Zygmunt Choromański – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zygmunt Choromański
Biskup tytularny Panopolis
Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

14 kwietnia 1892
Warszawa

Data i miejsce śmierci

26 grudnia 1968
Warszawa

Miejsce pochówku

cmentarz Powązkowski w Warszawie

Biskup pomocniczy warszawski
Okres sprawowania

1946–1968

Sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski
Okres sprawowania

1946–1968

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

30 listopada 1916

Nominacja biskupia

7 maja 1946

Sakra biskupia

29 czerwca 1946

Odznaczenia
Krzyż Pro Ecclesia et Pontifice (od 1908)
Multimedia w Wikimedia Commons
Sukcesja apostolska
Data konsekracji

29 czerwca 1946

Konsekrator

August Hlond

Współkonsekratorzy

Kazimierz Tomczak
Antoni Szlagowski

Grób Zygmunta Choromańskiego na warszawskim cmentarzu Powązkowskim

Zygmunt Choromański (ur. 14 kwietnia 1892 w Warszawie[1], zm. 26 grudnia 1968 tamże) – polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy warszawski w latach 1946–1968, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski w latach 1946–1968.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Młodość[edytuj | edytuj kod]

Był synem Edwarda Choromańskiego (zm. 1901) i Teresy, z d. Burago (zm. 1930). Miał brata, Czesława (ur. 1886). Jego ojciec pracował jako kolejarz. Dzieciństwo spędził częściowo w Skierniewicach[2]. Był uczniem Szkoły Technicznej Warszawsko-Wiedeńskiej Kolei Żelaznej. W 1908 wstąpił do warszawskiego seminarium duchownego, w 1913 przyjął święcenia subdiakonatu i został skierowany na studia do Gregorianum, gdzie obronił pracę doktorską z prawa kanonicznego. Święcenia kapłańskie przyjął 30 listopada 1916[3].

Praca kapłańska do 1939[edytuj | edytuj kod]

Po święceniach pracował krótko jako wikariusz w parafii św. Trójcy w Piątku. W 1917 został mianowany notariuszem w Kurii Metropolitalnej Warszawskiej, pełnił tę funkcję do 1926, w 1921 został także obrońcą węzła małżeńskiego w Sądzie Arcybiskupim. Równocześnie był wykładowcą teologii moralnej specjalnej i teologii moralnej fundamentalnej oraz prawa kanonicznego w Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Warszawie[4]. W 1917 został kapelanem Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności, w 1920 należał do organizatorów Synodu Archidiecezji Warszawskiej, w latach 1922–1925 był redaktorem naczelnym pisma Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie[5].

Jesienią 1926 został mianowany kanclerzem kurii, zrezygnował wówczas z wykładów w seminarium, poza prawem kanonicznym, które wykładał jeszcze do 1929. Także od 1926 był prezesem Towarzystwa Oszczędności i Pomocy dla Rzymskokatolickiego Duchowieństwa Archidiecezji Warszawskiej, w tej roli przyczynił się do wybudowania w 1929 domu księży emerytów. W latach 1927–1930 był równocześnie wikariuszem w parafii św. Andrzeja Apostoła w Warszawie[6]. Od końca lat 20. do wybuchu II wojny światowej współpracował z Kurierem Warszawskim. Część jego artykułów ukazała się w 1934 w zbiorze W obronie chrześcijańskiego małżeństwa[7].

W 1927 otrzymał przywilej noszenia rokiety i mantoletu, w 1929 został wyróżniony funkcją kanonika gremialnego Kapituły Metropolitalnej Warszawskiej, a także otrzymał medal Pro Ecclesia et Pontifice[8][9].

II wojna światowa[edytuj | edytuj kod]

We wrześniu 1939 wszedł w skład Komitetu Obywatelskiego w czasie obrony Warszawy[10][11]. Od 3 do 10 października 1939 był przejściowo więziony na Pawiaku[12]. W grudniu 1939 został wikariuszem koadiutorem (z prawem objęcia probostwa) w parafii św. Aleksandra. Powrócił także do wykładów w seminarium duchownym. Po śmierci w 1942 dotychczasowego administratora archidiecezji warszawskiej abp Stanisława Galla przestał był kanclerzem kurii i został mianowany radcą kurialnym, w 1943 otrzymał godność infułata[13].

W lutym 1944 został proboszczem parafii św. Aleksandra, a w marcu tegoż roku równocześnie wikariuszem generalnym archidiecezji warszawskiej[14]. Od września 1944 przebywał w Milanówku, gdzie pomagał bp Antoniemu Szlagowskiemu w organizowaniu prac kurii[15].

Okres powojenny[edytuj | edytuj kod]

Po zakończeniu wojny powrócił do Warszawy. 7 maja 1946 został mianowany przez papieża Piusa XII biskupem pomocniczym archidiecezji warszawskiej i biskupem tytularnym Panopolis (nie zrezygnował jednak z probostwa parafii św. Aleksandra), jego konsekracja nastąpiła 29 czerwca 1946[16]. W lipcu 1946 został mianowany sekretarzem Konferencji Episkopatu Polski, nominację tę zatwierdzono na zebraniu plenarnym Episkopatu we wrześniu 1946[17]. W kwietniu 1948 otrzymał honorową godność archidiakona Kapituły Metropolitarnej Warszawskiej. Po śmierci Augusta Hlonda zarządzał tymczasowo archidiecezją warszawską jako wikariusz kapitulny (od 27 października 1948 do 7 lutego 1949)[18].

Jako sekretarz KEP odpowiadał za kontakty z rządem PRL[19]. Rozmowy te podjął już we wrześniu 1946, jego głównym rozmówcą był początkowo ówczesny wiceminister administracji publicznej Władysław Wolski[20]. W sierpniu 1949 został członkiem Komisji Mieszanej przedstawicieli Rządu i Episkopatu[21]. Był głównym negocjatorem Porozumienia Państwo-Kościół z 14 kwietnia 1950[22]. W kolejnych latach pozostawał w stałych kontaktach z władzami PRL, które reprezentował Antoni Bida[23].

Jako proboszcz parafii św. Aleksandra przystąpił w 1949 do odbudowy zniszczonej w czasie wojny świątyni parafialnej. Jej konsekracja odbyła się w 1952[24].

Po uwięzieniu w 1953 kard. Stefana Wyszyńskiego uczestniczył w przygotowaniu oświadczenia Episkopatu Polski mającej charakter deklaracji lojalności wobec władz PRL. W grudniu 1953 złożył razem z innymi biskupami ślubowanie wierności Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i jej rządowi wymagane przepisami Dekretu z 9 lutego 1950 o obsadzaniu duchownych stanowisk kościelnych[25]. De facto pozostawał głównym negocjatorem władz kościelnych w relacjach z władzami państwowymi[26]. W kolejnych latach wykazywał się stosunkowo dużą uległością wobec władz PRL[27], jednak w dalszym ciągu czynił różnego rodzaju starania w obronie praw Kościoła[28], a od 1955 czynił to w sposób coraz odważniejszy, zaczął się także ubiegać o uwolnienie Stefana Wyszyńskiego[29].

Jego postawa w czasie uwięzienia Prymasa była m.in. w Watykanie oceniana krytycznie jako nadmiernie zachowawcza[30]. Stefan Wyszyński okazał mu jednak po uwolnieniu zaufanie. W grudniu 1956 mianował go prałatem-dziekanem Kapituły Metropolitarnej, wiosną 1957 zabrał go do Rzymu na uroczystość przyjęcia kapelusza kardynalskiego, aby w ten sposób zademonstrować jedność Episkopatu Polski[31], w 1958 mianował wikariuszem generalnym archidiecezji warszawskiej[32].

Od listopada 1956 Zygmunt Choromański był członkiem reaktywowanej Komisji Wspólnej przedstawicieli Rządu i Episkopatu[33]. W kolejnych latach był głównym rozmówcą władz kościelnych w kontaktach z władzami PRL, a także autorem, redaktorem lub konsultantem pism hierarchii kościelnej do tych władz, dotyczących często różnego rodzaju szykan administracyjnych i niesprzyjającego Kościołowi ustawodawstwa[34]. Stał się jednym z ważniejszych doradców kard. Stefana Wyszyńskiego, jego opinie przesądzały często o kierunku działań Konferencji Episkopatu Polski[35].

Uczestniczył w I i III sesji soboru watykańskiego II[36].

W lutym 1967 przeszedł zawał serca, po którym nie doszedł już do pełnej sprawności. Zmarł w wyniku kolejnego zawału 26 grudnia 1968[37].

Zygmunt Choromański został pochowany na warszawskich Powązkach (kwatera 205-4-7)[38].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 103.
  2. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 24–26.
  3. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 28–30.
  4. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 30–32, 40.
  5. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 33–34.
  6. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 31, 33, 36, 37.
  7. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 110–130.
  8. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 33–34, 43.
  9. ↑ Odznaczenia papieskie. „Kurier Warszawski”, s. 3, Nr 185 z 9 lipca 1929. [dostęp 2017-05-23]. 
  10. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 46.
  11. ↑ W. Lipiński, Dziennik, Warszawa 1989, s. 167.
  12. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 48.
  13. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 52, 53.
  14. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 52.
  15. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 54–55.
  16. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 58.
  17. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 59.
  18. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 78–79.
  19. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 62, 187.
  20. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 187, 188, 190.
  21. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 238–266.
  22. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 253, 256–257.
  23. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 267.
  24. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 70–71.
  25. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 297–300.
  26. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 317.
  27. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 306–307.
  28. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 309–310.
  29. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 314, 319–322.
  30. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 65, 336.
  31. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 65, 78–79.
  32. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 78.
  33. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 329.
  34. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 352, 384, 454.
  35. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 453, 454.
  36. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 67.
  37. ↑ Smoliński 2014 ↓, s. 81–85.
  38. ↑ Cmentarz Powązkowski w Warszawie. (red.). Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984, s. 298. ISBN 83-03-00758-0.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Biskupi warszawscy
Biskupi diecezjalni
Biskupi pomocniczy
Prezydium Konferencji Episkopatu Polski
Przewodniczący
Zastępcy przewodniczącego
Sekretarze generalni

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zygmunt_Choromański&oldid=73432544”