Taoiseach – Wikipedia, wolna encyklopedia

Taoiseach
Ilustracja
Herb Irlandii
Obecny
Obecny Taoiseach
Leo Varadkar
Stanowisko
Państwo

 Irlandia

Data utworzenia

29 grudnia 1937

Pierwszy

Éamon de Valera

Obecny od

17 grudnia 2022

Strona internetowa

Taoiseach, An Taoiseach (wym. [ˈtˠ̪iːʃəx] lub [ˈtˠ̪iːʃəh], l.mn. Taoisigh, wym. [ˈtˠ̪iːʃiː] lub [ˈtˠ̪iːʃɪgʲ]; dosłownie z irl. – wódz, przywódca) – premier Irlandii.

Podstawy prawne[edytuj | edytuj kod]

Stanowisko taoiseacha zostało wprowadzone przez konstytucję Irlandii z 1937 roku i zastąpiło stanowisko prezesa rady wykonawczej, które istniało w Wolnym Państwie Irlandzkim.

Zgodnie z obowiązującą konstytucją taoiseach jest mianowany przez prezydenta na wniosek izby niższej parlamentu (Dáil Éireann), której musi być członkiem. Przez cały okres piastowania swojego stanowiska taoiseach musi cieszyć się wotum zaufania tej izby.

Taoiseach nominuje innych członków rządu (ogółem nie mniej niż siedmiu i nie więcej niż piętnastu), którzy wymagają akceptacji przez Dáil Éireann. Nominuje także jednego członka rządu, zwanego Tánaiste, który pełni funkcję wicepremiera. Wszyscy członkowie rządu są powoływani przez prezydenta.

Taoiseach mianuje też 11 członków Seanad Éireann.

Lista premierów Irlandii[edytuj | edytuj kod]

Lp Imię i nazwisko Data objęcia urzędu Data złożenia urzędu Partia
1 Éamon de Valera 29 grudnia 1937 18 lutego 1948 Fianna Fáil
2 John A. Costello 18 lutego 1948 13 czerwca 1951 Fine Gael
Éamon de Valera (2. raz) 13 czerwca 1951 2 czerwca 1954 Fianna Fáil
John A. Costello (2. raz) 2 czerwca 1954 20 marca 1957 Fine Gael
Éamon de Valera (3. raz) 20 marca 1957 23 czerwca 1959 Fianna Fáil
3 Seán Lemass 23 czerwca 1959 10 listopada 1966 Fianna Fáil
4 Jack Lynch 10 listopada 1966 14 marca 1973 Fianna Fáil
5 Liam Cosgrave 14 marca 1973 5 lipca 1977 Fine Gael
Jack Lynch (2. raz) 5 lipca 1977 11 grudnia 1979 Fianna Fáil
6 Charles Haughey 11 grudnia 1979 30 czerwca 1981 Fianna Fáil
7 Garret FitzGerald 30 czerwca 1981 9 marca 1982 Fine Gael
Charles Haughey (2. raz) 9 marca 1982 14 grudnia 1982 Fianna Fáil
Garret FitzGerald (2. raz) 14 grudnia 1982 10 marca 1987 Fine Gael
Charles Haughey (3. raz) 10 marca 1987 11 lutego 1992 Fianna Fáil
8 Albert Reynolds 11 lutego 1992 15 grudnia 1994 Fianna Fáil
9 John Bruton 15 grudnia 1994 26 czerwca 1997 Fine Gael
10 Bertie Ahern 26 czerwca 1997 7 maja 2008 Fianna Fáil
11 Brian Cowen 7 maja 2008 9 marca 2011 Fianna Fáil
12 Enda Kenny 9 marca 2011 14 czerwca 2017 Fine Gael
13 Leo Varadkar 14 czerwca 2017 27 czerwca 2020 Fine Gael
14 Micheál Martin 27 czerwca 2020 17 grudnia 2022 Fianna Fáil
15 Leo Varadkar 17 grudnia 2022 Fine Gael

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]