Língua guzerate – Wikipédia, a enciclopédia livre

Guzerate

ગુજરાતી

Falado(a) em:  Índia
Paquistão
Região: Ásia meridional
Total de falantes: pelo melos 55 milhões
Posição: 26
Família: Indo-europeia
 Indo-iraniana
  Indo-ariana
   Ocidental
    Guzerate
Escrita: Alfabeto guzerate
Estatuto oficial
Língua oficial de: Uma das 22 línguas oficiais de
 Índia
Regulado por: Gujarat Sahitya Akademi

[1]

Códigos de língua
ISO 639-1: gu
ISO 639-2: guj
ISO 639-3: guj
Distribuição do guzerate na Índia.

O guzerate[1][2][3][4][5][6], guzarate[7][8], gujarati[9][10][11] ou gujarate[12][13][14] (ગુજરાતી, transl. Gudjarātī) é uma língua indo-ariana falada principalmente no oeste da Índia e em menor quantidade no Paquistão. O número de falantes é incerto, mas são estimados cerca de 61 milhões de falantes no total,[15] o que o faz a 26a língua mais falada no mundo.[16] Destes, de 55 a 60 milhões vivem na Índia, onde a língua é um dos 22 idiomas oficiais da Índia e a sexta mais falada no país.[17] É a língua principal do estado indiano do Guzerate, bem como dos territórios federais adjacentes de Damão e Diu, onde é falado por pelo menos metade dos habitantes, e Dadrá e Nagar-Aveli.[18] É também o idioma da numerosa comunidade guzerate de Bombaim.

Ademais da Índia, a língua é falada de forma minoritária em Uganda (150.000 falantes), na Tanzânia (250.000) e no Quênia (50.000). Há também um significante contingente de falantes de guzerate na América do Norte, no Reino Unido, na ilha Maurícia e também na ilha francesa da Reunião.[carece de fontes?]

O guzerate era a língua nativa de Gandhi, Jinnah e Sardar Patel. O atual primeiro-ministro da Índia, Narendra Modi, é etnicamente guzerate e falante da língua.[carece de fontes?]

Etimologia e nome em português[editar | editar código-fonte]

A língua guzerate e o estado indiano Gujarat recebem esses nomes a partir da dinastia Gurjara, supostamente uma subtribo dos hunos, que governou parte da Índia Medieval durante os séculos VI e IX da Era Comum.[19][20]

Entre os dicionaristas brasileiros e portugueses contemporâneos, há um consenso quanto à preferência pela forma "guzerate": o Dicionário Aurélio registra como forma preferencial guzerate, dando como formas não preferenciais guzarate, guzeráti, guzerate e gujarate. O Dicionário Houaiss registra igualmente guzerate como forma preferencial, registrando como variante secundária guzarate. O Dicionário Michaelis registra apenas guzerate, forma preferida igualmente por Aurélio e Houaiss.[carece de fontes?]

Na mesma linha, os dicionários da Porto Editora e o Dicionário Priberam da Língua Portuguesa grafam guzerate como forma preferencial, e guzarate como variante secundária.[21]

Em Portugal, o Dicionário Onomástico Etimológico da Língua Portuguesa traz tanto a grafia Guzarate quanto Guzerate.[carece de fontes?]

História[editar | editar código-fonte]

A língua evoluiu a partir do sânscrito assim como o hindi, o punjabi e os dialetos rajastani. As principais mudanças fonológicas do sânscrito para o guzerate são a perda de vogais longas e a transformação de encontros consonantais em consoantes geminadas e depois em consoantes simples. Na morfologia, houve a fusão do dual com o plural e substituição de afixos de declinação (não todos) em posposições.[22]

O guzerate antigo foi uma língua que se separou da antiga língua indo-ariana central por volta de 1100 da Era Comum. Era uma língua falada pelos "gurjares" que viviam nos atuais estados de Guzerate e Rajastão. Textos desse período mostram características presentes no guzerate moderno como verbos declinados nos casos nominativo e oblíquo e presença de posposições e verbos auxiliares.[22]

Demografia e distribuição[editar | editar código-fonte]

Há uma estimativa de quase 62 milhões de falantes no mundo todo. Sendo 60 milhões só na Índia, onde é a primeira língua de 55 milhões.[15] Entretanto, líderes de comunidades falantes de guzerate no Paquistão afirmam que há cerca de 3 milhões de falantes na cidade de Carachi, mesmo sem dados oficiais.[23] Ainda no Paquistão, a língua é falada na província de Punjab.[24]

Devido às diversas migrações do povo guzerate, a língua se espalhou por diversos países fora do subcontinente indiano. Na África, existem comunidades falantes de guzerate em países como Tanzânia, Quênia, Malawi, Uganda, África do Sul, Zâmbia e Zimbábue.[24][25] Na Uganda, tanto o hindi como o guzerate são falados pela comunidade hindu que imigrou para o país no início do século XX.[26] Na África do Sul, a constituição estabelece que o governo deve promover e proteger o uso do guzerate pelas comunidades do país assim como outras línguas minoritárias faladas no país.[27]

Encontro de Gandhi e Muhammad Ali Jinnah em 1944. Ambos eram falantes de guzerate.

Na Ilha da Reunião, a língua é falada por imigrantes guzerates que se mudaram para a ilha entre os séculos XIX e XX, onde muitos começaram pequenos negócios e se desenvolveram economicamente. Paradoxalmente, o sucesso econômico dos guzerates causou insatisfação entre os demais habitantes e dificultou a sua integração.[28]

Nos Estados Unidos da América, pelo menos 300 mil pessoas conversavam em guzerate em suas casas.[29][30] Em 2016, segundo o censo do governo canadense, havia mais de 120 mil falantes de guzerate no país, o que correspondia a cerca de 0,4 da população.[31]

Fonologia[editar | editar código-fonte]

Vogais[editar | editar código-fonte]

As vogais podem ser classificadas em questão de posição da língua, altura da língua e arredondamento. As vogais i, u, ʊ, ə, ɛ, ɔ e a possuem versões nasais.[32]

Anterior Central Posterior
Fechada i u
Quase-fechada ɪ ʊ
Semifechada e o
Média ə
Semiaberta ɛ ɔ
Aberta a

Notas:

  • Os pares [o]-[ɔ] e [e]-[ɛ] são alofones.
  • [ə] geralmente não é pronunciado no fim de palavras, exceto quando é precedido por um encontro consonantal.

Consoantes[editar | editar código-fonte]

A tabela seguinte apresenta o inventário consonantal da língua. Os pares [w]-[ʋ] e [pʰ]-[f] são alofones.[33]

Bilabial Labiodental Dental/Alveolar Retroflexo Palatal Velar Glotal
Nasal m ɳ ɲ ŋ
Plosiva desvozeada p ʈ k
vozeada b ɖ g
aspirada t̪ʰ ʈʰ tʃʰ
murmurada d̪ʱ ɖʱ dʒʱ ɡʱ
Fricativa desvozeada f s ʂ h
vozeada z
Vibrante múltipla r
Vibrante simples ɽ
Aproximante w ʋ j
Lateral l ɭ

Sistema de escrita[editar | editar código-fonte]

Página de "The Story of My Experiments with Truth", autobiografia de Gandhi, em guzerate, língua original da obra.[34]

O sistema de escrita guzerate é um abugida derivado do devanágari. Diferentemente de outros sistemas derivados do devanágari, o atual abugida guzerate não utiliza a tradicional linha horizontal na parte de cima das palavras (shirorekha), apesar de alguns manuscritos anteriores ao século XIX escritos em guzerate antigo a possuírem. O mais antigo documento escrito com o sistema guzerate data de 1592, e a primeira vez que ele apareceu na forma impressa foi em 1797. Até o século XIX, a escrita guzerate era usada principalmente para escrever cartas e registrar contas, enquanto o devanágari era usado principalmente para literatura e produções acadêmicas. Por essa razão, a escrita foi rotulada como a "dos banqueiros" ou "dos mercadores".[35]

Vogais[editar | editar código-fonte]

No abugida, a vogal inerente é o /ə/ (schwa). As demais vogais são representadas por caracteres independentes se estiverem sozinhas na sílaba ou através de diacríticos se acompanharem consoantes, conhecidos como mātrās.[36][37]

Independente mātrā ભ + mātrā Romanização AFI Nome do mātrā
a ə
ભા ā/aa a kāno
િ ભિ i ɪ hrasva-ajju
ભી ī/ii i dīrgha-ajju
ભુ ū/uu u hrasva-varaṛũ
ભૂ u ʊ dīrgha-varaṛũ
ભે e, ɛ ek mātra
ભૅ ɛ ɛ candra e
ભૈ ai əj be mātra
ભો o, ɔ kāno ek mātra
ભૉ ɔ ɔ candra o
ભૌ au əʋ kāno be mātra

Existem exceções na regra de adição dos diacríticos. São elas:ર(ra) +ભુ(ū) =રુ(rū); ર(ra) + ભૂ(u) =રૂ(ru); જ(ja) + ભી(ī) = જી(jī).

Consoantes[editar | editar código-fonte]

As consoantes são tradicionalmente organizadas em classes (vərgās). As primeiras cinco classes são de oclusivas começando das velares até chegar nas bilabiais. Cada grupo de oclusivas é composto por cinco consoantes: uma desvozeada não-aspirada, uma desvozeada aspirada, uma vozeada não-murmurada, uma vozeada murmurada e uma nasal. As demais consoantes que não encaixam nessas categorias formam um outro grupo a parte.[36][38]

Velar Palatal Retroflexo Dental Bilabial
desvozeada não-aspirada ka [kə] ca [tʃə] tta [ʈə] ta [t̪ə] pa [pə]
desvozeada aspirada kha [kʰə] cha [tʃʰə] ttha [ʈʰə] tha [t̪ʰə] pha [pʰə]/[fə]
vozeada não-murmurada ga [ɡə] ja [dʒə] dda [ɖə]/[ɽə] da [d̪ə] ba [bə]
vozeada murmurada gha [ɡʱə] jha [dʒʱə] ddha [ɖʱə] dha [d̪ʱə] bha [bʱə]
nasal nga [ŋə] nya/ña [ɲə] nna [ɳə] na [n̪ə] ma [mə]
Demais Consoantes
Consoante
Romanização ya ra la lla va/wa sha/śa ssa/ša sa ha
AFI ɭə ʋə ʃə ʂə ɦə

Ligaduras Consonantais[editar | editar código-fonte]

Quando consoantes formam encontros (ex: shk), a primeira consoante perde a sua vogal inerente (schwa) e para representar essa mudança, ela muda a sua forma e, na maioria das vezes, se liga à segunda consoante. Para modificar as consoantes existem as seguintes regras:[39]

  • Consoantes que possuem uma linha vertical à direita (ખ, ગ, ઘ, ચ, etc.) perdem essa linha. Por exemplo, a palavra મુશ્કીલ (mushkil), que significa dificuldade, a ligadura de શ com ક resulta em શ્ક.
  • Consoantes que não têm a linha vertical e possuem uma forma arredondada não sofrerão nenhuma alteração em seu formato. Em vez disso, o espaço entre as duas consoantes é removido e as duas ficam mais próximas.
  • Pares de consoantes retroflexas são escritas uma sobre a outra. Ex: ડ્ડ (ડ+ડ), ટ્ટ(ટ+ટ), ઠ્ઠ(ઠ+ઠ), ઢ્ઢ(ઢ+ઢ).
  • શ junto com વ ou ચ assume um formato irregular: શ્વ(શ+વ), શ્ચ(શ+ચ).
  • Kša e jña possuem formas específicas. São elas, respectivamente, ક્ષ e જ્ઞ. Na maioria das vezes, elas são usadas em palavras vindas do sânscrito.
  • દ(d) e હ(h) possuem algumas ligaduras irregulares, são elas: દ્મ(dma), દ્દ(dda), દ્ધ(ddha), દ્ય(dya), હ્ર(hra), હ્ય(hya) e હ્મ(hma).
  • A ligadura de ત+ત pode tanto ser feita segundo a primeira regra (retirando a linha vertical da primeira e unindo as duas consoantes), ou ter a forma irregular ત્ત.
  • Ligaduras com ર(r) seguem regras complexas. Algumas são feitas com a adição de um diacrítico a cima da segunda consoante da ligadura, como é o caso ર+ત que assume a forma ર્ત(rta); outras são com um diacrítico sob a consoante anterior, esse é o caso de ટ+ર que resulta em ટ્ર(ttra); e outras com uma modificação mais considerável, como ocorre em ત્ર(tra), ligadura de ત+ર.

Outra maneira de representar esses encontros é adicionando um diacrítico abaixo da primeira consoante chamado halanta. Esse uso geralmente é usado em livros infantis para facilitar a leitura. A seguir estão algumas consoantes com o halanta: ક્(k), પ્(p), ત્(t).

Modificadores[editar | editar código-fonte]

Os modificadores são símbolos específicos usados para modificar as sílabas.[40]

Modificador Nome Função
bindu ou anuswar Nasalização de vogais, mātrās e consoantes. Ex: ઈંટ [ĩʈ] (tijolo).
visarga Indicar prolongamento, usada em palavras vindas do sânscrito. Atualmente utilizada em apenas três palavras no guzerate moderno: દુઃખ [d̪uːkʰ] (infelicidade), દુઃસાહ [d̪uːsah] (insuportável) દુઃસાદ્ય [d̪uːsad̪ʱjə] (incurável).
halanta Indicar o não pronunciamento da vogal inerente de uma consoante.
ru ou ri É considerado como uma vogal específica pela maneira que se comporta, apesar de foneticamente não ser. Seu mātrā é ૃ. Ex: ઋષી [ruʂi] (ermitão), કૃદંત [krud̪ən̪t̪] (particípio). Ru ainda assume formas irregulares depois de દ(da) e હ(ha. Ex: દૃષ્ટી [d̪ruʂti] (visão), હૃદય [hrud̪əj] (coração).

Algarismos[editar | editar código-fonte]

O sistema tradicional guzerate é decimal e posicional, assim como o sistema arábico. Por exemplo, para formar 10, basta justapor o algarismo que representa um com o algarismo que representa 0.[36][41]

Algarismo Equivalente Nome em guzerate
0 શૂન્ય [ʃʊn̪jə]
1 એક [ek]
2 બે [be]
3 ત્રણ [t̪rəɳ]
4 ચાર [ʧar]
5 પાંચ [pãʧ]
6 છ [ʧʰə]
7 સાત [ʃat̪]
8 આઠ [aʈʰ]
9 નવ [n̪əʋ]

Gramática[editar | editar código-fonte]

Pronomes[editar | editar código-fonte]

Existem 6 classes de pronomes em guzerate: pessoais, demonstrativos, reflexivos, interrogativos, relativos e indefinidos. Todos admitem caso oblíquo, mas não em formas vocativas. Quando à conjugação, existem três tipos: os que se conjugam apenas em caso, os que se conjugam em caso e gênero, e os que se conjugam em caso, gênero e número.

Pronomes Pessoais[editar | editar código-fonte]

Os pronomes pessoais se conjugam quanto a número e caso, e apenas o genitivo também admite gênero. Há também a separação quanto à inclusividade da 1ª pessoa do plural.[42]

1ª pessoa do singular 1ª pessoa do plural exclusivo 1ª pessoa do plural inclusivo
Nominativo hũ (હું) əme (અમે) apəɳne (આપણે)
Acusativo məne, mare əmne, əmare apəɳne
Instrumental mɛ̃, mare əmne, əmare apəɳne
Dativo məne, mare əmne, əmare apəɳne
Ablativo marat̪ʰi əmarat̪ʰi apəɳt̪ʰi
Genitivo maro əmaro apəɳno
Locativo maramã əmaramã apəɳamã
2ª pessoa do singular 2ª pessoa do plural 2ª pessoa com honorífico
Nominativo t̪u (તું) t̪əme (તમે), t̪əmo ap
Acusativo t̪əne, t̪are t̪əmne, t̪əmare apne
Instrumental t̪ɛ̃, t̪are t̪əmne, t̪əmare ape
Dativo t̪əne, t̪are t̪əmne, t̪əmare apne
Ablativo t̪arat̪ʰi t̪əmarat̪ʰi apt̪ʰi
Genitivo t̪aro t̪əmaro apno
Locativo t̪aramã t̪əmaramã apmã
3ª pessoa do singular 3ª pessoa do plural
Nominativo t̪e (તે) t̪eo (તેઓ)
Acusativo t̪ene t̪eone, t̪emne
Instrumental t̪eɳe t̪eoe, t̪emɳe
Dativo t̪ene t̪eoe, t̪emne
Ablativo t̪enat̪ʰi t̪eot̪ʰi, t̪eonat̪ʰi
Genitivo t̪eno t̪eono, t̪emno
Locativo t̪emã t̪eomã, t̪emnamã

Substantivos[editar | editar código-fonte]

Os substantivos declinam em três gêneros (masculino, feminino e neutro) e dois números (singular e plural). Alguns substantivos podem assumir diferentes gêneros a partir da mudanças de seus sufixos. Nesse caso, cada gênero recebe uma conotação específica: o masculino dá a ideia de grandeza (exercendo um papel similar ao do aumentativo), o feminino dá a ideia de pequeno tamanho (exercendo um papel similar ao diminutivo), e o neutro, uma conotação negativa. Existem diversas regras com exceções para saber o gênero de um substantivo. A seguir estão algumas delas:[43]

Masculinos[editar | editar código-fonte]

  • Palavras terminadas em [o]. Ex: ટુકડો [ʈukɖo] (pedaço); ચોપડો [tʃopaɖo] (livro).
  • Dias da semana, meses. Ex: સોમવાર [soməʋar] (segunda-feira).
  • Nomes de montanhas, planetas, oceanos e mares. Ex: હિમાલય [himaləj] (Himalaia); સૂર્ય [sʊrəj] (Sol); ગુરુ [guru] (Júpiter); પેસિફિક [pesifik] (Pacífico). ધરતી [d̪ʱərt̪i] (Terra) é uma exceção.
  • Objetos grandes. Ex: ટ્રક [ʈrək] (caminhão).
  • Sentimentos.
  • A maioria dos órgãos do corpo.
  • Divisões administrativas de um país.

Femininos[editar | editar código-fonte]

  • A maioria das palavras terminadas em [i], [a], [e], [t̪] e [s]. Ex: ધરતી [d̪ʱərt̪i] (Terra); આશા [aʃa](esperança); રેલ્વે [relʋe] (ferrovia).
  • A maioria dos substantivos abstratos. Ex: મીઠાશ [miʈʰaʃ] (doçura).
  • Nomes de rios, dias lunares e turnos de um dia. Ex: ગંગા [gəŋga] (Ganges); રાત [rat̪] (noite).
  • Objetos inanimados de tamanho pequeno. Ex:રોટ્લી [roʈli] (pão).

Neutros[editar | editar código-fonte]

  • Palavras terminadas em [ũ] e [ɳ]. Ex: બારણું [barəɳũ] (porta); વહાણ [ʋəhaɳ] (navio).
  • Nomes de cidades e distritos.
  • Muitos nomes de líquidos. Ex: તેલ [t̪el] (óleo); જળ [ʤəɭ] (água); દૂધ [d̪ʊd̪ʱ] (leite).

Declinação[editar | editar código-fonte]

Os substantivos declinam em três casos: nominativo (nom.), oblíquo (obl.) e vocativo (voc.). Para os demais casos são usadas posposições. Abaixo estão as regras para formar as declinações a depender do caso, gênero, número e final da palavra. Em cada linha está um exemplo de palavra que segue cada tipo de transformação.

Masculino
Final Singular Plural Tradução

(no singular)

Nom. Obl. Voc. Nom. Obl. Voc.
ə inerente દેવ [d̪eʋ] દેવ દેવ દેવો [d̪eʋo] દેવો દેવો Deus
i ou ɪ મોચી [moʧi] મોચી મોચી મોચીઓ [moʧio] મોચીઓ મોચીઓ Sapateiro
a રાજા [raʤa] રાજા રાજા રાજાઓ [raʤao] રાજાઓ રાજાઓ Rei
o છોકરો [ʧʰokro] છોકરો છોકરો છોકરા [ʧʰokra] છોકરાઓ [ʧʰokrao] છોકરાઓ Menino
u ou ʊ લાડુ [laɖu] લાડુ લાડુ લાડુઓ [laɖuo] લાડુઓ લાડુઓ Doce
Feminino
Final Singular Plural Tradução

(no singular)

Nom. Obl. Voc. Nom. Obl. Voc.
ə inerente વાત [ʋat̪] વાત વાત વાતો [ʋat̪o] વાતો વાતો História; conto
i ou ɪ નોકરી [nɔkri] નોકરી નોકરી નોકરીઓ [nɔkrio] નોકરીઓ નોકરીઓ Trabalho
e હરડે [hərɖe] હરડે હરડે હરડે હરડે હરડે Cúrcuma
a ચિતા [ʧɪt̪a] ચિતા ચિતા ચિતાઓ [ʧɪt̪ao] ચિતાઓ ચિતાઓ Pira
o ઘો [gʱo] ઘો ઘો ઘો ઘો ઘો Iguana
u ou ʊ સાસુ [sasu] સાસુ સાસુ સાસુઓ [sasuo] સાસુઓ સાસુઓ Sogra
Neutro
Final Singular Plural Tradução

(no singular)

Nom. Obl. Voc. Nom. Obl. Voc.
ə inerente જંગલ [ʤəŋgəl] જંગલ જંગલ જંગલો [ʤəŋgəlo] જંગલો જંગલો Selva
i ou ɪ પાણી [paɳi] પાણી પાણી પાણી પાણી પાણી Água
u ou ʊ વરુ [ʋəru] વરુ વરુ વરુઓ [ʋəruo] વરુઓ વરુઓ Lobo
ũ છોકરું [ʧʰokrũ] છોકરા [ʧʰokra] છોકરા છોકરાં [ʧʰokrã] છોકરાંઓ [ʧʰokrão] છોકરાંઓ Criança
õ/ɔ̃ મોં [mõ] મોં મોં મોં મોં મોં Rosto

Verbos[editar | editar código-fonte]

A forma base de um verbo é composta por uma raiz mais o sufixo sufixo વું [ʋũ] que indica o infinitivo. Quanto à voz, os verbos podem ser ativos, causativos ou passivos. As vozes causativa e passiva são derivadas da forma ativa a partir da adição de sufixos e, basicamente, as demais regras de transformação que se aplicam à voz ativa também aplicam às outras duas vozes.

Existem três tempos verbais: passado, presente e futuro; seis modos: infinitivo, indicativo, imperativo, particípio, condicional e inceptivo; e dois aspectos: perfeito e imperfeito (contínuo). A combinação de modo, tempo e aspecto resulta em um grande número de formas verbais.

As formas verbais simples flexionam em presente, passado e futuro em todos os gêneros e números. Já as formas complexas são baseadas em dois parâmetros: particípios e auxiliares. O particípio provê a forma base as quais são adicionados os sufixos dos auxiliares resultando num grande número de formas modais e aspectuais.[44]

Modo Indicativo[editar | editar código-fonte]

Os tempos verbais simples são expressados com a adição de sufixos ao radical. Abaixo está um exemplo de conjugação nos três tempos no indicativo.

Verbo પડવું (cair)
Passado Presente Futuro
Pessoa Singular Plural Singular Plural Singular Plural
pəɖjo pəɖja pəɖũ pəɖie pəɖiʃ pəɖiʃũ
pəɖi pəɖi pəɖe pəɖo pəɖʃe pəɖʃo
pəɖjũ pəɖjã pəɖe pəɖe pəɖʃe pəɖʃe

Particípio[editar | editar código-fonte]

  • Particípio passado: é formado com a adição do sufixo [j] mais uma vogal que expressa gênero e número, com exceção se a vogal for [i], nessas condições, [j] é suprimido.
  • Particípio presente: tem como sufixo base [t̪] mais as vogais que expressam gênero e número.
  • Particípio do passado remoto: o passado remoto reforça a ideia de conclusão total da ação. A base do sufixo de seu particípio é [el]. A regra de adição de vogais para expressar o gênero e número é a mesma que a dos outros particípios.
Verbo લખવું [ləkʰəʋũ] (escrever) no particípio
Particípio Passado Particípio Presente Particípio Remoto
Singular Plural Singular Plural Singular Plural
Masculino ləkʰjo ləkʰja ləkʰt̪o ləkʰt̪a ləkʰelo ləkʰela
Feminino ləkʰi ləkʰi ləkʰt̪i ləkʰt̪i ləkʰeli ləkʰeli
Neutro ləkʰjũ ləkʰjã ləkʰt̪ũ ləkʰt̪ã ləkʰelũ ləkʰelã

Verbos Auxiliares[editar | editar código-fonte]

Os verbos છે [ʧʰe] (ser) e હોવું [hoʋũ] (tornar-se) são verbos auxiliares do particípio. O verbo [ʧʰe] é defectivo, só se conjugando no presente, e é usado para marcar o aspecto imperfeito (contínuo). [hoʋũ] é usado para introduzir as formas perfeitas e imperfeitas em todos os tempos. Vale ressaltar que [hoʋũ] flexiona em pessoa e número no presente e no futuro e em gênero e número no passado. A combinação dos auxiliares com os particípios originam padrões verbais complexos.

Conjugação de છે no presente
Pessoa Singular Plural
ʧʰũ ʧʰie
ʧʰe ʧʰo
ʧʰe ʧʰe
Conjugação de હોવું
Gênero Passado Pessoa Presente Futuro
Sg. Pl. Sg. Pl. Sg. Pl.
Masculino hət̪o hət̪a hoũ hoie hoiʃ hoiʃũ
Feminino hət̪i hət̪i hoj ho həʃe həʃo
Neutro hət̪ũ hət̪ã hoj hoj həʃe həʃe

Formas Complexas[editar | editar código-fonte]

As formas verbais complexas são derivadas das combinações de auxiliares com os particípios. Elas adicionam aspecto aos verbos.

  • Presente Contínuo: presente do verbo + conjugação do verbo છે.

Ex: પડું (cair+pres.+1ªSg.) છું (ser+pres.+1ªSg.) → Eu estou caindo.

  • Presente Perfeito: particípio passado + conjugação do verbo છે. Se numa frase o verbo for intransitivo, a concordância de número e gênero será com o sujeito, e se o verbo for transitivo, a concordância será com o objeto.

Ex: હું (eu) પડ્યો (cair+ part.pass.+1ªSg.) છું (ser+pres.+1ªSg.) → Eu caí/tenho caído.

  • Passado Contínuo: particípio presente + conjugação de હોવું no passado.

Ex: હું (eu) પડ્તો (cair+part.pres+masc.) હતો (tornar-se+pass.+1ªSg.) → Eu estava caindo.

  • Futuro Contínuo: particípio presente + conjugação de હોવું no futuro.

Ex: હું (eu) પડતો (cair+part.pres.+masc.) હોઈશ (tornar-se+fut.+1ªSg.) → "Eu estarei caindo".

  • Passado Perfeito: particípio passado + passado de હોવું.

Ex: હું (eu) પડ્યો (cair+part.pass.+1ªSg.) હતો (tornar-se+pass.+1ªSg.) → Eu tinha caído.

  • Futuro Perfeito: particípio passado + futuro de હોવું.

Ex: હું (eu) ગયો (ir+part.pass.+1ªSg.) હોઈશ (tornar-se+pass.+1ªSg.) → Eu terei ido.

  • Habitual: indica ações habituais recorrentes. Presente de હોવું + છે.

Ex: મગન (Magan) દરરોજ (todos os dias) બાર (12) વાગે (horas) ઘરે (casa+oblíquo) હોય (tornar-se+pres.) છે (ser+pres.).

Imperativo[editar | editar código-fonte]

Existem duas formas de imperativo, uma que neutra (não marca tempo) e uma futura. As duas são usadas para fazer pedidos além de lançar bênçãos ou maldições. Na forma neutra, a forma singular nada mais é que a raiz do verbo e a forma plural é a raiz mais [o]. Ex: લખ (escreva); લખો (escrevam).

A forma imperativa futura é marcada pelos sufixos [je] no singular e [jo] no plural. No caso de bençãos e maldições, a forma sempre é usada no plural.

Ex: તારું (sua/seu) સત્યાનાશ (destruição) થજો (acontecer+ imp. pl.) → que você(s) seja(m) destruído(s)!

Sentença[editar | editar código-fonte]

Assim como todas as outras línguas indo-arianas, a ordem geral dos termos é sujeito-objeto-verbo. Dependendo da natureza do verbo, existem os seguintes subtipos:

  • Sujeito + Atributo Copular + Cópula.

Ex: લીના (Lina) સુંદર (bonita) છે (ser+pres.) [lina sũd̪ər ʧʰe] → Lina é bonita.

  • Sujeito + Verbo Intransitivo.

Ex: રામ (Ram) ઘરમાં (casa+locativo) ગયો (ir+passado) → Ram foi para casa.

  • Sujeito + Objeto Direto + Verbo Transitivo.

Ex: મીતાએ (Mita+ergativo) ફળ (fruta) ખાધું (comer+passado) → Mita comeu a fruta.

  • Sujeito + Objeto Indireto + Verbo Transitivo.

Ex: મીતાએ (Mita+erg.) મગનને (Magan+dativo) કહ્યું (contar+pass.) → Mita contou para Magan.

Vocabulário[editar | editar código-fonte]

Influência Portuguesa[editar | editar código-fonte]

Durante o século XV, a língua portuguesa funcionou por muito tempo como lingua franca de comércio entre os europeus e as populações do subcontinente indiano. A presença lusitana influenciou a criação de novas palavras relacionadas aos produtos e à cultura europeia em diversas línguas indianas, e dentre elas, o guzerate.[45][46]

Algumas Palavras de Origem Portuguesa
Português Significado em guzerate guzerate Transcrição
ananás (abacaxi) અનાનસ [ən̪an̪əs]
balde બાલદી [bald̪i]
batata બટાકા [bəʈaka]
caju કાજુ [kaʤu]
chave ચાવી [ʧaʋi]
couve કોબી [kobi]
jogar jogatina જુગાર [ʤugar]
mesa મેજ [meʤ]
mestre carpinteiro મિસ્ત્રી [mɪst̪ri]
natal નાતાલ [n̪at̪al]
padre પાદરી [pad̪ri]
pagar pagar; salário પગાર [pəgar]
pão પાઉં [paũ]
sabão સાબુ [sabu]
tabaco તમાકુ [t̪əmaku]

Amostras de áudio[editar | editar código-fonte]

Saudação em guzerate no Voyager Golden Record[editar | editar código-fonte]

Saudação em guzerate presente nos discos das Voyager 1 e 2.

O guzerate é uma das 55 línguas que contém saudações nos discos de ouro do Programa Voyager da NASA.[47][48]

Transcrição પૃથ્વી ઉપર વસનાર એક માનવ તરફથી બ્રહ્માંડના અન્ય અવકાશમાં વસનારાઓને હાર્દિક અભિનંદન. આ સંદેશો મળ્યે, વળતો સંદેશો મોકલાવશો.
Romanização Pr̥thvī upara vasanāra ēka mānava taraphathī brahmāṇḍanā an'ya avakāśamāṁ vasanārā'ōnē hārdika abhinandana. Ā sandēśō maḷyē, vaḷatō sandēśō mōkalāvaśō.
Tradução Saudações de um ser humano do planeta Terra. Por favor, faça contato. (Tradução adaptada oficial).

O Crocodilo e o Chacal - História Infantil em guzerate[editar | editar código-fonte]

Magar Ane Shiyal (Crocodile and Jackal) - Gujarati - Children's story




Referências

  1. Dicionário Aurélio
  2. Dicionário Houaiss da Língua Portuguesa
  3. Michaelis. «guzerate: Significado de "guzerate" no Dicionário Português Online: Moderno Dicionário da Língua Portuguesa - Michaelis - UOL». michaelis.uol.com.br. Consultado em 8 de julho de 2015 
  4. «Dicionário Priberam da Língua Portuguesa». Consultado em 8 de julho de 2015 
  5. «guzerate». infopédia. Consultado em 8 de julho de 2015 
  6. Paulo, Correia (Verão de 2020). «Toponímia da Índia — breve análise» (PDF). Bruxelas: a folha — Boletim da língua portuguesa nas instituições europeias. p. 4. ISSN 1830-7809. Consultado em 8 de outubro de 2020 
  7. Peixoto da Fonseca, F. V.; Ciberdúvidas da Língua Portuguesa – Lista de idiomas
  8. Fernandes, Ivo Xavier (1941). Topónimos e Gentílicos. I. Porto: Editora Educação Nacional, Lda. 
  9. Peixoto, Fernanda Arêas; Pontes, Heloisa; Schwarcz, Lilia Moritz. Antropologias, histórias, experiências. 112. [S.l.]: Editora UFMG. ISBN 8570414439, 9788570414434  Texto "página - 210" ignorado (ajuda)
  10. Joseph Ki-Zerbo (ed.). História Geral da África – Vol. I – Metodologia e pré‐história da África. [S.l.]: UNESCO. p. 335. ISBN 8576521237, 9788576521235  horizontal tab character character in |id= at position 5 (ajuda)
  11. Hildo Honório do Couto. Ecolingüística: estudo das relações entre língua e meio ambiente. [S.l.]: Thesaurus Editora, 2007. p. 70. ISBN 8570626037, 9788570626035 
  12. Boletim da Sociedade de Geographia de Lisboa, volume 36. Sociedade de Geografia de Lisboa. A Sociedade, 1918.
  13. Revista USP, edições 68-71. Universidade de São Paulo, Coordenadoria de Atividades Culturais, 2006.
  14. Malheiros, Jorge Macaísta. Imigrantes na região de Lisboa: os anos da mudança, imigração e processo de integração das comunidades de origem indiana, p. 120. Volume 1, Colecção Geografia (Colibri). Edições Colibri, 1996. ISBN 9728288352, 9789728288358.
  15. a b «Gujarati». Ethnologue. 2011. Consultado em 24 de abril de 2022 
  16. «Situationer: The future of Gujarati language in Pakistan». Consultado em 6 de maio de 2022 
  17. «Census India» (PDF). Consultado em 6 de maio de 2022 
  18. «51st REPORT OF THE COMMISSIONER FOR LINGUISTIC MINORITIES IN INDIA» (PDF). Consultado em 6 de maio de 2022 
  19. «Gujarat | History, Map, Population, & Facts | Britannica». www.britannica.com (em inglês). Consultado em 1 de maio de 2022 
  20. «Gurjara-Pratihara dynasty | Indian history | Britannica». www.britannica.com (em inglês). Consultado em 1 de maio de 2022 
  21. «guzerate». infopédia. Consultado em 8 de julho de 2015 
  22. a b Frawley, William (maio de 2003). International Encyclopedia of Linguistics (em inglês). [S.l.]: Oxford University Press, USA. p. 116 a 118 
  23. «With a handful of subbers,two newspapers barely keeping Gujarati alive in Karachi». www.thenews.com.pk (em inglês). Consultado em 25 de abril de 2022 
  24. a b Frawley, William (maio de 2003). International Encyclopedia of Linguistics: 4-Volume Set (em inglês). [S.l.]: Oxford University Press, USA 
  25. «Indian South Africans | South African History Online». www.sahistory.org.za. Consultado em 26 de abril de 2022 
  26. Barlas, Robert (2010). Uganda. [S.l.: s.n.] 
  27. «Constitution of the Republic of South Africa, 1996 - Chapter 1: Founding Provisions | South African Government». www.gov.za. Consultado em 26 de abril de 2022 
  28. Dec 15, TNN / Updated:; 2016; Ist, 12:27. «Sara Keller: French island La Reunion is home to several Gujaratis | Surat News - Times of India». The Times of India (em inglês). Consultado em 26 de abril de 2022 
  29. «Hindi & Gujarati, fastest growing Indian languages in the US». The American Bazaar (em inglês). 14 de agosto de 2013. Consultado em 26 de abril de 2022 
  30. Bureau, US Census. «Detailed Language Spoken at Home and Ability to Speak English for the Population 5 Years and Older by States: 2006-2008». Census.gov. Consultado em 26 de abril de 2022 
  31. Government of Canada, Statistics Canada (4 de agosto de 2017). «Proportion of mother tongue responses for various regions in Canada, 2016 Census». www12.statcan.gc.ca. Consultado em 26 de abril de 2022 
  32. Doctor 2004, p. 4.
  33. Doctor 2004, pp. 8-12.
  34. «Books and Authors». The New York Times (em inglês). 21 de abril de 1948. ISSN 0362-4331. Consultado em 28 de abril de 2022 
  35. Doctor 2004, Capítulo 2.
  36. a b c https://www.unicode.org/charts/PDF/U0A80.pdf
  37. Doctor 2004, pp. 17-18.
  38. Doctor 2004, p. 18.
  39. Doctor 2004, pp. 18-19.
  40. Doctor 2004, pp. 20-21.
  41. Doctor 2004, p. 27.
  42. Doctor 2004, pp. 31-35.
  43. Doctor 2004, pp. 23-26.
  44. Doctor 2004, pp. 38-60.
  45. «List of loanwords in Gujarati». Bharatpedia (em inglês). 15 de março de 2020. Consultado em 6 de maio de 2022 
  46. Masica 1991, pp. 49, 73 e 74.
  47. «Voyager - Greetings on the Golden Record». voyager.jpl.nasa.gov (em inglês). Consultado em 29 de abril de 2022 
  48. «૧૯ અબજ કિલોમીટર દૂર પહોંચેલા 'વોયેજર-૧'નું રોકેટ ૩૭ વર્ષે કેમ ચાલુ કરવું પડયું?». Gujaratsamachar. Consultado em 29 de abril de 2022 

Bibliografia[editar | editar código-fonte]

  • Doctor, Raimond (2004). «Gujarati, a Grammaf of» 
  • Masica, Colin P. (1991). «The Indo-Aryan Languages» 
  • Tisdall (1892), Gujarati Language, A Simplified Grammar of the. Consultado em 1º de maio de 2022.

Ligações externas[editar | editar código-fonte]