1977 roku został zaproszony przez Kazimierza Kutza do Teatru Śląskiego zagrał Rededy'ego w „Babałajkinie i spółce” Siergieja Michałkowa. Znaczące są również dokonania Ptaka w Teatrze Nowym w Zabrzu, gdzie za sprawą dyrektora Mieczysława Daszewskiego zagrał Stomila w „Tangu” Mrożka, a także w dwóch sztukach Aleksandra Fredry i w „Żołnierzu i bohaterze” Georga Bernarda Shawa. W 1970 roku został zaproszony na serię koncertów dla Polonii w USA i Kanadzie. Tournée zostało entuzjastycznie przyjęte i zaowocowało kolejnymi zaproszeniami do Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec, Australii i ponownie do USA oraz Kanady. Występował z Ireną Kwiatkowską, Agnieszką Kossakowską, Sławą Przybylską, Anną Seniuk, Haliną Kunicką, Igorem Śmiałowskim, Mariuszem Dmochowskim, Jerzym Połomskim i Lucjanem Kydryńskim. Wyjątkowym zdarzeniem był udział w prestiżowym Milwaukee Operetta Carnival w Stanach Zjednoczonych w 1973 roku, gdzie wystąpił w „Studencie żebraku” Karla Millöckera. Potwierdzeniem pozycji artysty na polskiej scenie muzycznej było zaproszenie Stanisława Ptaka na gościnne występy w Teatrze Muzycznym Roma w latach 1995-1998.

Teatr Rozrywki[edytuj | edytuj kod]

Stanisław Ptak rozpoczął współpracę z chorzowską sceną rozrywkową w 1987 roku gościnnymi występami w „Betlejem polskim” Lucjana Rydla. Najwybitniejsze kreacje stworzył w spektaklach: „Kaczo” Bogusława Schaeffera, „Skrzypek na dachu” Jerry’ego Bocka i „Człowiek z La Manchy” M. Leigha (za rolę Don Kichota otrzymał Złotą Maskę w 1998 roku).

Role teatralne[1][edytuj | edytuj kod]

Data Rola Spektakl Teatr
8 października 1949 Amfitrion Amfitrion Teatr Miejski Gniezno
17 grudnia 1949 Leander Szelmostwa Skapena Państwowy Teatr Gniezno
18 marca 1950 Rafał Lagena Dożywocie Państwowy Teatr Gniezno
22 lipca 1950 Ralf Wiosna w Norwegii Państwowy Teatr Gniezno
2 czerwca 1951 Dyrektor Wodewil warszawski Teatry Dramatyczne (Komedia Muzyczna) Poznań
14 listopada 1951 Wincenty Michajłowicz Worobjew Niespokojna starość Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) Poznań
5 lipca 1952 Szczedry 4:0 dla ATK Teatry Dramatyczne (Teatr Nowy) Poznań
23 stycznia 1954 Książę Księżniczka czardasza Operetka Śląska w Gliwicach
14 grudnia 1954 Cezary Gall Swobodny wiatr Operetka Śląska w Gliwicach
9 lipca 1955 Frank Zemsta nietoperza Operetka Śląska w Gliwicach
31 grudnia 1955 Baron Konrad d’Aubrais Cnotliwa Zuzanna Operetka Śląska w Gliwicach
21 kwietnia 1956 Emanuel Schikaneder Dyrektor teatru Operetka Śląska w Gliwicach
2 lipca 1956 Jim Rose Marie Operetka Śląska w Gliwicach
8 czerwca 1957 François Villon Król włóczęgów Operetka Śląska w Gliwicach
22 grudnia 1957 Paweł Aubier Bal w Operze Operetka Śląska w Gliwicach
6 sierpnia 1958 Pluton Orfeusz w piekle Teatr Muzyczny Gdańsk
11 marca 1959 Ganimed Piękna Galatea Teatr Muzyczny Gdynia
9 grudnia 1959 Juan Damigo Clivia Operetka Śląska w Gliwicach
23 kwietnia 1960 Hektor Persichetti Dobranoc Bettino Operetka Śląska w Gliwicach
22 października 1960 Major Nitouche Herve Operetka Śląska w Gliwicach
16 maja 1961 Paweł Rozkoszna dziewczyna Operetka Szczecin
3 lipca 1965 D’Artagnan Trzej muszkieterowie Operetka Śląska w Gliwicach
9 grudnia 1967 Książę Lewan Paławandeszwili Keto i Kote Operetka Śląska w Gliwicach
26 czerwca 1970 Rudi Engerling Hrabia Luksemburg Operetka Śląska w Gliwicach
18 grudnia 1970 Miguel de Cervantes – Don Kichote Człowiek z La Manchy Operetka Śląska w Gliwicach
23 czerwca 1972 Horacy Vandergelder Hello, Dolly! Operetka Śląska w Gliwicach
30 marca 1973 Johnny Graham Szalona dziewczyna Operetka Śląska w Gliwicach
29 marca 1974 Rajstop Róża Stambułu Operetka Śląska w Gliwicach
14 lutego 1976 Baron Konrad d’Aubrais Cnotliwa Zuzanna Operetka Śląska w Gliwicach
12 lutego 1977 Obolski Fajerwerk Operetka Śląska w Gliwicach
27 maja 1977 Daniłło Wesoła wdówka Operetka Śląska w Gliwicach
15 października 1977 Piorunowicz Klub kawalerów Operetka Śląska w Gliwicach
18 lutego 1978 Larivaudier Córka pani Angot Operetka Śląska w Gliwicach
23 lutego 1979 Jan Zaremba Polska krew Operetka Śląska w Gliwicach
28 grudnia 1985 Stomil Tango Teatr Nowy w Zabrzu
21 czerwca 1986 Kapka (gościnnie) Odludki i poeta Teatr Nowy w Zabrzu
21 czerwca 1986 Pan Jan Zrzęda (gościnnie) Zrzędność i przekora Teatr Nowy w Zabrzu
12 grudnia 1987 Arcykapłan, Dziad, Jędrek-Mędrek, Kolendziorz Betlejem polskie Teatr Rozrywki w Chorzowie
26 czerwca 1989 Boni Kancsianu (gościnnie) fkl Opera Śląska Bytom
24 marca 1990 Jonathan Peachum (gościnnie) Opera za trzy grosze Teatr Rozrywki w Chorzowie
6 grudnia 1991 Profesor Cudek – Czarodziej z Oz Czarodziej z krainy Oz Teatr Rozrywki w Chorzowie
18 września 1992 Herr Rudolf Schultz Cabaret Teatr Rozrywki w Chorzowie
25 listopada 1992 Kierownik grupy Łotrzyce Teatr Rozrywki w Chorzowie
30 stycznia 1993 Pan 1 Duże z pianką Teatr Rozrywki w Chorzowie
28 listopada 1993 Tewje Mleczarz Skrzypek na dachu Teatr Rozrywki w Chorzowie
12 lutego 1994 Mateusz Cuthbert Ania z Zielonego Wzgórza Teatr Rozrywki w Chorzowie
15 stycznia 1995 Kacper, Szlachcic Pastorałka Teatr Rozrywki w Chorzowie
17 kwietnia 1995 Frank Zemsta nietoperza Teatr Muzyczny „Roma” w Warszawie
15 sierpnia 1995 Stryj Beniamin Błękitny zamek Teatr Muzyczny „Roma” w Warszawie
16 listopada 1996 Profesor Robaczek Ptasznik Teatr Muzyczny „Roma” w Warszawie
15 marca 1997 Miguel de Cervantes – Don Kichote Człowiek z La Manchy Teatr Rozrywki w Chorzowie
30 listopada 1997 Naczelnik więzienia Pocałunek kobiety-pająka Teatr Rozrywki w Chorzowie
marzec 1998 Elf, Filostrat Sen nocy letniej Teatr Rozrywki w Chorzowie
18 października 1998 Jowisz Orfeusz w piekle Teatr Miejski w Gliwicach
12 czerwca 1999 Everet Scott The Rocky Horror Show Teatr Rozrywki w Chorzowie
15 września 2000 Robaczek Ptasznik z Tyrolu Teatr Miejski w Gliwicach
18 marca 2001 Mr Andrew W 80 dni dookoła świata po... Teatr Rozrywki w Chorzowie
30 marca 2001 Pierrot Ballada o sześciu lustrach Teatr Miejski w Gliwicach

Filmografia (wybór)[edytuj | edytuj kod]

Nagrody i nominacje[edytuj | edytuj kod]

Rok Nagroda Za Wynik
20 listopada 1971 Nagroda Wojewódzka Za kreacje aktorskie na Scenie Państwowej Operetki Śląskiej w Gliwicach Wygrana
22 lipca 1973 Nagroda III Stopnia Za Twórczość Artystyczną w Dziedzinie Wokalistyki za rolę Don Kichota w „Człowieku z La Manchy” Wygrana
5 sierpnia 1973 Księga Zasłużonych Za Zasługi i Osiągnięcia w Pracy Artystycznej w Województwie Katowickim Wygrana
1978 Złota Maska Dla najpopularniejszego Aktora Województwa Katowickiego Wygrana
22 lipca 1979 Nagroda Wojewódzka W Dziedzinie Kultury, Sztuki, Nauki 35-lecia PRL Wygrana
27 marca 1986 Złota Maska Za gościnne występy w Teatrze Nowym w Zabrzu, w roli Stomila w „Tangu” Stanisława Mrożka Wygrana
1994 Złota Maska Za rolę Tewiego Mleczarza w „Skrzypku na dachu” Wygrana
27 marca 1998 Złota Maska Za kreacje w roli „Człowieka z La Manchy” w Teatrze Rozrywki w Chorzowie Wygrana

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Muzeum Barbary i Stanisława Ptaków[edytuj | edytuj kod]

Muzeum Barbary i Stanisława Ptaków to ekspozycja stała Oddziału Teatralno-Filmowego Muzeum Historii Katowic mieszcząca się w byłym mieszkaniu państwa Ptaków. W zbiorach znajdują się pamiątki oraz dokumentacja życia zarówno artystycznego, jak i prywatnego Stanisława Ptaka. Można tam oglądać fotografie, kostiumy sceniczne (m.in. dwie zbroje zaprojektowane do musicalu „Człowiek z La Manchy”, w którym wystąpił Stanisław Ptak), plakaty, nagrody, wyróżnienia oraz wiele innych przedmiotówk zgromadzonych przez lata przez tę parę artystów.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Stanisław Ptak, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2018-09-22].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • B. Ptak: Stanisław Ptak. Jego listy. Jego miłość. Ich twórczość. Katowice: Tradapress Drukarnia, 2007.ISBN 83-904135-9-0.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Ptak_(aktor)&oldid=70899175”