French
DeutschTrasa Łazienkowska – Wikipedia, wolna encyklopedia
Trasa Łazienkowska – trasa szybkiego ruchu łącząca centrum Warszawy z prawobrzeżną częścią miasta. Zbudowano ją w latach 1971–1974 jako część obwodnicy śródmiejskiej. Składa się z ul. Wawelskiej, al. Armii Ludowej, mostu Łazienkowskiego i al. Stanów Zjednoczonych.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza koncepcja budowy szerokiej ulicy o przebiegu zbliżonym do dzisiejszej Trasy Łazienkowskiej z wiaduktem i mostem na Wiśle powstała w latach 30. XX wieku[1].
Po wojnie przebieg Trasy Łazienkowskiej został częściowo ustalony wraz z ukończoną w 1952 roku budową Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej, gdzie nowo powstałe domy wytyczyły aleję Armii Ludowej na osi ulicy Wawelskiej do placu Na Rozdrożu. Następnie na Grochowie Wielkim wyznaczono rezerwę terenową między ulicami Spalinową i Fundamentową aż do dzisiejszego ronda Wiatraczna, wzdłuż której także powstawały domy[potrzebny przypis].
Celem budowy Trasy Łazienkowskiej było przejęcie ruchu tranzytowego i międzydzielnicowego z pominięciem śródmieścia oraz zapewnienie najkrótszego połączenia południowych dzielnic Warszawy po obu stronach Wisły[2]. Prace nad budową trasy i mostu przez Wisłę rozpoczęto w 1968[3]. Po pół roku wstrzymano je, lecz w czerwcu 1971 roku ekipa Edwarda Gierka zdecydowała o wznowieniu budowy i oddaniu trasy do użytku w IV planie pięcioletnim[4]. Prace rozpoczęto 10 września 1971 roku[2].
Głównym projektantem Trasy był Józef Sigalin. W skład zespołu architektów wchodzili m.in. Stanisław Niewiadomski, Leszek Gruszczyński, Jan Knothe, Józef Lemański, Krzysztof Łubieński i Wiesław Rososiński[5].
Trasę Łazienkowską oddano do użytku po trzech latach budowy 19 lipca 1974 roku[6][7]. Według rysunku sytuacyjnego, opublikowanego w czasopiśmie „Stolica” w lipcu 1973 roku, trasa miała mieć również dwupoziomowe węzły z ulicami Żwirki i Wigury i Grójecką[8]. Po otwarciu arterii w 1974 roku rozprowadzano broszurę informacyjną z opisem przebiegu oraz schematami węzłów drogowych[9]. Budowa trasy oraz Wisłostrady spowodowała przerwanie ciągu ul. Czerniakowskiej[10].
W latach 90. XX wieku poszerzono ulicę Wawelską na zachód od ulicy Żwirki i Wigury, przedłużając w ten sposób trasę (poprzez poszerzone wcześniej ulice Kopińską i Sokołowskiego „Grzymały”) do Alej Jerozolimskich w okolicach Dworca Zachodniego.
Według map drogowych wydawanych przed rokiem 2000 do trasy włączana była też ulica Ostrobramska[11][12].
22 września 2009 roku, na odcinku od skrzyżowania z ulicą Grójecką do węzła z ulicami Ostrobramską i Kinową, uruchomiono w ciągu trasy buspas[13][14], zmniejszając przy tym liczbę ogólnodostępnych pasów ruchu na każdej jezdni z trzech do dwóch. 16 listopada tego samego roku zezwolono taksówkom przejazd buspasem[13].
Do końca 2013 roku[15] Trasa Łazienkowska na prawie całej długości (od ulicy Żwirki i Wigury do ulicy Ostrobramskiej) leżała w ciągu drogi krajowej nr 2 oraz trasy europejskiej E30. W związku z otwarciem fragmentu Południowej Obwodnicy Warszawy (drogi ekspresowej S2) zmieniono przebieg dróg nr 2 i E30 – poprowadzono je Trasą Siekierkowską[16]. 1 stycznia 2014 roku arteria straciła kategorię drogi krajowej[15], obecnie ulice będące częścią trasy posiadają kategorię drogi powiatowej[17].
Od 14 lutego do 28 października 2015 most Łazienkowski był wyłączony z eksploatacji z powodu pożaru, który uszkodził jego konstrukcję[18].
Na 2021 rok[19] planowane było rozpoczęcie remontu będących w złym stanie technicznym[20] estakad zlokalizowanych w sąsiedztwie parku Agrykola. Prace mają potrwać 2,5 roku[19]. Remont wiaduktów nad Agrykolą (między pl. Na Rozdrożu a Wisłostradą) rozpoczął się 29 stycznia 2022 roku. Tego dnia zamknięto dla ruchu nitkę północną (w kierunku Ochoty), wprowadzając ruch dwukierunkowy na południowej, z zachowaniem buspasów. Po ukończeniu budowy nowej estakady północnej południowa (w kierunku Saskiej Kępy) zostanie zburzona i wybudowana od nowa. Prace mają potrwać do marca 2024 roku[21].
W 2021 roku[22] dokonano wymiany ponad 200 sodowych opraw oświetleniowych znajdujących się przy alei Stanów Zjednoczonych na nowe, bazujące na LED[23]. Docelowo cała trasa będzie oświetlana za pomocą nowego modelu oprawy o nazwie SAVA, instalowanego w ramach miejskiego programu modernizacji istniejącego oświetlenia ulicznego na wszystkich drogach krajowych, wojewódzkich i powiatowych.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Trasa jest arterią dwujezdniową. Każda z jej jezdni posiada trzy pasy ruchu. Na długim odcinku od ronda Jazdy Polskiej do skarpy wiślanej na terenie Ujazdowa, a także na wysokości alei Niepodległości, trasa biegnie w wykopie. Przebiega także po estakadach, z których ta nad parkiem Agrykola ma długość 391 metrów (konstrukcja żelbetowa; technicznie składa się z dwóch wiaduktów; podstawowa jednostka budowlana to około 19-metrowa, 3-przęsłowa rama bezprzegubowa[24]), a nad ulicą Paryską – 209 metrów[25].
W chwili zakończenia budowy długość trasy od ulicy Żwirki i Wigury do ronda Wiatraczna wynosiła 8 km[2]. Jezdnie miały po 10,5 m szerokości[2]. Po obu stronach rzeki powstało po 8 estakad o łącznej długości ponad 2 km, zainstalowano 8 km stalowych odbojnic, a przy tunelach wzniesiono 4 km murów oporowych[2]. Powstało 10 przejść podziemnych, 10 naziemnych mostków dla pieszych, ustawiono 1430 latarń, 430 podświetlanych znaków drogowych i 62 wiaty przystankowe[2]. Powstało także 40 ha trawników i posadzono 100 tys. drzew i krzewów[2].
W kulturze[edytuj | edytuj kod]
Budowa Trasy Łazienkowskiej wielokrotnie stanowiła tło wydarzeń w serialu Czterdziestolatek[26], którego główny bohater, inżynier Stefan Karwowski, pracował na jednym z odcinków budowy. Wiele zapisów filmowych do serialu z odcinka 8 pt. Otwarcie trasy, czyli czas wolny dokumentuje prawdziwe uroczyste otwarcie trasy z 22 lipca 1974 roku[potrzebny przypis].
W filmie Stanisława Barei pt. Miś trasa pojawia się w tekście piosenki układanej przez Komisarza i Włodarczyka: Hej młody Junaku, smutek zwalcz i strach! Przecież na tym piachu za trzydzieści lat, przebiegnie z pewnością jasna, długa, prosta, szeroka jak morze Trasa Łazienkowska! I z brzegiem zepnie drugi brzeg, na którym twój ojciec legł![27]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Brak możliwości zjazdu z al. Stanów Zjednoczonych jadąc od Ronda Wiatraczna; wyjazd z ulicy Kinowej jedynie w kierunku mostu Łazienkowskiego – zobacz na mapie
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Marian Spychalski: Warszawa architekta. Wspomnienia pierwszego powojennego prezydenta stolicy. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2015, s. 106. ISBN 978-83-11-13416-4.
- ↑ a b c d e f g T. Przemysław Szafer: Nowa architektura polska. Diariusz lat 1971–1975. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1979, s. 259. ISBN 83-213-2921-7.
- ↑ Józef Sigalin: Trasa. O projektowaniu i budowie Trasy Mostowej Łazienkowskiej w Warszawie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 69.
- ↑ Krzysztof Jabłoński i in.: Warszawa: portret miasta. Warszawa: Arkady, 1984, s. strony nienumerowane (Kronika odbudowy, budowy i rozbudowy 1945−1982). ISBN 83-213-2993-4.
- ↑ Józef Sigalin: Trasa. O projektowaniu i budowaniu Trasy Mostowej Łazienkowskiej w Warszawie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 120.
- ↑ Dobrosław Kobielski, Józef Zięba: Kronika lat 1944–1986 [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 40. ISBN 83-03-01684-9.
- ↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1 VII – 30 IX 1974. „Kronika Warszawy”. 1(21), s. 149, 1975.
- ↑ Trasa Łazienkowska i Wisłostrada. fotopolska.eu. [dostęp 2019-02-15].
- ↑ Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Dział Inżynierii Ruchu Wydziału Komunikacji Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy, Jadę Trasą Łazienkowską - przewodnik dla kierowców, wyd. 1, Warszawa: Drukarnia im. Rewolucji Październikowej, 1974.
- ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 2 Canaletta–Długosza. Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1995, s. 149. ISBN 83-9066291-4.
- ↑ Warszawa: plan miasta, wyd. jedenaste, Warszawa/Wrocław: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1984.
- ↑ Warszawa: Atlas aglomeracji 1:20 000. Wyd. pierwsze. Warszawa: Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1996. ISBN 83-7000-086-X.
- ↑ a b Trasa Łazienkowska. Warszawikia. [dostęp 2020-12-17]. (pol.).
- ↑ Tomasz Szychliński: Buspas sparaliżował Trasę Łazienkowską. Warszawa Nasze Miasto, 2009-09-23. [dostęp 2020-12-17]. (pol.).
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 27 września 2013 r. w sprawie pozbawienia dróg kategorii dróg krajowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1153)
- ↑ Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 27 września 2013 r. w sprawie zaliczenia dróg do kategorii dróg krajowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1154)
- ↑ Ulice. Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie. [dostęp 2019-10-04]. (pol.).
- ↑ Most Łazienkowski otwarty. „Gazeta Wyborcza”, s. 4, 29 października 2015.
- ↑ a b Jarosław Osowski: Cudowne rozmnożenie buspasów podczas remontu Trasy Łazienkowskiej. Aż sześć nowych. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2020-12-10. [dostęp 2020-12-13]. (pol.).
- ↑ Michał Wojtczuk: Trasą Łazienkowską przy Legii tylko 40 km/h. Bo wiadukty już ledwo stoją. Trasa do zwężenia aż na dwa lata. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2020-05-21. [dostęp 2020-12-13]. (pol.).
- ↑ Wiadukt Trasy Łazienkowskiej zamknięty. Czeka go rozbiórka. Wielki remont potrwa dwa lata [online], TVN Warszawa [dostęp 2022-01-31] (pol.).
- ↑ Modernizujemy oświetlenie - mniej opraw, mniej energii, więcej światła. Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie, 2021-09-23. [dostęp 2022-04-03]. (pol.).
- ↑ Wymiana opraw oświetleniowych [online], Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie [dostęp 2022-04-03] [zarchiwizowane z adresu 2022-04-03] (pol.).
- ↑ J. Umański, Wiadukt Agrykola, „Architektura”, 6 (1974), s. 256.
- ↑ Józef Sigalin: Trasa. O projektowaniu i budowaniu Trasy Mostowej Łazienkowskiej w Warszawie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 38.
- ↑ Obwodnica Śródmieścia część południowa. Trasa Łazienkowska [online], SISKOM [dostęp 2017-12-18].
- ↑ Tekst za bareja.neostrada.pl.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Trasa Łazienkowska w OpenStreetMap
- Obwodnica Śródmieścia część południowa−Trasa Łazienkowska. SISKOM. [dostęp 2021-06-09]. (pol.).