Walerian Sikorski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Walerian Sikorski
Ilustracja
ppłk Walerian Sikorski (przed 1929)
podpułkownik piechoty podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia

18 listopada 1876
Budki Nieznanowskie, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Charków, USRR, ZSRR

Przebieg służby
Lata służby

1914–1926

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

39 Pułk Piechoty Strzelców Lwowskich,
36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej,
58 Pułk Piechoty

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-ukraińska (obrona Lwowa),
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP, nadany dwukrotnie) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Komandor Orderu Wazów (Szwecja)
Multimedia w Wikimedia Commons

Walerian Sikorski (ur. 18 listopada 1876 w Budkach Nieznanowskich, zm. 1940 w Charkowie) – polski nauczyciel wychowania fizycznego, wykładowca Uniwersytetu Poznańskiego, podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Walerian Sikorski

Syn Leona (leśnik) i Teofili z Pierackich. W 1897 zdał egzamin dojrzałości w seminarium nauczycielskim we Lwowie. Jako nauczyciel pracował w Brodach, następnie we Lwowie. Brał udział w kursach gimnastycznych Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Pełnił funkcję prezesa gniazda PTG „Sokół” w Brodach[1]. Od 1903 dysponował dyplomem nauczyciela gimnastyki i od tego czasu był nauczycielem w seminarium nauczycielskim we Lwowie. Został absolwentem kursu w wymiarze roku w instytucie gimnastycznym w Sztokholmie, a także 6-tygodniowego kursu gier dla nauczycieli w Naas. Na polskiej myśli pedagogicznej oparł zadania gimnastyki i metodę jej prowadzenia[2]. Był członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich i Związku Strzeleckiego,

W 1914 roku został zmobilizowany do armii Austro-Węgier, a w 1915 roku dostał się do niewoli rosyjskiej, z której uciekł. Powrócił do Lwowa i zgłosił się do oddziałów polskich, w których dosłużył się stopnia kapitana. Podczas obrony Lwowa w trakcie wojny polsko-ukraińskiej był komendantem Odcinka VII[3]. Pełnił stanowisko kierownika kursów wychowania fizycznego we Lwowie, następnie w 1919 w Poznaniu i tam w 1920 był organizatorem zorganizował Centralnej Wojskowej Szkoły Gimnastyki i Sportów w Poznaniu, która działała od 10 marca 1921[4]. Na przełomie 1919/1920 był naczelnikiem harcerstwa męskiego w Wielkopolsce. Od 1920 był naczelnym instruktorem i kierownikiem w zakresie przygotowania metodycznego przyszłych wychowawców fizycznych na Uniwersytet Poznański na stanowisko i współpracował tam z Eugeniuszem Piaseckim. Został awansowany do stopnia podpułkownika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[5][6]. Był przydzielony do 58 pułku piechoty w Poznaniu, w tym pułku jako oficer nadetatowy w 1923 pozostawał komendantem CWSGiS[7][8]. W 1926 roku przeszedł do pracy w szkolnictwie po napisaniu prośby o przeniesienie z wojska w stan spoczynku[2]. Jako emerytowany oficer w 1928 zamieszkiwał w Poznaniu[9]. Od 1926 do 1929 był naczelnym wizytatorem wychowania fizycznego w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie. W tym czasie równolegle prowadził Studium Wychowania Fizycznego UP. W 1929 roku został mianowany wizytatorem w Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego. Był autorem publikacji pt. Gimnastyka, stanowiącej podręcznik metodyczny dla seminariów oraz kursów nauczycielskich. Łącznie napisał 21 dzieł o charakterze monograficznym, 60 artykułów, a także liczne recenzje. Wspólnie z Eugeniuszem Piaseckim stworzył Państwową Odznakę Sportową (nadawaną od 1931). Jako delegat i referent brał również udział w kongresach wychowania fizycznego w 1930 w Sztokholmie, w 1935 roku w Brukseli oraz w 1939 roku w Lingiadzie, gdzie wybrany został do Zarządu „Federation Internationale de Gymnastique Ling”.

W czasie agresji III Rzeszy na Polskę przebywał we Lwowie. Po agresji ZSRR na Polskę i kapitulacji Lwowa przed Armią Czerwoną aresztowany przez NKWD i przewieziony do obozu w Starobielsku. Wiosną 1940 zamordowany przez NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach[10][11]. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

Był żonaty z Amelią Straka i miał dzieci: Zbigniewa, Stanisława (1909–1997), Janinę, Jana (ur. 1914, zginął w czasie okupacji niemieckiej) i Irenę (ur. 1922, zginęła w powstaniu warszawskim 1944)[10].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • System Linga w zarysie
  • Gry i zabawy młodzieży szkolnej
  • Gimnastyka
  • Wychowanie fizyczne w szkole powszechnej

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia pułkownika[17]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[18].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Pamiętnik IV zlotu sokolstwa polskiego we Lwowie w dniach 27–29 czerwca 1903. Lwów: Związek Polskich Gimnastycznych Towarzystw, 1904, s. 42.
  2. ↑ a b Gąsiorowski i Topolski (red.) 1981 ↓, s. 662.
  3. ↑ Ruski miesiąc 1/XI – 22/XI 1918. Ilustrowany opis walk listopadowych we Lwowie z 2 mapami. Lwów: Komitet Obywateli Miasta Lwowa, ok. 1919, s. 16–17.
  4. ↑ Pawełek. CWSzGiS 1929 ↓, s. 5.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 398.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 342.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 290, 1514.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 264.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 895.
  10. ↑ a b Gąsiorowski i Topolski (red.) 1981 ↓, s. 663.
  11. ↑ Rajmund Tomik: Działalność Waleriana Sikorskiego (1876–1940) w zakresie wychowania fizycznego i sportu szkolnego.. Katowice: AWF Katowice, 2006. ISBN 83-87478-92-X.
  12. ↑ a b c Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 666.
  13. ↑ M.P. z 1933 r. nr 255, poz. 273 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  14. ↑ M.P. z 1929 r. nr 94, poz. 224 „za zasługi w dziedzinie wychowania fizycznego”.
  15. ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411 „za zasługi na polu przysposobienia wojskowego i wychowania fizycznego”.
  16. ↑ Odznaka pamiątkowa dawnych Harcerzy małopolskich. „Wschód”. Nr 65, s. 11, 10 listopada 1937. 
  17. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  18. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2014-08-05].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Walerian_Sikorski&oldid=71291441”