Władysław Ziętkiewicz – Wikipedia, wolna encyklopedia

Władysław Ziętkiewicz
Ilustracja
ppłk Władysław Ziętkiewicz (przed 1934)
pułkownik piechoty pułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia

23 maja 1892
Dębno

Data i miejsce śmierci

20 czerwca 1940
Raon-l’Étape

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Wojsko Polskie we Francji

Jednostki

2 Pułk Strzelców Podhalańskich
3 Pułk Strzelców Podhalańskich
53 Pułk Piechoty
PUWFiPW
49 Huculski Pułk Strzelców
1 Pułk KOP „Karpaty”
2 Pułk Grenadierów Wielkopolskich

Stanowiska

zastępca dowódcy pułku
zastępca dyrektora urzędu
dowódca pułku piechoty

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa
kampania francuska 1940

Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Krzyż Wojenny 1939–1945 (Francja) Signum Laudis
Multimedia w Wikimedia Commons

Władysław (Jan) Ziętkiewicz[a] (ur. 23 maja 1892 w Dębnie, zm. 20 czerwca 1940 k. Raon-l’Étape we Francji) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, taternik, działacz narciarski i pionier narciarstwa wysokogórskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Franciszka i Ludwiki ze Stachurskich. Uczęszczał do Gimnazjum w Bochni i Przemyślu (od 1906), gdzie zdał maturę w 1910, a następnie złożył 4 semestry prawa na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza we Lwowie, zdobywając tytuł prawnika, lecz nie zdążył złożyć egzaminów państwowych. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i Drużyn Bartoszowych.

W czasie I wojny światowej walczył w cesarskiej i królewskiej armii w Dolomitach (służba w armii austriackiej 1914–1918 – 1 pułk strzelców tyrolskich (Trydent) – poczta polowa – Feldpost 611). Skończył jednoroczną szkołę oficerską, po czym został dowódcą narciarskiego oddziału wywiadowczego w Karpatach. Zapadł na tyfus brzuszny i w okresie od 1 maja 1915 do 3 czerwca 1915 przebywał w szpitalu w Pradze. Jako rekonwalescent przydzielony został do oddziału kadrowego w Wells, a następnie na stanowisko dowódcy plutonu na kursie narciarskim w Zell. Od 1 października 1915 do 3 listopada 1918 brał udział w walkach w Dolomitach. Ponadto był uczestnikiem kursów specjalistycznych: taktyki, strzelania z broni maszynowej, narciarskim, wspinaczki wysokogórskiej. Dowodził kompanią wysokogórską i przodowników górskich. Był trzykrotnie ranny. Po zawieszeniu broni, 3 listopada 1918 dostał się do niewoli, z której podjął ucieczkę 3 grudnia 1918. Przeszedł Tyrol Południowy i w Innsbrucku wsiadł do pociągu do Krakowa.

Służył w Wojsku Polskim w 2 pułku strzelców podhalańskich. W 1919 brał udział w wyprawie na Spisz. 11 czerwca 1919 dowodzona przez niego kompania wysokogórska przekroczyła starą węgierską granice i pokonała ponad 50-kilometrową trasę Zakopane – Jaszczurówka – Łysa Polana – Jaworzyna Spiska, skąd przez Dolinę Jaworową – Zadnie Koperszady – Przełęcz pod Kopą i Dolinę Kieżmarską doszła do Matlar. Następnego dnia przybyli parlamentariusze czescy z Tatrzańskiej Łomnicy. Uzgodniono porozumienie, na mocy którego Polacy mieli nie przekraczać linii Matlar i Białej Spiskiej. Czesi udostępnili łączność, za pomocą której przekazano kompanii rozkaz powrotu. Kompania z towarzyszącymi im celnikami czeskimi przez Zdziar i Jaworzynę Spiską dotarła na powrót do Łysej Polany.

Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej jako dowódca batalionu. 6 kwietnia 1920 ogłoszono w I Brygadzie Górskiej pogotowie marszowe. Ziętkiewicz objął dowództwo batalionu w 2 pułku strzelców podhalańskich. Wraz z dywizją przeszedł szlak bojowy od Firleja i Kocka, przez Łuków i Białystok, nad Niemen. 23 września 1920 w pochodzie na Grodno wyróżnił się w walkach i przy forsowaniu Niemna, za co został wyróżniony Srebrnym Krzyżem Wojennego Orderu Virtuti Militari[1]. Wojnę zakończył w stopniu kapitana.

W latach 1919–1920 i 1921–1924 dowodził kompanią wysokogórską 3 pułku strzelców podhalańskich. Następnie pełnił służbę w Państwowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Warszawie. Z dniem 1 czerwca 1933 roku został przeniesiony z PUWFiPW do 53 pułku piechoty Strzelców Kresowych w Stryju na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[2]. W listopadzie 1935 roku został ponownie przeniesiony do PUWFiPW na stanowisko zastępcy dyrektora. W marcu 1938 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy 49 Huculskiego pułku strzelców w Kołomyi, lecz obowiązków nie objął pozostając w PUWFiPW[3]. W marcu 1939 roku witał na granicy oddziały węgierskie, po zajęciu przez nich Zakarpacia. Był prezesem Okręgu Pokuckiego Towarzystwa Rozwoju Ziem Wschodnich w 1939[4].

Władysław Ziętkiewicz (pierwszy z prawej) wita na granicy oddziały węgierskie w marcu 1939

Wiosną 1939 roku został dowódcą 1 pułku KOP „Karpaty” i otrzymał zadanie obsadzenia na odcinku „Węgry: pododcinka „Stryj” i osłaniania granicy od strony Węgier. W kampanii wrześniowej początkowo w odwodzie Armii „Karpaty”, następnie przerzucony rozkazem Naczelnego Wodza na Podkarpacie. Brał udział w walkach pod Grybowem, Jasłem i Krosnem. Pod Birczą zgrupowanie poniosło dotkliwe straty – 30% stanu osobowego i 60% w artylerii. W dalszej części kampanii dowodził pułkiem zbiorowym 24 Dywizji Piechoty na szlaku bojowym aż do Lwowa.

Po przedarciu się do Francji został dowódcą 2 pułku grenadierów wielkopolskich im. Bolesława Chrobrego. 3 maja 1940 roku został awansowany na pułkownika. Na czele pułku walczył w kampanii francuskiej. W połowie maja 1940 roku dowodzona przez niego jednostka skierowana została na wzmocniony odcinek Saary. 17 czerwca 1940 roku poprowadził osobiście kontratak na bagnety wypierając Niemców z przyczółka za kanał pod Vaucourt. Zginął pod Lagarde 20 lub 21 czerwca 1940 roku w zasadzce, już po zawieszeniu broni. Został pochowany w Saint-Dié-des-Vosges[5].

Władysław Ziętkiewicz na starcie II etapu marszu szlakiem huculskim II Brygady Legionów (1936)

Władysław Ziętkiewicz uprawiał narciarstwo i był aktywnym taternikiem w latach 20. XX wieku, razem z Mieczysławem Świerzem przeszedł południową ścianę Zamarłej Turni i Piarżyste Czuby (1921). W tym czasie, razem z kompanią wysokogórską brał udział w budowie schroniska PTTK „Murowaniec”, pomagał zagospodarowywać opuszczone schroniska. Aktywnie uprawiał narciarstwo wysokogórskie, działał w Polskim Związku Narciarskim. W latach 1921–1924 był wiceprezesem Sekcji Turystycznej Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego[6].

Był autorem artykułów w prasie wojskowej i sportowej, wydał dwa podręczniki: Sprzęt narciarski (1929) i Jazda na nartach (1930).

Mąż Elżbiety Ziętkiewicz.

Awanse[edytuj | edytuj kod]

  • kapitan – zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku
  • major – 1 grudnia 1924 roku ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 roku i 84. lokatą w korpusie oficerów zawodowych piechoty
  • podpułkownik – 14 grudnia 1931 roku ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 roku i 11. lokatą w korpusie oficerów zawodowych piechoty
  • pułkownik – 3 maja 1940 roku

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W 1935 dokonano zmiany imienia z Władysław Jan na Władysław. Stwierdzenia. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 8, s. 56, 1 czerwca 1935. 

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Ludwik Migdał: Zarys historji wojennej 2-go Pułku Strzelców Podhalańskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, s. 32, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
  2. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 131.
  3. ↑ Czesław Kopański, Relacja kwatermistrza Armii „Pomorze” Wrzesień 1939 rok, sporządzona w Londynie 12 grudnia 1961 roku, Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, sygn. B.I.25/C.
  4. ↑ Rocznik Ziem Wschodnich 1939, s. 213.
  5. ↑ Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie w latach 1939–1945. Londyn: Instytut Historyczny im. Gen. Sikorskiego, 1952, s. 3.
  6. ↑ Zofia i Witold H. Paryscy: Internetowa Wielka encyklopedia tatrzańska. [dostęp 2012-09-06]. (pol.).
  7. ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 2949 z 17 maja 1921 r. Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 21, poz. 828.
  8. ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi na polu przysposobienia wojskowego i wychowania fizycznego”.
  9. ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 34, nr 2 z 11 listopada 1937. Ministerstwo Spraw Wojskowych. 
  10. ↑ M.P. z 1930 r. nr 116, poz. 170 „za zasługi na polu organizacji i rozwoju sportu narciarskiego oraz około organizacji międzynarodowych zawodów narciarskich w r. 1929”.
  11. ↑ M.P. z 1928 r. nr 65, poz. 89 „za zasługi na polu rozwoju sportu w wojsku”.
  12. ↑ a b c Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 847. [dostęp 2020-07-02].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: 1995. ISBN 83-7104-009-1.
  • Bolesław Chwaściński, Z dziejów taternictwa (O górach i ludziach). Wyd. Sport i Turystyka. Warszawa 1988.
  • Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 330, 350.
  • Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 122, 175.
  • Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 25, 451.
  • Lista oficerów Wojska Polskiego z lat 1914–1939. Władysław Ziętkiewicz. officersdatabase.appspot.com. [dostęp 2014-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 października 2014)].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Władysław_Ziętkiewicz&oldid=71888017”