Ulica Szewska we Wrocławiu – Wikipedia, wolna encyklopedia

ulica Szewska
Stare Miasto
Ilustracja
Widok od skrzyżowania z ulicą Oławską na południe. Ulicą jedzie tramwaj Skoda 16 T.
Państwo

 Polska

Miejscowość

Wrocław

Długość

1 km

Przebieg
światła ul. Kazimierza Wielkiego
ul. Ofiar Oświęcimskich
ul. Oławska
Kurzy Targ / ul. św. Marii Magdaleny
ul. Wita Stwosza
ul. Kotlarska
ul. Nożownicza
ul. Uniwersytecka
plac Uniwersytecki
światła ul. Grodzka
Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „ulica Szewska”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Szewska”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „ulica Szewska”
51,110838°N 17,034981°E/51,110838 17,034981
Kościół św. Marii Magdaleny
Dom handlowy Kameleon (daw. Rudolf Petersdorff)
Kościół św. Macieja

Ulica Szewska (wcześniej niem. Schuhbrücke) – ulica o średniowiecznym rodowodzie na Starym Mieście we Wrocławiu przebiegająca w kierunku południkowym, obecnie stanowiąca część strefy pieszej.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Ulica powstała na początku XIII wieku stanowiąc zachodnią granicę zwartej zabudowy pierwszej lokacji miasta. W tym czasie istniał już po jej wschodniej stronie kościół św. Andrzeja (później Marii Magdaleny). Po kolejnej lokacji, powiązanej z założeniem Rynku Wielkiego, uzyskała obustronną zabudowę.

Stosunkowo wąska ulica Szewska przebiega około 100 m na wschód od Rynku i jako jedna z dwu- ulic dociera aż do brzegu Odry, przecinając dawny teren książęcy. Niemiecka nazwa Schuhbrücke[1] świadczy o tym, że ulica była stosunkowo wcześnie utwardzona (wybrukowana, wymoszczona). Dawniejsi badacze wiązali nazwę ulicy z jej północnym odcinkiem, przebiegającym przez teren domeny książęcej, poza obrębem miasta lokacyjnego – na ich granicy, w ciągu ul. Uniwersyteckiej i pl. bpa Nankiera dopatrywano się przebiegu fosy lub odnogi Odry.

Przy północnym odcinku Szewskiej, na terenach książęcych, znajdowały się w XIII wieku dwory książęce, określane jako curia – na wschód od niej, wokół obecnego kościoła św. Macieja, dwór z czasów Henryka Brodatego, na zachód zaś – dwór z końca stulecia, powstały zapewne za Henryka Prawego, którego kaplicę stanowił późniejszy kościół św. Agnieszki. Ulicę wzmiankowano po raz pierwszy w 1306 jako platea sulorum; jej północne zakończenie stanowiła wymieniona w 1346 Furta Młyńska (Mühlpforte)[2], zaś południowe wzmiankowana w 1446 Furta Mennicza (Münzpforte) w murach miejskich. W 1345 określano północny odcinek ulicy jako Schubrucken , w XVI w. środkowy odcinek jako Vordere Brustgasse, zaś w 1446 południowy jako Pfnorrgasse (tą samą nazwą określano później ul. Łaciarską).

Korzystny przebieg ulicy sprawił, że w początku XX wieku zaproponowano wykorzystanie jej jako odciążającą prowadzący przez Rynek trakt Świdnicka-Kuźnicza trasę komunikacyjną. Dla wszelkich nowych obiektów ustanowiono przesuniętą wschodnią linię zabudowy, sięgającą elewacji kościoła Marii Magdaleny, tak aby w przyszłości, po dalszych wyburzeniach, przeprowadzić stosunkowo szeroką trasę z linią tramwajową. Przy projekcie domu handlowego Petersdorff na rogu z ulicą Oławską architekt Erich Mendelsohn wziął nową linię zabudowy pod uwagę, zwracając obiekt w stronę w założeniu głównej ulicy Szewskiej[3]. W końcu lat 30. zrezygnowano z trasy na południowym odcinku ulicy, decydując się na wariant prowadzący ul. św. Katarzyny, Nowym Targiem i ul. Nożowniczą.

Po II wojnie światowej nie powrócono już do planów szerokiej trasy, jedynie przeniesiono z ul. Świdnickiej prowadzący w kierunku północnym tor tramwajowy (wcześniej tramwaje kursowały na Szewskiej wyłącznie na odcinku położonym na północ od Kurzego Targu). Duża część zabudowy ulicy uległa zniszczeniu w czasie wojny; niektóre parcele zabudowano w latach 60. i 70. banalnymi obiektami mieszkalnymi. Po budowie Trasy W-Z zlikwidowano tramwaje w obrębie Starego Miasta, pozostawiając jedynie linie przebiegające przez tor na ulicy Szewskiej. Pozostały one, mimo początkowych planów likwidacji, także po włączeniu Szewskiej w obręb strefy pieszej, po kompleksowej przebudowie nawierzchni i instalacji podziemnych w latach 2005–2007.

Ważniejsze obiekty przy ul. Szewskiej[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Nazwa Schuhbrücke może być współcześnie dosłownie rozumiana jako most Obuwniczy, jednak mamy tu do czynienia z archaicznym znaczeniem określenia Brücke.
  2. Wieżę bramną na zakończeniu ulicy Szewskiej wyburzono dopiero w 1864.
  3. Przy budowie domu towarowego Howell linię zabudowy nieznacznie przekroczono.
  4. Figura Maryi z Dzieciątkiem na narożu kamienicy "Pod Złotą Marią" przy ul. Szewskiej 74a i ul. Kurzy Targ 2. polska-org.pl
  5. Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas: Dolny Śląsk - przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1977 s. 64
  6. Antykwariat Naukowy w kamienicy "Pod Błogosławieństwem Bożym".na portalu polska-org.pl
  7. Legendarny kot powrócił do antykwariatu na Szewskiej..https://www.tuwroclaw
  8. a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]