French
DeutschSud Aviation Caravelle – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Sud Aviation Caravelle III linii lotniczych Swissair, region Surselva | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | Sud Aviation |
| Typ | pasażerski |
| Załoga | 2 osoby |
| Historia | |
| Data oblotu | |
| Wycofanie ze służby | |
| Liczba egz. | 281 |
| Liczba wypadków • w tym katastrof | |
| Dane techniczne | |
| Napęd | |
| Moc | 2 x 64,5 kN do 2 x 96,5 kN |
| Wymiary | |
| Rozpiętość | 34,29 m |
| Długość | 36,23 m |
| Wysokość | 9,02 m |
| Powierzchnia nośna | 146,70 m² |
| Masa | |
| Własna | 29 500 kg |
| Startowa | 58 000 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. | 825 km/h |
| Pułap praktyczny | 10 000 m |
| Zasięg | 4000 km |
| Dane operacyjne | |
| Liczba miejsc | |
| do 140 | |
| Rzuty | |
 | |
Sud Aviation Caravelle – pasażerski samolot średniego zasięgu produkowany przez firmę Sud Aviation. Był pierwszym francuskim odrzutowym samolotem pasażerskim, który był używany przez 35 towarzystw lotniczych. Był też pierwszym samolotem komunikacyjnym na świecie z silnikami umieszczonymi w tyle kadłuba.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Opublikowany przez francuskie ministerstwo lotnictwa w listopadzie 1951 roku opis osiągów turboodrzutowo napędzanego liniowca powietrznego dotyczył samolotu, który na międzynarodowym rynku konkurowałby z brytyjskimi i amerykańskimi modelami w tej kategorii. Spośród sześciu narodowych firm, biorących udział w przetargu, wygrała firma Sud Aviation. Firma ta, po fuzjach z innymi krajowymi przedsiębiorstwami, stała się w roku 1970 przedsiębiorstwem Société Nationale Industrielle Aérospatiale. Po dokonanych poprawkach pierwszego prototypu maszyny seryjne miały kadłub wydłużony o 141 cm i mieściły 64 pasażerów. Caravelle I był dolnopłatem o konstrukcji całkowicie metalowej. Jego następca – model Caravelle III – został wyprodukowany w liczbie 78 samolotów z silnikami o większym ciągu. Do dalszych udoskonaleń zalicza się poszerzenie oszklenia kokpitu, silniejsze hamulce kół podwozia i przerywacze do zmniejszania siły nośnej. Kontynuacja prac nad serią doprowadziła do powstania samolotu Super Caravelle, który po raz pierwszy oderwał się od ziemi 3 marca 1964 roku. Do konstrukcji wprowadzono aerodynamiczne zmiany i zwiększono ciąg silników. Ten model mógł transportować do 108 pasażerów. Serię Caravelle zamyka Mk 12, którego kadłub został dodatkowo wydłużony o 323 cm, aby przewozić 140 pasażerów. Z powodu dużej masy użytkowej konstrukcja nośna musiała zostać wzmocniona i należało zwiększyć ciąg silników.
Wypadki[edytuj | edytuj kod]
Samoloty tego typu brały udział w 82 wypadkach, z czego 65 zakończyło się całkowitym zniszczeniem maszyny, przez co mimo iż z początku chwalone za nowoczesną i nowatorską jak na swoje czasy konstrukcję, w ostatnich latach eksploatacji zyskały opinie maszyn o niskim poziomie bezpieczeństwa pasażerów.
- Katastrofa lotu Sterling Airways 296 – W wyniku błędu pilota doszło do zderzenia się samolotu z górą. Zginęło 112 osób (wszyscy na pokładzie)
- Katastrofa lotu Swissair 306 – 4 września 1963 samolot linii Swissair rozbił się na przedmieściu Durrenasch; przyczyną katastrofy był pożar. Życie straciło 80 osób (wszyscy na pokładzie).
- Katastrofa lotu AirFrance 1611 - 11 września 1968 samolot linii AirFrance rozbił się w Morzu Śródziemnym. Zginęli wszyscy na pokładzie - 95 osób. W katastrofie tej zginął Jerzy Sawicki - polski fizyk, matematyk i wspinacz.
Specyfikacja[edytuj | edytuj kod]
| Wersja | Mk.I/IA | Mk.III | Mk.VI-N/VI-R | Mk.10B | Mk.10R | Mk.11R | Mk.12R |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Długość | 32,01 m | 33,01 m | 32,01 m | 32,71 m | 36,24 m | ||
| Rozpiętość | 34,30 m | ||||||
| Wysokość | 8,72 m | ||||||
| Powierzchnia skrzydeł | 146,7 m² | ||||||
| Skos skrzydła | 20,0° | ||||||
| Zasięg | 1 500 km | 1 700 km | 2 350 km | 3 640 km | 2 650 km | 2 800 km | 2 655 km |
| Prędkość przelotowa | 746 km/h | 805 km/h | 845 km/h | 800 km/h | 835 km/h | ||
| Maksymalny pułap | 10 700 m | 12 000 m | 10.700 m | 12 100 m | 10 700 m | ||
| Maksymalna masa startowa MTOW | 45 t | 46 t | 48 t (VI-N) 50 t (VI-R) | 52 t 56 t (Super B) | 52 t | 54 t | 56 t |
| Ilość miejsc (1 klasa) | 80 | 99 | 80 | 105 | 140 | ||
| Silniki | Mk.I: 2 Rolls-Royce Avon RA-29 Mk.522 à 46,7 kN Mk.IA: 2 Rolls-Royce Avon RA-29/1 Mk.526 kN | Mk.10B/10R/11R: 2 Pratt & Whitney JT8D-7 à 62,3 kN Mk.12: 2 Pratt & Whitney JT8D-9 64,5 kN | |||||
| Pierwszy lot | 27 maja 1955 (Prototyp) 14 maja 1958 (I) | 30 grudnia 1959 | 10 września 1960 (VI-N) 6 lutego 1961 (VI-R) | 31 sierpnia 1962 (10A) 3 marca 1964 (10B) | 18 stycznia 1965 | 22 września 1967 | 29 października 1970 |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ The Aviation Safety Network Website: Sud Aviation SE-210 Caravelle. [w:] Aviation-safety.net [on-line]. [dostęp 2011-07-04]. (ang.).
- ↑ The Aviation Safety Network Website: Caravelle Statistics. [w:] Aviation-safety.net [on-line]. [dostęp 2011-07-04]. (ang.).
