Wilt Chamberlain – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wilt Chamberlain

Chamberlain w koszulce Harlem Globetrotters
#13
środkowy
Pseudonim	Wilt the Stilt, The Big Dipper
Data i miejsce urodzenia	21 sierpnia 1936 Filadelfia
Data i miejsce śmierci	12 października 1999 Bel Air
Wzrost	216 cm
Masa ciała	125 kg
Kariera
Aktywność	1958–1974
Szkoła średnia	Overbrook (Filadelfia, Pensylwania)
College	Kansas (1956–1958)
Draft	1959, numer: Terytorialny Philadelphia Warriors
Kariera klubowa Lata Kluby Wyst. 1958–1959 Harlem Globetrotters 1959–1964 Philadelphia / San Francisco Warriors 429 1965–1968 Philadelphia 76ers 277 1968–1973 Los Angeles Lakers 339
Kariera trenerska Lata Drużyna 1973–1974 San Diego Conquistadors (ABA)
Multimedia w Wikimedia Commons

Wilton Norman Chamberlain, znany jako Wilt the Stilt (Szczudło), The Big Dipper oraz Król Tablic (ur. 21 sierpnia 1936, zm. 12 października 1999 w Bel Air, w Kalifornii) – amerykański profesjonalny koszykarz grający w lidze NBA dla klubów: Philadelphia Warriors, Golden State Warriors, Philadelphia 76ers i Los Angeles Lakers. Grał również w zespole Harlem Globetrotters.

Kariera sportowa[edytuj | edytuj kod]

Chamberlain, który ważył 250 funtów jako junior^[1], a 275 jako profesjonalista (przypuszczalnie ok. 300 funtów po przejściu do Los Angeles Lakers^[2]) grał na pozycji środkowego i jest obecnie uznawany za jednego z najlepszych i najbardziej dominujących graczy w historii NBA.

Wybrany z 3. numerem w drafcie 1959, Chamberlain jest posiadaczem ponad 60 nadal aktualnych rekordów NBA, m.in. w zakresie najwyższej liczby punktów zdobytych w trakcie jednego sezonu, zbiórek, czy średniej w obu tych kategoriach. Jest jedynym graczem w historii NBA, którego średnia punktów na koniec sezonu wynosiła ponad 50. Jest także jedynym zawodnikiem, który zdobył 100 punktów w jednym meczu NBA (2 marca 1962 w barwach Philadelphia Warriors przeciwko New York Knicks 169:147). Był siedmiokrotnie liderem strzelców ligi, dziewięciokrotnie przewodził NBA w skuteczności rzutów z gry, był także jedenastokrotnie liderem w zbiórkach, a raz został nawet liderem w kategorii asyst^[3].

W sezonach 1961/1962 i 1963/1964 zajął drugie miejsce w głosowaniu na MVP fazy zasadniczej^[4][5].

W 1968 został liderem NBA w kategorii asyst, jako jedyny środkowy w historii ligi. Lepszą średnią asyst (9,7) uzyskał wtedy Oscar Robertson z Cincinnati Royals^[6]. Tytuły lidera przyznawano wtedy jednak na podstawie łącznej liczby asyst uzyskanych w trakcie całego sezonu. Chamberlain uzyskał ich 932, Robertson natomiast 660, co zadecydowało o przyznaniu „korony” lidera właśnie temu pierwszemu^[6].

W trakcie swojej kariery sięgał dwukrotnie po mistrzostwo NBA, był wybierany czterokrotnie MVP sezonu zasadniczego, raz MVP finałów NBA, wystąpił także 13-krotnie w meczu gwiazd NBA^[7][8]. 10 razy wybierano go do składów najlepszych zawodników ligi. W 1978 został uhonorowany zaliczeniem do Koszykarskiej Galerii Sław. Znalazł się w składzie NBA 35th Anniversary Team, a w 1996 r. znalazł się na liście 50 najlepszych graczy NBA w historii^[8].

Po zakończeniu kariery koszykarskiej, grywał w amatorskiej lidze siatkarskiej International Volleyball Association (1975–1979), był również prezesem tej organizacji. Znalazł się na liście IVA Hall of Fame w uznaniu za wkład w rozwój federacji^[9].

Był również biznesmenem, autorem kilku książek, zaliczył epizod aktorski (film Conan Niszczyciel). Przez całe życie był kawalerem. W swojej autobiografii Wilt utrzymywał, że spał z 20 tysiącami kobiet, czym wywołał spore oburzenie oraz ściągnął na siebie falę krytyki^[10].

Udział w filmach[edytuj | edytuj kod]

W 1984 r. zagrał obok Arnolda Schwarzeneggera w popularnym filmie Conan Niszczyciel w reżyserii Richarda Fleischera, wcielając się rolę wojownika Bombaata. Pojawił się również gościnnie w serialu Laugh-In (1971) oraz The Commish (1992)^[11]

Choroba i śmierć[edytuj | edytuj kod]

Chamberlain miał kłopoty z sercem. W 1992 był hospitalizowany przez trzy dni z powodu nieregularnej pracy tego organu, a w 1999, jego stan gwałtownie się pogorszył. Koszykarz stracił w tym czasie ponad 20 kilogramów. 12 października 1999, Chamberlain zmarł w Bel Air w stanie Kalifornia. Miał liczne rodzeństwo: siostry – Barbarę Lewis, Margaret Lane, Selinę Gross i Yvonne Chamberlain, i braci – Wilberta i Olivera Chamberlainów.

Osiągnięcia[edytuj | edytuj kod]

NCAA[edytuj | edytuj kod]

• Wicemistrz NCAA (1957)
• Most Outstanding Player (MOP=MVP) turnieju NCAA Final Four (1957)^[12]
• Wybrany do:
  • I składu:
    • All-American (1957–1958)^[13]
    • turnieju NCAA (1957)^[14]
  • Galerii Sław Koszykówki Akademickiej (2006)^[15]

NBA[edytuj | edytuj kod]

• dwukrotny mistrz NBA (1967, 1972)^[16]
• 4-krotny wicemistrz NBA (1964, 1969-1970, 1973)^[16]
• MVP:
  • sezonu zasadniczego NBA (1960, 1966–1968)^[17]
  • finałów NBA (1972)^[16]
  • meczu gwiazd NBA (1960)^[18]
• Uczestnik meczu gwiazd:
  • NBA (1960–1969, 1971–1973)^[19]
  • NBA vs ABA (1972)^[20]
• Debiutant Roku NBA (1960)^[21]
• Wybrany do:
  • I składu:
    • NBA (1960–1962, 1964, 1966–1968)^[22]
    • defensywnego NBA (1972–1973)^[23]
  • II składu NBA (1963, 1965, 1972)
• Lider:
  • sezonu regularnego w:
    • punktach NBA (1960–1966)^[24]
    • zbiórkach (1960–1963, 1966–1969, 1971–1973)^[25]
    • asystach (1968)^[26]
    • skuteczności rzutów z gry (1961, 1963, 1965–1969, 1972, 1973)^[27]
  • play-off w:
    • średniej:
      • zdobytych punktów (1964)^[28]
      • zbiórek (1962, 1965–1969, 1972, 1973)^[29]
    • skuteczności rzutów z gry (1964, 1969)^[30]
  • wszech czasów NBA w zbiórkach^[31]
• Kluby Lakers, 76ers, Warriors zastrzegły należący do niego w numer 13^[32]
• 3-krotnie zaliczany do grona najlepszych zawodników w historii NBA przy okazji obchodów rocznicowych:
  • 35-lecia istnienia – NBA 35th Anniversary Team^[33]
  • 50-lecia istnienia – NBA’s 50th Anniversary All-Time Team^[34]
  • 75-lecia istnienia – NBA 75th Anniversary Team (2021)^[35]
• Członek Koszykarskiej Galerii Sław (Naismith Memorial Basketball Hall Of Fame – 1979)^[36]

Rekordy NBA[edytuj | edytuj kod]

(Stan na 14 listopada 2016, na podstawie^[37][38], o ile nie zaznaczono inaczej.)

Sezon regularny[edytuj | edytuj kod]

• najwięcej punktów w:
  • jednym spotkaniu – 100 – przeciw Knicks 2 marca 1962^[39]
  • jednej połowie spotkania – 59 – przeciw Knicks 2 marca 1962
• najwięcej celnych rzutów z gry w:
  • jednym:
    • sezonie – 1597 – w sezonie 1961/62
    • spotkaniu:
      • 36 – przeciw Knicks 2 marca 1962
      • 18, bez ani jednej pomyłki – przeciw Bullets 24 lutego 1967
  • jednej kwarcie (4) spotkania – 22 – przeciw Knicks 2 marca 1962
• najwięcej oddanych rzutów z gry w:
  • pojedynczym sezonie 3159 – w sezonie 1961/62
  • jednym spotkaniu – 63 – przeciw Knicks 2 marca 1962
  • jednej połowie spotkania – 37 – przeciw Knicks 2 marca 1962
  • jednej kwarcie spotkania – 21 – przeciw Knicks 2 marca 1962
• najwięcej celnych rzutów (28/32) wolnych w jednym spotkaniu – przeciw Knicks 2 marca 1962, wyrównany (28/29) przez Adriana Dantleya 4 stycznia 1984, przeciw Rockets
• najwięcej zbiórek w jednym spotkaniu – 55 – przeciw Celtics 24 listopada 1960
• najwyższa średnia:
  • minut spędzanych na parkiecie w pojedynczym sezonie – 48,52 – 1961/62
  • punktów na mecz w pojedynczym sezonie – 50,36 – 1961/62
  • zbiórek na mecz w pojedynczym sezonie – 27,2 – 1960–61
• najwyższa suma:
  • minut spędzanych na parkiecie w pojedynczym sezonie – 3882 – 1961/62
  • punktów w pojedynczym sezonie – 4029 – 1961/62
  • zbiórek w pojedynczym sezonie – 2149 – 1960/61
• najwięcej spotkań z dorobkiem co najmniej:
  • 50 punktów w jednym sezonie – 45 – 1961/62
  • 40 punktów w jednym sezonie – 63 – 1961/62
  • 40 punktów w jednym sezonie – 63 – 1961/62
• najwięcej niecelnych rzutów z gry w pojedynczym sezonie – 1562 – 1961/62
• najwyższa skuteczność rzutów z gry w pojedynczym sezonie – 72,7% – 1972/73
• najwięcej oddanych rzutów wolnych w pojedynczym sezonie – 1363 – 1961–62

Kariera[edytuj | edytuj kod]

• najwyższa średnia minut spędzanych na parkiecie – 45,8
• najwięcej sezonów:
  • jako lider ligi w:
    • punktach – 7 – 1959/60–1965/66 – wyrównany przez Michaela Jordana (1986/87–1992/93)
    • liczbie oddanych rzutów wolnych – 9
    • zbiórkach – 11
  • z rzędu jako lider ligi w:
    • liczbie celnych rzutów z gry – 7 – (1960–1966), wyrównany przez Michaela Jordana (1987–1993)
    • liczbie oddanych rzutów z gry – 7 – (1960–1966)
  • w historii:
    • ze średnią ponad 40 punktów na mecz – 2
    • ze średnią ponad 20 zbiórek na mecz – 10, wspódzielony z Billem Russellem
  • z rzędu w historii, ze średnią ponad:
    • 40 punktów na mecz – 2
    • 30 punktów na mecz – 7, wyrównany przez Michaela Jordana
    • 30 punktów i 20 zbiórek w meczu – 7
    • 20 zbiórek na mecz – 10, wspódzielony z Billem Russellem
• najwęcej spotkań:
  • z rzędu z dorobkiem co najmniej:
    • 50 punktów – 7 – 16–29 grudnia 1961
    • 40 punktów – 14 – 8–30 grudnia 1961 i 11.01.–1.02.1962
    • 30 punktów – 65 – 4 listopada 1961 – 22 lutego 1962
    • 20 punktów – 126 – 19 października 1961 – 19 stycznia 1963
  • z dorobkiem co najmniej:
    • 60 punktów – 32
    • 50 punktów – 188
    • 40 punktów – 271
• najwięcej celnych rzutów z gry – 35 – 17–28 lutego 1967
• najwyższa liczba zbiórek – 23924
• najwyższa średnia zbiórek – 22,9
• najwięcej triple-doubles z rzędu – 9 – 8–20 marca 1968 - pobity przez Russella Westbrooka (2019)
• najmłodszy zawodnik w historii, który przekroczył próg 10000 zebranych piłek – 28 lat i 81 dni – 10 listopada 1964^[40]
• najniższa liczba rozegranych spotkań przy przekroczeniu:
  • 15000 zdobytych punktów – 358
  • 20000 zdobytych punktów – 499
  • 30000 zdobytych punktów – 941
• jedyny zawodnik w historii, który zanotował:
  • „podwójne triple-double” (ponad 20 w co najmniej trzech kategoriach statystycznych) – 22 punkty, 25 zbiórek i 21 asyst – 4 lutego 1968
  • co najmniej 40 punktów oraz 40 zbiórek w tym samym meczu (dokonał tego ośmiokrotnie)
  • średnią punktów w sezonie na poziomie ponad 40 oraz 50
  • średnie co najmniej 30 punktów na mecz oraz 20 zbiórek w pojedynczym sezonie regularnym (7-krotnie)
  • średnie co najmniej 30 punktów na mecz oraz 20 zbiórek przez kilka sezonów z rzędu – 7

Play-off[edytuj | edytuj kod]

• najwięcej:
  • zbiórek w:
    • jednym spotkaniu – 41 – przeciw Celtics 5 kwietnia 1967
    • jednej połowie spotkania – 26 – przeciw Warriors 16 kwietnia 1967
    • 5-meczowej serii – 160 – przeciw Celtics 1967 (32 zbiórki na mecz)
    • 6-meczowej serii – 171 – przeciw Warriors 1967 (28,5 zb.)
    • 7-meczowej serii – 220 – przeciw Celtics 1965 (31,4)
  • celnych rzutów z gry w:
    • jednym spotkaniu – 24 – przeciw Nationals 14 marca 1960, współdzielony z Johnem Havlickiem (1.04.1973), Michaelem Jordanem (1 maja 1988)
    • w 7-meczowej serii – 113 – przeciw Hawks 1964
  • oddanych rzutów z gry w:
    • jednym spotkaniu – 48 – przeciw Nationals 22 marca 1962, współdzielony z Rickiem Barry (18 kwietnia 1967)
    • jednej połowie spotkania – 25 – przeciw Nationals 22 marca 1962, współdzielony z Elginem Baylorem (14 kwietnia 1962), Michaelem Jordanem (1 maja 1988)
    • 3-meczowej serii – 104 – przeciw Nationals 1960

Kariera

• najwyższa średnia:
  • minut spędzanych na parkiecie – 47,24
  • zbiórek (minimum 10 gier) – 24,6 (35 gier)

Debiutanckie[edytuj | edytuj kod]

• najwyższa średnia:
  • punktów w sezonie zasadniczym – 37,6 – 1959/60
  • zbiórek w sezonie zasadniczym – 27 – 1959/60
• najwięcej punktów w jednym spotkaniu – 58 – przeciw Pistons 25 stycznia 1960 i przeciw Knicks 21 lutego 1960
• najwięcej zbiórek w jednym spotkaniu – 45 – przeciw Nationals 6 lutego 1960

Mecz Gwiazd NBA[edytuj | edytuj kod]

• najwięcej:
  • punktów w jednym meczu – 42
  • najwięcej celnych rzutów z gry w:
    • meczu – 17 – 1962, wyrównany przez Michaela Jordana (1988)
    • jednej połowie meczu – 10 – 1962
  • oddanych rzutów wolnych w meczu – 16 – 1962
  • zbiórek w:
    • historii spotkań gwiazd – 197
    • jednej połowie spotkania – 16 – 1960, wyrównany przez Boba Pettita (1962)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• Profil na NBA.com. stats.nba.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-25)]. (ang.).
• Statystyki na basketball-reference.com (ang.)
• NBA. Chamberlain pół wieku temu rzucił 100 pkt. [online], Sport.pl [dostęp 2012-03-02]  (pol.).