Ustrój polityczny Andory – Wikipedia, wolna encyklopedia

Andora
Godło Andory
Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Andory
Ustrój polityczny
Konstytucja
Władza ustawodawcza
Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Samorząd terytorialny
Partie polityczne
Wybory
Polityka zagraniczna

Wikiprojekt Polityka

Godło Andory

Ustrojem politycznym Andory jest monarchia konstytucyjna, w której funkcje głowy państwa sprawują wspólnie dwa podmioty (współksiążęta Andory): prezydent Francji i katolicki biskup katalońskiego miasta La Seu d'Urgell. Do niedawna, w systemie politycznym tego państwa brak było wyraźnego podziału pomiędzy władzami wykonawczą, ustawodawczą i sądowniczą. Zmieniło się to w 1993 roku. Kiedy władze tego państwa postanowiły rozpocząć proces zbliżania się do struktur Unii Europejskiej, Rada Europy zaleciła im uchwalenie nowej ustawy zasadniczej spełniającej standardy demokratyczne. Projekt nowej konstytucji ustaliła Komisja Trójstronna, złożona z przedstawicieli sprawujących obowiązki głowy państwa, Rady Generalnej i Rady Wykonawczej.

Głowa państwa[edytuj | edytuj kod]

Kolegialną głową państwa są w Andorze dwaj równi prawem współksiążęta. Dwupodmiotowa głowa państwa została ustanowiona w 1278 roku na mocy Traktatu o Wspólnej Suwerenności, zawartego pomiędzy hiszpańskim biskupem Urgell i francuskim hrabią Foix.

Obecnie, na mocy konstytucji z 1993 roku, obydwa podmioty na terytorium Andory reprezentują delegaci, pomimo tego, że zarówno Hiszpania, jak i Francja posiadają tam swoje ambasady. Każdy kolejny prezydent Francji oraz każdy kolejny biskup La Seu d'Urgell nie posiadają prawa weta wobec aktów prawnych uchwalanych przez władzę ustawodawczą, ale zatwierdzają np. umowy międzynarodowe zawierane z ich państwami dotyczącymi m.in. wewnętrznego bezpieczeństwa, obrony, terytorium, reprezentacji dyplomatycznej, sądowej i policyjnej współpracy.

Rada Generalna[edytuj | edytuj kod]

Parlament Andory to Rada Generalna (Consell General de las Valls) złożona z 28 członków. Wybierani oni są w wyborach powszechnych na kadencję trwającą 4 lata. Kraj podzielony jest na jednostki organizacyjne nazywane parafiami (hisz. parroquies, liczba pojedyncza – parroquia), których jest 7. Do wejścia w życie nowej konstytucji, wybierano 4 posłów z każdej. Taki system preferował małe parafie (liczące od 350 osób, największe – 2600). W obecnej konstytucji natomiast zapisano iż 1/2 Rady pochodzi z wyborów odbywających się według starego systemu, a pozostała połowa wybierana z ogólnokrajowych list partyjnych.

Sindic i jego zastępca to osoby wybierane przez Radę na 3 lata (z możliwością jednej reelekcji), których zadaniem jest wdrażanie decyzji parlamentu. Nie mają jednak żadnych samodzielnych uprawnień, wszystkie ich decyzje muszą zostać zatwierdzone przez Radę.

Parafie – podział administracyjny Andory

Partie polityczne:

Rada Wykonawcza[edytuj | edytuj kod]

Rada Wykonawcza zaczęła działać od 1981 roku. Złożona jest ona z głowy rządu (fr. Cap de Govern) i siedmiu ministrów. Co 4 lata, zaraz po wyborach, Rada Generalna wybiera głowę rządu, który wyznacza pozostałych członków Rady Wykonawczej.

Sądownictwo[edytuj | edytuj kod]

Sądy w Andorze są niezawisłe. Posiadają strukturę trójszczeblową:

  • sąd pierwszej instancji – czterech sędziów, desygnowanych po dwóch przez obydwa podmioty głowy państwa,
  • sąd apelacyjny
  • Najwyższy Sąd Sprawiedliwości – złożony z pięciu członków.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Ustroje polityczne państw europejskich
Terytoria zależne
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ustrój_polityczny_Andory&oldid=69294146”