Waza z Bronocic – Wikipedia, wolna encyklopedia

Waza z Bronocic

Waza z Bronocic – ceramiczna waza z rysunkiem interpretowanym jako najstarszy znany dowód używania pojazdu kołowego. Jej wiek szacuje się za pomocą datowania radiowęglowego na 3635–3370 p.n.e.[1] i zaliczana jest do kultury pucharów lejkowatych. Obecnie przechowywana w Muzeum Archeologicznym w Krakowie (zwiedzającym udostępniona jest jedynie kopia).

Odkrycie[edytuj | edytuj kod]

Naczynie odkryto w 1976 podczas wykopalisk archeologicznych prowadzonych na terenie dużej neolitycznej osady w Bronocicach nad Nidzicą w województwie świętokrzyskim, około 50 km na północny wschód od Krakowa. W latach 1974–1980 prace prowadził tam prof. Janusz Kruk z krakowskiego oddziału Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk i Sarunas Milisauskas[2] ze State University of New York w Buffalo[1].

Przerys najważniejszego elementu wazy

Dekoracja[edytuj | edytuj kod]

Ornament przedstawia symbolicznie najważniejsze elementy prehistorycznego środowiska przetworzonego przez człowieka. Najistotniejszą częścią dekoracji jest 5 szczątkowych wizerunków przypominających wóz. Przedstawiają one czterokołowy pojazd z dyszlem dla zwierząt pociągowych. Linie łączące koła prawdopodobnie reprezentują osie. Koło pośrodku być może symbolizuje pojemnik na zbiory.

Inne rysunki przedstawiają drzewo, rzekę oraz schemat, który może symbolizować pole z krzyżującymi się drogami/rowami lub plan wioski.

Wizerunek na wazie jest najstarszym znanym wyobrażeniem pojazdu kołowego na świecie. Dowodzi, że pojazdy kołowe były znane w Europie Środkowej już w IV tysiącleciu p.n.e. Ciągnęły je prawdopodobnie tury[potrzebny przypis] (szczątki tych zwierząt znaleziono razem z wazą). Rogi zwierząt z Bronocic miały otarcia sugerujące, że były obwiązane sznurem tworzącym prawdopodobnie coś w rodzaju jarzma przyrożnego.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Wozy z Bronocic. Strona oficjalna Muzeum Archeologicznego z Krakowie. [dostęp 2009-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 maja 2015)]. (pol.).
  2. http://www.buffalo.edu/cas/anthropology/faculty/emeritus_faculty.host.html/content/shared/cas/anthropology/Faculty-Staff/emeritus-directory/milisauskas-sarunas.html

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]