French
DeutschSzlifierz (obraz Goi) – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania | |
| Medium | olej na płótnie |
| Wymiary | 69 × 51 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Szlifierz[1][2] (hiszp. El afilador) – obraz hiszpańskiego malarza Francisco Goi znajdujący się w zbiorach Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie[3][4].
Opis obrazu[edytuj | edytuj kod]
Po młodzieńczym okresie, w którym Goya malował obrazy w duchu rokoka oraz projekty gobelinów dla królewskiego dworu, tematyka jego prac coraz częściej zaczęła dotykać codziennych wydarzeń. Bohaterami jego prac były postacie z ludu, a ich wymowa coraz bardziej wiązała się z walką o wolność i prawa[5]. Pod wpływem wojny wyzwoleńczej toczonej przeciwko Napoleonowi, w twórczości Goi pojawili się pierwsi proletariusze, przedstawieni w sposób daleki od sielskiej atmosfery. Oprócz Szlifierza przykładem tej tematyki są płótna: List, Dziewczyna z dzbanem[6] oraz późniejsza Kuźnia.
Goya użył płótna przedstawiającego pierwotnie martwą naturę, bukiet kwiatów w wazonie. Przedstawił wędrownego szlifierza noży podczas pracy. Jego warsztatem pracy jest specjalny wózek, przypominający taczkę i wyposażony w kamień szlifierski poruszany nogą. W dolnej części wózka znajduje się półokrągły zbiornik zawierający wodę chłodzącą kamień i obrabiane ostrza. Mężczyzna ma proste rysy twarzy, jest barczysty i przygarbiony, ma na sobie rozpiętą i zniszczoną koszulę, która odsłania nagi tors. Nie odrywając się od pracy patrzy w oczy widza. Tło obrazu jest nieokreślone, bez widocznych szczegółów.
Malarz ukazał prostego człowieka z ludu zajętego ciężką pracą. Trudno określić, czy ostrzony przedmiot jest zwykłym nożem, czy jak podejrzewają interpretatorzy hiszpańscy, częścią uzbrojenia. Być może jest to rzemieślnik pracujący na potrzeby armii w czasie wojny z Francją[7].
Obraz jest nowatorski pod względem technicznym, delikatny sposób kładzenia farby stanowi zapowiedź dzieł impresjonistów. Natomiast temat i szacunek dla pracy prostego człowieka zapowiadają dzieła realistów XIX wieku[4].
Proweniencja[edytuj | edytuj kod]
Obraz został wymieniony w spisie dobytku Goi sporządzonym w 1812 roku po śmierci jego żony. Następnie znajdował się w kolekcji księcia Aloysa von Kaunitz-Rietberga z Wiednia, który prawdopodobnie kupił go od malarza, kiedy był ambasadorem w Madrycie w latach 1815–1817. W 1820 kolekcja księcia została zlicytowana, a wraz z nią Szlifierz i Nosicielka wody. Oba obrazy trafiły do kolekcji Esterházych, a w 1871 roku do Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Robert Hughes: Goya. Artysta i jego czas. Warszawa: WAB, 2006, s. 273. ISBN 83-7414-248-0. OCLC 569990350.
- ↑ Klára Garaš: Malarstwo w Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 1975, s. 130, 259.
- ↑ Goya. María Jesús Díaz (red.). Madryt: Susaeta Ediciones, 2010, s. 191. ISBN 978-84-9928-021-9.
- ↑ a b András Székely: Malarstwo hiszpańskie. Warszawa: WAiF, 1974, s. 40.
- ↑ Kazimierz Zawanowski: Francisco Goya y Lucientes. Warszawa: Arkady (W kręgu sztuki), 1975, s. 42.
- ↑ Clara Janés: Goya. Madryt: SARPE, s. 93, seria: Los genios de la pintura española. ISBN 84-7700-100-6.
- ↑ El afilador. ArteHistoria. [dostęp 2020-03-08]. (hiszp. • ang.).
- ↑ Goya en tiempos de guerra. Manuela Mena (red.). Madrid: Museo del Prado, 2008, s. 256, 466. ISBN 978-84-95241-55-9.