French
DeutschZygmunt Hajkowski – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Data i miejsce urodzenia | 25 kwietnia 1889 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 21 marca 1942 |
| Zawód, zajęcie | nauczyciel |
| Odznaczenia | |
  | |
Zygmunt Hajkowski (ur. 25 kwietnia 1889 w Szczercowie w powiecie łaskim w guberni piotrkowskiej, zm. 21 marca 1942 w Auschwitz-Birkenau) – nauczyciel, polonista i literat, badacz historii literatury polskiej i bibliofil; działacz kulturalny, polityczny i społeczny, ofiara reżimu nazistowskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodził z rodziny robotniczej, był synem Michała i Jadwigi z Jureckich. Do szkoły podstawowej i do gimnazjum uczęszczał w Łodzi; w 1906 roku brał udział w strajku szkolnym, zaś od 1909 należał do Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”. Wstąpił na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie (z przerwami spowodowanymi ciężką sytuacją materialną) studiował historię i polonistykę, uzyskując absolutorium, po czym złożył egzamin nauczycielski. Od 1916 pracował w Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Zgierzu, gdzie nauczał języka polskiego i literatury polskiej oraz łaciny, a od 1919 te same przedmioty wykładał w III Państwowym Męskim Gimnazjum im. J. Piłsudskiego w Łodzi (dziś III LO im. T. Kościuszki).
Poza pracą zawodową był znanym w Łodzi działaczem kulturalnym i społecznym[1]. Bibliofil – był członkiem założycielem (w kwietniu 1927) Towarzystwa Bibliofilów Łódzkich[2] i jego prezesem w latach 1935–1939.
W 1940 został wysiedlony z Łodzi przez Niemców; przebywał m.in. w Warszawie; tam został aresztowany przez Gestapo i wywieziony do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, gdzie zmarł[3].
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Medal Niepodległości (7 lipca 1931)[4]
- Srebrny Wawrzyn Akademicki (4 listopada 1937)[5]
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Losy księgozbioru Feliksa Wężyka. Nakładem Towarzystwa Bibliofilów Łódzkich, Łódź 1928.
- Boruta w literaturze pięknej. Prace Polonistyczne 1937, s. 53–84.
- Bibliografia historii jednostek terytorialnych województwa łódzkiego. Część 3, Łódź(?) 1939.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W gronie uczestników zjazdu koleżeńskiego z okazji 30-lecia Państwowego Gimnazjum im. M. Kopernika w Łodzi (dziś I LO im. M. Kopernika, siedzi 1. od prawej). „Łódź w Ilustracji”. 50, s. 1, 13 grudnia 1936.
- ↑ M. Nartonowicz-Kot: Zapomniani społecznicy. miejscownik.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-04)].
- ↑ Wanda Lorentzowa, Barbara Hajkowska, Zygmunt Hajkowski [wspomnienie pośmiertne]; [w:] „Prace Polonistyczne”, Tom 4, 1940/1946, s. 211–213.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 156, poz. 227 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 257, poz. 407 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Janusz Dunin: Hajkowski Zygmunt. W: Irena Treichel (red.): Słownik pracowników książki polskiej. Warszawa: PWN, 1972, s. 312.
- Wanda Lorentzowa: Hajkowski Zygmunt. W: Kazimierz Lepszy (red.): Polski słownik biograficzny. T. IX. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1960–1961, s. 241.
- Wanda Lorentzowa, Barbara Hajkowska, Zygmunt Hajkowski [wspomnienie pośmiertne]; [w:] „Prace Polonistyczne”, Tom 4, 1940/1946, s. 211–213.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Wychowankowie i studenci Uniwersytetu Jagiellońskiego – ofiary KL Auschwitz-Birkenau; tu też jego zdjęcie identyfikacyjne w obozowym pasiaku.. www2.almamater.uj.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
- Publikacje Zygmunta Hajkowskiego w bibliotece Polona