Yayi Boni – Wikipedia, wolna encyklopedia

Yayi Boni
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1 lipca 1952
Tchaourou

Prezydent Beninu
Okres

od 6 kwietnia 2006
do 6 kwietnia 2016

Przynależność polityczna

bezpartyjny

Poprzednik

Mathieu Kérékou

Następca

Patrice Talon

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Narodowego Beninu Komandor Orderu Narodowego Beninu Oficer Orderu Narodowego (Burkina Faso) Kawaler Orderu Narodowego Zasługi (Francja) Komandor Orderu Narodowego (Mali) Komandor Orderu Narodowego (Niger) Komandor Orderu Narodowego Lwa (Senegal)
Yayi Boni podczas inauguracji prezydentury, 2006
Yayi Boni i prezydent Brazylii Luiz Inácio Lula da Silva, 2007
Yayi Boni podczas powitania
z Barackiem Obamą, 2013

Thomas Yayi Boni (ur. 1 lipca 1952 w Tchaourou) – beniński ekonomista i polityk, prezydent Beninu od 6 kwietnia 2006 do 6 kwietnia 2016.

Edukacja[edytuj | edytuj kod]

Yayi Boni urodził się w 1952 w Tchaourou w Departamencie Borgou w ówczesnej francuskiej kolonii Dahomej. Kształcił się w stolicy departamentu, Parakou, gdzie w 1972 zakończył edukację na poziomie średnim. Następnie studiował ekonomię na Narodowym Uniwersytecie Beninu. Ukończył również studia z dziedziny bankowości na Uniwersytecie Cheikha Anta Diopa w Dakarze w Senegalu. Na dalsze studia wyjechał do Francji, gdzie studiował bankowość i nauki polityczne na Uniwersytecie w Orleanie i na Sorbonie w Paryżu. Na tym ostatnim w 1986 uzyskał tytuł doktora ekonomii[1].

Kariera zawodowa[edytuj | edytuj kod]

W latach 1974-1977 pracował w Banku Handlowym Beninu, a następnie od 1980 do 1988 w Centralnym Banku Państw Afryki Zachodniej (BCEAO) z siedzibą w Dakarze, zostając jego wicedyrektorem. W 1988 został wicedyrektorem ds. rozwoju w Zachodnioafrykańskim Centrum Studiów Bankowości. W latach 1992-1994 pracował w biurze prezydenta Nicéphore'a Soglo, będąc odpowiedzialnym za politykę monetarną i bankową. W 1994 został mianowany dyrektorem Zachodnioafrykańskiego Banku Rozwoju (BOAD)[1]. Za swoje zasługi w promowaniu rozwoju w Afryce otrzymał Narodowy Order Zasługi Republiki Francuskiej.

Yayi Boni urodzony w rodzinie muzułmańskiej, przeszedł na ewangelikalizm. Jest żonaty z Chantal de Souza i ma pięcioro dzieci.

Prezydent Beninu[edytuj | edytuj kod]

W 2005 Yayi Boni rozpoczął działalność polityczną, gdy zdecydował się wziąć udział w wyborach prezydenckich. Wieloletni prezydent Mathieu Kérékou i jego rywal Nicéphore Soglo zgodnie z prawem nie mogli wystartować w wyborach z powodu przekroczenia dopuszczalnego wieku 70 lat. W lipcu 2005 prezydent Kérékou zdecydował, że nie będzie zmieniał konstytucji i nie weźmie udziału w nadchodzących wyborach[2]. Umożliwiało to szansę na start politykom młodszego pokolenia[3].

W pierwszej turze wyborów 5 marca 2006, mało znany opinii społecznej i niezależny Yayi Boni zajął pierwsze miejsce z wynikiem 35,5% głosów poparcia. Drugie miejsce zdobył Adrien Houngbédji, były przewodniczący Zgromadzenia Narodowego i wieloletni lider opozycji. Ponieważ żaden z kandydatów nie zdobył bezwzględnej większości głosów, 17 marca 2006 Boni zmierzył się z Houngbédjim w drugiej turze wyborów. Uzyskał w niej 74,6%, zdecydowanie wygrywając z rywalem. Wybory uznane zostały za wolne i demokratyczne. Houngbedji zaakceptował wyniki i złożył gratulacje zwycięzcy[4]. 6 kwietnia 2006 Yayi Boni został uroczyście zaprzysiężony na stanowisku prezydenta. 20 tysięcy osób świętowało na ulicach Porto-Novo pokojowe przekazanie władzy w kraju[5].

15 marca 2007 prezydent Boni przeżył próbę zamachu na swoje życie w czasie powrotu ze spotkania wyborczego przed wyborami parlamentarnymi. Nieznani sprawcy ściętymi drzewami zatarasowali drogę kolumnie prezydenckiej i otworzyli w jej kierunku ogień. Kule nie dosięgły prezydenta, gdyż jechał innym samochodem niż zazwyczaj. W wymianie ognia rannych zostało kilka osób ze straży prezydenta[6][7].

W wyborach parlamentarnych w kwietniu 2007 koalicja popierająca prezydenta Boniego zdobyła najwięcej mandatów w Zgromadzeniu Narodowym, a rok później zwyciężyła w wyborach regionalnych[8].

W sierpniu 2010 grupa 83 deputowanych złożyła w parlamencie wniosek o pociągnięcie prezydenta do odpowiedzialności politycznej za tzw. aferę Ponzi i usunięcie go z urzędu (impeachment). W czerwcu 2010 w Beninie doszło do afery finansowej, kiedy okazało się, że korporacja Investment Consultancy and Computering Services, działająca jako firma bankowa, oszukała i zdefraudowała oszczędności ponad 130 tys. obywateli o łącznej wartości 130 mln USD. 1 lipca 2010 została zamknięta, a kilkadziesiąt jej pracowników aresztowanych. Opozycja o powiązania ze skandalem oskarżyła prezydenta Boniego, który w ukazywał się publicznie w telewizji z właścicielami firmy. Boni zaprzeczył jednak jej wspieraniu. W lipcu zdymisjonował ministra spraw wewnętrznych. W sierpniu grupa opozycyjnych deputowanych wystąpiła z wnioskiem o impeachment prezydenta, jednak nie uzyskał on w parlamencie wymaganego poparcia. Afera Ponzi nadszarpnęła jednakże wizerunek władz i szefa państwa[9][10].

W styczniu 2011 prezydent Boni ogłosił organizację nowych wyborów prezydenckich, które ostatecznie odbyły się 13 marca 2011. Wśród 14 kandydatów pozostawał jednym z faworytów do zwycięstwa[11]. W wyborach uzyskał reelekcję, zdobywając ponad 53% głosów poparcia i po raz drugi pokonując Adriena Houngbédjiego (niecałe 36%). Houngbédji odrzucił wyniki głosowania, jednak międzynarodowi obserwatorzy uznali je za wolne i przejrzyste, pomimo zaistniałych problemów organizacyjnych[12].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Biographie - Dr Yayi Boni, President du Benin. boniyayi.bj. [dostęp 2011-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-26)]. (fr.).
  2. "BENIN: Kerekou says will retire next year, will not change constitution to stay in power", Irin News, 12 lipca 2005.
  3. "BENIN: Profiles of front-runners in presidential race", Irin News, 3 marca 2006.
  4. " Yayi Boni is Benin's next President", afrolNews, 23 marca 2006.
  5. Celebrations in Benin as Boni takes office. iol.co.za, 7 kwietnia 2006. [dostęp 2011-03-13]. (ang.).
  6. "Benin President comments on assassination attempt", afrolNews, 20 marca 2007.
  7. "Benin president survives ambush", BBC News, 16 marca 2007.
  8. Timeline: Benin. BBC News, 8 marca 2011. [dostęp 2011-03-13]. (ang.).
  9. Ponzi scheme shakes Benin. news24, 2 września 2010. [dostęp 2011-03-13]. (ang.).
  10. Bid to indict Benin leader rejected. news24, 23 sierpnia 2010. [dostęp 2011-03-13]. (ang.).
  11. Benin heads for twice-delayed polls. news24, 10 marca 2011. [dostęp 2011-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-11)]. (ang.).
  12. Rival rejects poll win of Benin's Boni Yayi. Reuters, 21 marca 2011. [dostęp 2011-03-28]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]