Wojsko Polskie w operacjach pokojowych – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wojsko Polskie w operacjach pokojowych uczestniczy od 1953 roku. Przez 70 lat Siły Zbrojne Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, a następnie Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, zaangażowały ponad 115 tys. żołnierzy i pracowników wojska w ok. 90 operacjach obserwacyjnych, pokojowych i stabilizacyjnych w ramach sił i misji Organizacji Narodów Zjednoczonych, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, Unii Europejskiej i doraźnych (ad hoc) koalicji międzynarodowych.

Zobacz też: Polski kontyngent wojskowy.

Misje i operacje w ujęciu chronologicznym[edytuj | edytuj kod]

Stan na 1 kwietnia 2023. W części przypadków liczby przybliżone^[a]^[b].

Ż – Żołnierze i pracownicy wojska w ramach kontyngentu wojskowego lub dowództwa danej misji lub operacji,
O – obserwatorzy wojskowi i personel w ramach komisji międzynarodowej.

Czas trwania		Operacja lub misja			Stan osobowy				Polegli	Kontyngent
Czas trwania		Operacja lub misja			Najwyższy		Obecny
Początek	Koniec	Organizator	Misja/operacja	Państwa	Ż	O	Ż	O
1953	1956^[c]	Polska	Szpital Polskiego Czerwonego Krzyża w Korei Północnej	Korea Północna	60					Szpital PCK
1953^[d]			NNSC Neutral Nations Supervisory Commission	Korea Południowa Korea Północna		300		3	3
1954	1975		ICSC International Commission for Supervision and Control	Kambodża Laos Wietnam Południowy		214
1968	1970		OTN Observer Team in Nigeria	Nigeria		3
1973	1975		ICCS International Commission of Control and Supervision	Wietnam Południowy		187
1973	1979	ONZ	UNEF II United Nations Emergency Force II	Egipt	1030				9	PWJS
1974	2010	ONZ	UNDOF United Nations Disengagement Observer Force	Syria	360				9	PKW Syria
1985	1987	ONZ Etiopia	Tesfa	Etiopia	26					PLEPE
1988	1990	ONZ	UNGOMAP United Nations Good Offices Mission in Afghanistan and Pakistan	Afganistan Pakistan		4
1988	1990	ONZ	UNIIMOG United Nations Iran-Iraq Military Observer Group	Irak Iran		15
1989	1990	ONZ	UNTAG United Nations Transition Assistance Group	Namibia	350	20			3	PKW Namibia
1990	1991	ONZ	OSGAP Office of the Secretary General in Afghanistan	Afganistan		1
1991	1990	Stany Zjednoczone	Desert Shield→Desert Storm	Arabia Saudyjska	320					PKW Zatoka Perska
1991	1992	ONZ	UNAMIC United Nations Advance Mission in Cambodia	Kambodża		2
1991	2003	ONZ	UNIKOM United Nations Iraq-Kuwait Observation Mission	Irak		7
1991	1993^[e]	ONZ	UNGCI United Nations Guards Contingent in Iraq	Irak		32
1991		ONZ	MINURSO United Nations Mission for the Referendum in Western Sahara	Sahara Zachodnia		5		1		PKW Sahara Zachodnia
1991	1994	OBWE^[f]	CSCE special missions in former Yugoslavia	Bośnia i Hercegowina Chorwacja Jugosławia Macedonia		1
1992	1998	ONZ	UNSCOM United Nations Special Commission	Irak		2
1992	1995	ONZ	UNPROFOR United Nations Protection Force	Bośnia i Hercegowina Chorwacja Macedonia	1200	30			6	PKW Chorwacja
1992^[g]		ONZ	UNIFIL United Nations Interim Force in Lebanon	Liban	630		230		7	PKW Liban
1992	1993	ONZ	UNTAC United Nations Transitional Authority in Cambodia	Kambodża	700	15			5	PKW Kambodża
1992	2008	OBWE^[f]	OSCE Mission to Georgia	Gruzja		1
1992	1993	OBWE^[f]	CSCE special mission to Nagorno-Karabakh	Górski Karabach		1
1993	1995	ONZ	UNAMIR United Nations Assistance Mission for Rwanda	Rwanda		5
1993	1994	ONZ	UNOMIL United Nations Observer Mission in Liberia	Liberia		2
1993	1994	ONZ	UNMLT United Nations Military Leason Team	Kambodża	2
1994	2009	ONZ	UNOMIG United Nations Observer Mission in Georgia	Gruzja		5
1994	2000	Unia Europejska	ECMM European Community Monitoring Mission	Albania Bośnia i Hercegowina Chorwacja Jugosławia Macedonia		2
1994	1995	Stany Zjednoczone	Uphold Democracy	Haiti	56^[h]					PKW Haiti
1995	1995	ONZ	UNCRO United Nations Confidence Restoration Operation	Chorwacja	1050	20			1	PKW Chorwacja
1995	1997	ONZ	UNAVEM III United Nations Angola Verification Mission III	Angola		7
1995	2000	ONZ	UNMOT United Nations Mission of Observers in Tajikistan	Tadżykistan		4			1
1996	1996	NATO	IFOR Implementation Force	Bośnia i Hercegowina	670				1	PKW Bośnia
1996	2002	ONZ	UNMIBH United Nations Mission in Bosnia and Herzegovina	Bośnia i Hercegowina		1
1996	2002	ONZ	UNMOP United Nations Mission of Observers in Prevlaka	Chorwacja		1
1996	1999	ONZ	UNPREDEP United Nations Preventive Deployment Force	Macedonia		2
1996	1998	ONZ	UNTAES United Nations Transitional Authority in Eastern Slavonia, Baranja and Western Sirmium	Chorwacja	53^[h]	10
1996	2000	OBWE	OSCE Mission to Croatia	Chorwacja		2
1996	1999	OBWE	OSCE Mission to Latvia	Łotwa		1
1996	2004	NATO	SFOR Stabilisation Force	Bośnia i Hercegowina	500				1	PKW Bośnia
1997	1998	ONZ	MONUA United Nations Observer Mission in Angola	Angola		4
1997	2002	OBWE	OSCE Spillover Monitor Mission to Skopje	Macedonia		1
1998	2002^[i]	NATO	OS SACEUR (SFOR/KFOR) Odwód Strategiczny Naczelnego Dowódcy NATO w Europie	Bośnia i Hercegowina Kosowo	560					PJW OS SACEUR
1998	1998	Stany Zjednoczone	Desert Thunder→Desert Fox	Zatoka Perska						PKW Zatoka Perska
1998	1999	OBWE	OSCE Mission to Bosnia and Hercegovina	Bośnia i Hercegowina		2
1999	2000	OBWE	KVM Kosovo Verification Mission	Kosowo	6^[h]	4
1999	1999	NATO	Eagle Eye/Allied Harbour	Włochy ( Kosowo)	5^[j]
1999	1999	NATO	AFOR Albania Force	Albania	140					PJW Albania
1999		NATO	KFOR Kosowo Force	Kosowo	800		250		4	PKW Kosowo
1999		ONZ	UNMIK United Nations Interim Administration Mission in Kosovo	Kosowo		1		1
1999	2010	ONZ	MONUC United Nations Mission in the Democratic Republic of Congo	Demokratyczna Republika Konga		2
2000	2000	ONZ Stany Zjednoczone	MIF Multinational Interception Force	Zatoka Perska	6					PKW Zatoka Perska
2000	2008	ONZ	UNMEE United Nations Mission in Ethiopia and Eritrea	Etiopia Erytrea	6	6				PKW Etiopia
2000	2007	Unia Europejska	EUMM European Union Monitoring Mission	Albania Bośnia i Hercegowina Chorwacja Jugosławia Macedonia		2
2001	2002	NATO	Amber Fox	Macedonia	25					PKW Macedonia
2002	2009	Stany Zjednoczone	Enduring Freedom	Afganistan Bahrajn Kuwejt	180					PKW Afganistan
2002	2003	NATO	Allied Harmony	Macedonia	25				2	PKW Macedonia
2003	2008	Stany Zjednoczone	Iraqi Freedom	Irak Bahrajn Kuwejt	2500				22	PKW Irak
2003	2003	Unia Europejska	EUFOR Concordia European Union Force Concordia	Macedonia	25					PKW Macedonia
2003	2003	NATO	Display Deterrence	Turcja						PKW Turcja
2003	2007	OBWE	OSCE Mission to Moldova	Mołdawia		1
2003	2020	ONZ	UNAMA United Nations Assistance Mission in Afghanistan	Afganistan		1
2003	2016	ONZ	UNMIL United Nations Mission in Liberia	Liberia		2
2004	2017	ONZ	UNOCI United Nations Operation in Côte d'Ivoire	Wybrzeże Kości Słoniowej		2
2004	2014	NATO	ISAF International Security Assistance Force	Afganistan	2500				44	PKW Afganistan
2004	2004	NATO	NRF: Distinguished Games NATO Response Force	Grecja	50					PKW Grecja
2004		Unia Europejska	EUFOR Althea European Union Force in Bosnia and Hercegovina	Bośnia i Hercegowina	200		50		2	PKW Bośnia
2005	2011^[k]	NATO	Active Endeavour	Morze Śródziemne	220					PKW Morze Śródziemne
2005	2011	NATO	NTM-I NATO Training Mission – Iraq	Irak	20					PKW Irak
2005	2011	ONZ	UNMIS United Nations Mission in Sudan	Sudan	4	2				PKW Sudan
2005	2006	NATO	NRF: Swift Relief NATO Response Force	Pakistan	140					PKW Pakistan
2006	2023^[k]	NATO	Baltic Air Policing	Litwa Łotwa Estonia	140					PKW Orlik
2006	2006	Unia Europejska	EUFOR RD Congo European Union Force in RD of Congo	Demokratyczna Republika Konga	140					PKW DR Konga
2006	2006	NATO	NRF NATO Response Force	Łotwa	100					PKW Łotwa
2008	2009	Unia Europejska	EUFOR Tchad/RCA European Union Force in Chad and Central African Republic	Czad	400					PKW Czad
2008	2010	ONZ	MINURCAT United Nations Mission In the Central African Republic and Chad	Czad	330	1				PKW Czad
2008		Unia Europejska	EUMM Gruzja European Union Monitoring Mission in Georgia	Gruzja		15		5		GO SZ RP
2009		Unia Europejska	EUNAVFOR Atalanta European Union Naval Force Somalia – Operation Atalanta	Hiszpania Wielka Brytania (Morze Arabskie)	2		2
2009	2014	NATO	NTM-A NATO Training Mission – Afghanistan	Afganistan	70					PKW Afganistan
2010		ONZ	MONUSCO United Nations Organization Stabilization Mission in the Democratic Republic of the Congo	Demokratyczna Republika Konga		3		2
2011	2011	NATO	Unified Protector	Turcja Włochy ( Libia)	17^[l]
2011	2022^[m]	ONZ	UNMISS United Nations Mission in South Sudan	Sudan Południowy		2
2013	2014	Unia Europejska	EUTM Mali European Union Training Mission in Mali	Mali	20					PKW Mali
2013	2013	NATO	Ocean Shield	Somalia (Ocean Indyjski)	1^[n]
2014	2022	OBWE	OSCE Special Monitoring Mission to Ukraine	Ukraina		2
2014	2014	Francja	Sangaris	Francja ( Republika Środkowoafrykańska)	30					PKW Republika Środkowoafrykańska
2014	2015	Unia Europejska	EUFOR RCA European Union Force in Central African Republic	Republika Środkowoafrykańska	50					PKW Republika Środkowoafrykańska
2014	2021	NATO	Resolute Support	Afganistan	350					PKW Afganistan
2015	2016	Unia Europejska	EUMAM RCA European Union Military Advisory Mission in Central African Republic	Republika Środkowoafrykańska	2					PKW Republika Środkowoafrykańska
2015	2020	Unia Europejska	EUNAVFOR MED Sophia European Union Naval Force Mediterranean – Operation Sophia	Włochy (Morze Śródziemne)	100					PKW EU Sophia
2016		Unia Europejska	EUTM RCA European Union Training Mission in Central African Republic	Republika Środkowoafrykańska	2		2			PKW Republika Środkowoafrykańska
2016		Stany Zjednoczone	Inherent Resolve	Irak Kuwejt Jordania	280		170			PKW Irak PKW Kuwejt
2017		NATO	NATO eFP NATO enhanced Forward Presence	Łotwa	170		170		1	PKW Łotwa
2017		NATO	NATO tFP NATO tailored Forward Presence	Rumunia	230		230			PKW Rumunia
2017	2018	NATO	NTCB-I NATO Training Capacity Building in Iraq	Irak	15					PKW Irak
2018		NATO	NMI NATO Mission in Iraq	Irak	100		100			PKW Irak
2020		Unia Europejska	EUNAVFOR MED Irini European Union Naval Force Mediterranean – Operation Irini	Włochy (Morze Śródziemne)	60		60			PKW EU Irini
2020		ONZ	UNTSO United Nations Truce Supervision Organization	Izrael Liban Syria		3		3
2021		NATO	TAMT Tailored Assurance Measures for Turkey	Turcja (Morze Śródziemne)	60		60			PKW Turcja
2021	2021	Polska	ewakuacja polskich obywateli i współpracowników z Afganistanu	Afganistan	100					PKW Afganistan
2021	2021	NATO	Icelandic Air Policing	Islandia	140					PKW Islandia
2022		Unia Europejska	EUMAM Ukraine European Union Military Assistance Mission Ukraine	Polska ( Ukraina)	?		?

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Udział żołnierzy nie jest równoznaczny z całościowym udziałem Polski w danej misji lub operacji.
↑ Udział kontyngentu nie jest równoznaczny z całościowym udziałem Wojska Polskiego w danej misji lub operacji.
↑ Od 1953 szpital cywilny.
↑ Od 1996 udział doraźny, 4 razy do roku.
↑ Ponadto udział Polskiego Zespołu Medycznego w latach 1993–2003 i polskiego kontyngentu policyjnego w latach 1995–1996.
↑ ^a ^b ^c Zorganizowana przed przekształceniem KBWE w OBWE w 1995.
↑ Przerwa w latach 2009–2019.
↑ ^a ^b ^c Żołnierze jednostki specjalnej GROM, do 1999 podlegającej MSW/MSWiA.
↑ Jednostka na stałe stacjonowała w Polsce, czasowo dyslokowana do sił SFOR i KFOR w ramach ćwiczeń i doraźnych potrzeb.
↑ Załogi samolotu An-26 prowadzącego loty transportowe na rzecz wojsk NATO.
↑ ^a ^b Kontyngent okresowy, angażowany według harmonogramów zmian i doraźnych potrzeb.
↑ Załogi samolotów Boeing E-3 Sentry prowadzących zadania rozpoznawcze na rzecz wojsk NATO.
↑ Po 222 funkcjonariusze polskiego kontyngentu policyjnego.
↑ Personel sztabu SNMG-1 prowadzącego działania w operacji.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Zbigniew Bednarski: Polacy w służbie pokoju 1953-2003. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB, 2002. ISBN 83-7339-016-2.
Grzegorz Ciechanowski: Operacje pokojowe ONZ w XX wieku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2013. ISBN 978-83-7780-729-3.
Grzegorz Ciechanowski: Polskie kontyngenty wojskowe w operacjach pokojowych 1990–1999. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2010. ISBN 978-83-7611-531-3.
Grzegorz Ciechanowski: Żołnierze polscy w misjach i operacjach pokojowych poza granicami kraju w latach 1953–1989. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2009. ISBN 978-83-7611-012-7.
Dariusz Kozerawski: Międzynarodowe operacje pokojowe i stabilizacyjne w polskiej polityce bezpieczeństwa w XX i XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej, 2016. ISBN 978-83-7523-476-3.
„Przegląd Historyczno-Wojskowy”. Nr 5 (238), 2011. Grzegorz Jasiński – redaktor naczelny. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej. ISSN 1640-6281.
Miesięczne i roczne raporty ONZ. UN DPKO. [dostęp 2020-03-31]. (ang.).
Misje zagraniczne. wojskopolskie.pl. [dostęp 2020-03-31]. (pol.).

[1] Udział żołnierzy nie jest równoznaczny z całościowym udziałem Polski w danej misji lub operacji.

[2] Udział kontyngentu nie jest równoznaczny z całościowym udziałem Wojska Polskiego w danej misji lub operacji.

[3] Od 1953 szpital cywilny.

[4] Od 1996 udział doraźny, 4 razy do roku.

[5] Ponadto udział Polskiego Zespołu Medycznego w latach 1993–2003 i polskiego kontyngentu policyjnego w latach 1995–1996.

[OBWE-6] Zorganizowana przed przekształceniem KBWE w OBWE w 1995.

[7] Przerwa w latach 2009–2019.

[GROM-8] Żołnierze jednostki specjalnej GROM, do 1999 podlegającej MSW/MSWiA.

[9] Jednostka na stałe stacjonowała w Polsce, czasowo dyslokowana do sił SFOR i KFOR w ramach ćwiczeń i doraźnych potrzeb.

[10] Załogi samolotu An-26 prowadzącego loty transportowe na rzecz wojsk NATO.

[NATO-11] Kontyngent okresowy, angażowany według harmonogramów zmian i doraźnych potrzeb.

[12] Załogi samolotów Boeing E-3 Sentry prowadzących zadania rozpoznawcze na rzecz wojsk NATO.

[13] Po 222 funkcjonariusze polskiego kontyngentu policyjnego.

[14] Personel sztabu SNMG-1 prowadzącego działania w operacji.

[a]

[b]

[c]

[d]

[e]

[f]

[g]

[h]

[i]

[j]

[k]

[l]

[m]

[n]