French
DeutschWładysław Surzyński – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Elżbieta Kryńska, Helena Gruszecka i Władysław Surzyński w przedstawieniu „Typ A” Marii Morozowicz-Szczepkowskiej w Teatrze Ateneum w Warszawie (1934) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód | |
Władysław Surzyński (ur. 24 lutego 1906 w Tarnowie, zm. 5 sierpnia 1987 w Warszawie) – polski aktor teatralny i filmowy, dyrektor teatrów.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Ukończył szkołę dramatyczną Czesława Krzyżanowskiego przy Galicyjskim Towarzystwie Muzycznym we Lwowie. W latach przedwojennych występował na scenach Lwowa, Krakowa (Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, 1926-1929), Warszawy (Teatr Ateneum, 1930-1935), Łodzi, Torunia (Teatr Ziemi Pomorskiej, 1935-1938) i Wilna (Teatr na Pohulance, Teatr Polski).
W 1934 roku w przedstawieniu "Typ A" Marii Morozowicz-Szczepkowskiej na deskach warszawskiego Teatru Ateneum, grając rolę Parysa, wystąpił nago na scenie. Rola ta jest uznawana za pierwszy akt męski w historii polskiego teatru.
W latach II wojny światowej przebywał w Wilnie. W 1945 roku kierował tamtejszym zespołem Polskiego Teatru Dramatycznego. Występował także z koncertami, w których akompaniowała mu Wanda Stanisławska, a zapowiadała - Hanna Skarżanka.
Po zakończeniu walk występował najpierw w toruński Teatrze Ziemi Pomorskiej (1945), a następnie w Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie i Elblągu (1945-1947) oraz Teatrze Klasycznym w Warszawie (1948). W latach 1948-1952 objął funkcję dyrektora Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie. Potem powrócił do Warszawy, gdzie występował na deskach Teatru Klasycznego (1958-1963).
W 1963 roku na III Kaliskich Spotkaniach Teatralnych otrzymał nagrodę indywidualną za rolę Kanclerza Zamojskiego w przedstawieniu "Samuel Zborowski" Juliusza Słowackiego.
Oprócz gry w teatrze był cenionym recytatorem, zajmował się również komponowaniem oraz pianistyką. Kolekcjonował nagrania operowe, estradowe oraz z wystąpieniami mężów stanu.
Władysław Surzyński był osobą homoseksualną. Podczas pobytu w Wilnie był związany z Stanisławem Milskim - również aktorem. Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie (kwatera W-X-9-8-13).
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
- Młody las (1934) - von Stolpe, oficer rosyjski kontrolujący żeńskie gimnazjum
- Podhale w ogniu (1955) - Michał Jordan
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Krzysztof Tomasik: Pierwszy nagi mężczyzna. Władysław Surzyński (1906-1987). queer.pl, 2014-05-16. [dostęp 2024-02-07]. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Władysław Surzyński, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2024-02-07].
- Władysław Surzyński w bazie filmpolski.pl