Список диктаторов Древнего Рима — Википедия

Диктаторы в Древнем Риме назначались по строго определённым причинам:

  • rei gerundae causa — для ведения войны;
  • clavi figendi causa — для забивания гвоздя в храме Юпитера;
  • quaestionibus exercendis — для проведения судебных процессов;
  • seditionis sedandae causa — для подавления мятежа;
  • ludorum faciendorum causa — для проведения общественных игр;
  • feriarum constituendarum causa — для проведения празднеств;
  • comitiorum habendorum causa — для проведения комиций;
  • legendo senatui — для пополнения сената;
  • legibus faciendis et rei publicae constituendae causa — для проведения законов и для приведения республики в порядок.

VI век до н. э.[править | править код]

Год Диктатор Начальник конницы Причина назначения
501 Тит Ларций Флав
Titus Larcius Flavus
Спурий Кассий Вецеллин
Spurius Cassius Viscellinus
rei gerundae causa
501 (?)[1] Маний Валерий
Manius Valerius
? rei gerundae causa

V век до н. э.[править | править код]

Год Диктатор Начальник конницы Причина назначения
496 (499?) Авл Постумий Альб Региллен
Aulus Postumius Albus Regillensis
Тит Эбуций Гельва
Titus Aebutius Helva
rei gerundae causa
494 Маний Валерий Максим
Manius Valerius Maximus
Квинт Сервилий Приск Структ
Quintus Servilius Priscus Structus
rei gerundae causa
463 (?)[2] Гай Эмилий Мамерк[2]
Gaius Aemilius Mamercus
? clavi figendi causa
458 Луций Квинкций Цинциннат
Lucius Quinctius Cincinnatus
Луций Тарквитий Флакк
Lucius Tarquitius Flaccus
rei gerundae causa
439 Луций Квинкций Цинциннат
Lucius Quinctius Cincinnatus
Гай Сервилий Агала
Gaius Servilius Ahala
rei gerundae causa или
seditionis sedandae causa
437 Мамерк Эмилий Мамерцин
Mamercus Aemilius Mamercinus
Луций Квинкций Цинциннат
Lucius Quinctius Cincinnatus
rei gerundae causa
435 Квинт Сервилий Приск Фиденат
Quintus Servilius Priscus Fidenas
Постумий Эбуций Гельва Корницен
Postumius Aebutius Helva Cornicen
rei gerundae causa
434 Мамерк Эмилий Мамерцин
Mamercus Aemilius Mamercinus
Авл Постумий Туберт
Aulus Postumius Tubertus
rei gerundae causa
431 Авл Постумий Туберт
Aulus Postumius Tubertus
Луций Юлий Юл
Lucius Iulius Iullus
rei gerundae causa
426 Мамерк Эмилий Мамерцин
Mamercus Aemilius Mamercinus
Авл Корнелий Косс
Aulus Cornelius Cossus
rei gerundae causa
418 Квинт Сервилий Приск Фиденат
Quintus Servilius Priscus Fidenas
Гай Сервилий Аксилла
Gaius Servilius Axilla
rei gerundae causa
408 Публий Корнелий Рутил Косс
Publius Cornelius Rutilus Cossus
Гай Сервилий Агала
Gaius Servilius Ahala
rei gerundae causa

IV век до н. э.[править | править код]

Год Диктатор Начальник конницы Причина назначения
396 Марк Фурий Камилл
Marcus Furius Camillus
Публий Корнелий Сципион
Publius Cornelius Scipio
rei gerundae causa
390 Марк Фурий Камилл
Marcus Furius Camillus
Луций Валерий Потит
Lucius Valerius Potitus
rei gerundae causa
389 Марк Фурий Камилл
Marcus Furius Camillus
Гай Сервилий Агала
Gaius Servilius Ahala
rei gerundae causa
385 Авл Корнелий Косс
Aulus Cornelius Cossus
Тит Квинкций Цинциннат Капитолин
Titus Quinctius Cincinnatus Capitolinus
rei gerundae causa
380 Тит Квинкций Цинциннат Капитолин
Titus Quinctius Cincinnatus Capitolinus
Авл Семпроний Атратин
Aulus Sempronius Atratinus
rei gerundae et seditionis sedandae causa
368 Марк Фурий Камилл
Marcus Furius Camillus
Луций Эмилий Мамерцин
Lucius Aemilius Mamercinus
rei gerundae causa
368 Публий Манлий Капитолин
Publius Manlius Capitolinus
Гай Лициний Кальв Столон
Gaius Licinius Calvus Stolō
seditionis sedandae et rei gerundae causa
367 Марк Фурий Камилл
Marcus Furius Camillus
Тит Квинкций Цинциннат Капитолин
Titus Quinctius Cincinnatus Capitolinus
rei gerundae causa
363 Луций Манлий Капитолин Империоз
Lucius Manlius Capitolinus Imperiosus
Луций Пинарий Натта
Lucius Pinarius Natta
clavi figendi causa
362 Аппий Клавдий Красс Инрегиллен
Appius Claudius Crassus Inregillensis
Публий Корнелий Скапула (?)
Publius Cornelius Scapula (?)
rei gerundae causa
361 Тит Квинкций Пенн Капитолин Криспин
Titus Quinctius Poenus Capitolinus Crispinus
Сервий Корнелий Малугинен
Servius Cornelius Maluginensis
gerundae causa
360 Квинт Сервилий Агала
Quintus Servilius Ahala
Тит Квинкций Пенн Капитолин Криспин
Titus Quinctius Poenus Capitolinus Crispinus
rei gerundae causa
358 Гай Сульпиций Петик
Gaius Sulpicius Peticus
Марк Валерий Публикола
Marcus Valerius Poplicola
rei gerundae causa
356 Гай Марций Рутил
Gaius Marcius Rutilus
Гай Плавтий Прокул
Gaius Plautius Proculus
rei gerundae causa
353 Тит Манлий Империоз Торкват
Titus Manlius Imperiosus Torquatus
Авл Корнелий Косс Арвина
Aulus Cornelius Cossus Arvina
rei gerundae causa
352 Гай Юлий (Юлл)
Gaius Iulius (Iullus)
Луций Эмилий Мамерцин
Lucius Aemilius Mamercinus
rei gerundae et comitiorum habendorum causa
351 Марк Фабий Амбуст
Marcus Fabius Ambustus
Квинт Сервилий Агала
Quintus Servilius Ahala
comitiorum habendorum causa
350 Луций Фурий Камилл
Lucius Furius Camillus
Публий Корнелий Сципион
Publius Cornelius Scipio
comitiorum habendorum causa
349 Тит Манлий Империоз Торкват
Titus Manlius Imperiosus Torquatus
Авл Корнелий Косс Арвина
Aulus Cornelius Cossus Arvina
comitiorum habendorum causa
348 ? ? comitiorum habendorum causa
345 Луций Фурий Камилл
Lucius Furius Camillus
Гней Манлий Капитолин Империоз
Gnaeus Manlius Capitolinus Imperiosus
rei gerundae causa
344 Публий Валерий Публикола
Publius Valerius Publicola
Квинт Фабий Амбуст
Quintus Fabius Ambustus
feriarum constituendarum causa
342 Марк Валерий Корв
Marcus Valerius Corvus
Луций Эмилий Мамерцин Привернат
Lucius Aemilius Mamercinus Privernas
seditionis sedandae causa или
rei gerundae causa
340 Луций Папирий Красс
Lucius Papirius Crassus
Луций Папирий Курсор
Lucius Papirius Cursor
rei gerundae causa
339 Квинт Публилий Филон
Quintus Publilius Phylō
Децим Юний Брут Сцева
Decimus Iunius Brutus Scaeva
337 Гай Клавдий Красс Инрегиллен
Gaius Claudius Crassus Inregillensis
Гай Клавдий Гортатор
Gaius Claudius Hortator
?
335 Луций Эмилий Мамерцин Привернат
Lucius Aemilius Mamercinus Privernas
Квинт Публилий Филон
Quintus Publilius Phylō
comitiorum habendorum causa
333 Публий Корнелий Руфин
Publius Cornelius Rufinus
Марк Антоний
Marcus Antonius
rei gerundae causa (?)
332 Марк Папирий Красс
Marcus Papirius Crassus
Публий Валерий Публикола
Publius Valerius Poplicola
rei gerundae causa
331 Гней Квинкций Капитолин
Gnaeus Quinctius Capitolinus
Гай или Луций Валерий Потит
Gaius (Lucius?) Valerius Potitus
clavi figendi causa
327 Марк Клавдий Марцелл
Marcus Claudius Marcellus
Спурий Постумий Альбин Кавдин
Spurius Postumius Albinus Caudinus
comitiorum habendorum causa
325 (?) Луций Папирий Курсор
Lucius Papirius Cursor
? ?
324 Луций Папирий Курсор
Lucius Papirius Cursor
Квинт Фабий Максим Руллиан
Quintus Fabius Maximus Rullianus
rei gerundae causa
322 Авл Корнелий Косс Арвина
Aulus Cornelius Cossus Arvina
Марк Фабий Амбуст
Marcus Fabius Ambustus
rei gerundae et ludorum faciendorum causa
321 Квинт Фабий Амбуст
Quintus Fabius Ambustus
Публий Элий Пет
Publius Aelius Paetus
comitiorum habendorum causa
321 Марк Эмилий Пап
Marcus Aemilius Papus
Луций Валерий
Lucius Valerius
comitiorum habendorum causa
320 Гай Мений
Gaius Maenius
Марк Фослий Флакцинатор
Marcus Foslius Flaccinator
quaestionibus exercendis
320 Луций Корнелий Лентул
Lucius Cornelius Lentulus
Луций Папирий Курсор
Lucius Papirius Cursor
rei gerundae causa (?)
320 Тит Манлий Империоз Торкват
Titus Manlius Imperiosus Torquatus
Луций Папирий Курсор
Lucius Papirius Cursor
comitiorum habendorum causa (?)
316 Луций Эмилий Мамерцин Привернат
Lucius Aemilius Mamercinus Privernas
Марк (Луций?) Фульвий Курв
Marcus (Lucius?) Fulvius Curvus
rei gerundae causa
315 Квинт Фабий Максим Руллиан
Quintus Fabius Maximus Rullianus
Квинт Авлий Церретан
Quintus Aulius Cerretanus
rei gerundae causa
314 Гай Мений
Gaius Maenius
Марк Фослий Флакцинатор
Marcus Foslius Flaccinator
rei gerundae causa
313 Гай Петелий Либон Визол
Gaius Poetelius Libō Visolus
Марк Петелий Либон
Marcus Poetelius Libō
или
Марк Фослий Флакцинатор
Marcus Foslius Flaccinator[3]
rei gerundae et clavi figendi causa
313 Квинт Фабий Максим Руллиан
Quintus Fabius Maximus Rullianus
? rei gerundae causa
312 Гай Сульпиций Лонг
Gaius Sulpicius Longus
Гай Юний Бубульк Брут[4]
Gaius Iunius Bubulcus Brutus
rei gerundae causa
312[4] Гай Юний Бубульк Брут[4]
Gaius Iunius Bubulcus Brutus
? rei gerundae causa
310-309[5] Луций Папирий Курсор
Lucius Papirius Cursor
Гай Юний Бубульк Брут
Gaius Iunius Bubulcus Brutus
rei gerundae causa
306 Публий Корнелий Сципион Барбат
Publius Cornelius Scipio Barbatus
Публий Деций Мус
Publius Decius Mus
comitiorum habendorum causa
302 Гай Юний Бубульк Брут
Gaius Iunius Bubulcus Brutus
Марк Тициний
Marcus Titinius
rei gerundae causa
302 (301?) Марк Валерий Корв
Marcus Valerius Corvus
? rei gerundae causa
301 (300?) Марк Валерий Корв
Marcus Valerius Corvus
Квинт Фабий Максим Руллиан
Quintus Fabius Maximus Rullianus
или
Марк Эмилий Павел
Marcus Aemilius Paullus
rei gerundae causa

III век до н. э.[править | править код]

Год Диктатор Начальник конницы Причина назначения
между
291 и 285
Марк Эмилий Барбула
Marcus Aemilius Barbula
? rei gerundae causa (?)
между
291 и 285
Аппий Клавдий Цек
Appius Claudius Caecus
? rei gerundae causa (?)
между
291 и 285
Публий Корнелий Руфин
Publius Cornelius Rufinus
? rei gerundae causa (?)
287 Квинт Гортензий
Quintus Hortensius
? seditionis sedandae causa или
rei gerundae causa
280 Гней Домиций Кальвин Максим
Gnaeus Domitius Calvinus Maximus
? comitiorum habendorum causa
263 Гней Фульвий Максим Центумал
Gnaeus Fulvius Maximus Centumalus
или
Гней Домиций Агенобарб
Gnaeus Domitius Ahenobarbus
Квинт Марций Филипп
Quintus Marcius Philippus
clavi figendi causa
257 Квинт Огульний Галл
Quintus Ogulnius Gallus
Марк Леторий Планциан
Marcus Laetorius Plancianus
ludorum faciendorum causa
249 Марк Клавдий Глиция
Marcus Claudius Glicia
Луций Цецилий Метелл
Lucius Caecilius Metellus
rei gerundae causa
249 Авл Атилий Калатин
Aulus Atilius Calatinus
? rei gerundae causa
246 Тиберий Корунканий
Tiberius Coruncanius
Марк Фульвий Флакк
Marcus Fulvius Flaccus
comitiorum habendorum causa
231 Гай Дуилий
Gaius Duilius
Гай Аврелий Котта
Gaius Aurelius Cotta
comitiorum habendorum causa
224 Луций Цецилий Метелл
Lucius Caecilius Metellus
Нумерий Фабий Бутеон
Numerius Fabius Buteo
comitiorum habendorum causa
221 Квинт Фабий Максим Кунктатор
Quintus Fabius Maximus Cunctator
Гай Фламиний
Gaius Flaminius
rei gerundae causa (?)
217 Квинт Фабий Максим Кунктатор
Quintus Fabius Maximus Cunctator
Марк Минуций Руф
Marcus Minucius Rufus
rei gerundae causa
217 Марк Минуций Руф
Marcus Minucius Rufus
? rei gerundae causa
217 Луций Ветурий Филон
Lucius Veturius Philo
Марк Помпоний Матон
Marcus Pomponius Matho
comitiorum habendorum causa
216 Марк Юний Пера
Marcus Iunius Pera
Тиберий Семпроний Гракх
Tiberius Sempronius Gracchus
rei gerundae causa
216 Марк Фабий Бутеон
Marcus Fabius Buteo
? legendo senatui
213 Гай Клавдий Центон
Gaius Claudius Centho
Квинт Фульвий Флакк
Quintus Fulvius Flaccus
comitiorum habendorum causa
210 Квинт Фульвий Флакк
Quintus Fulvius Flaccus
Публий Лициний Красс Див
Publius Licinius Crassus Dives
comitiorum habendorum causa
208 Тит Манлий Торкват
Titus Manlius Torquatus
Гай Сервилий Гемин
Gaius Servilius Geminus
comitiorum habendorum causa et ludorum faciendorum causa
207 Марк Ливий Салинатор
Marcus Livius Salinator
Квинт Цецилий Метелл
Quintus Caecilius Metellus
comitiorum habendorum causa
205 Квинт Цецилий Метелл
Quintus Caecilius Metellus
Луций Ветурий Филон
Lucius Veturius Philo
comitiorum habendorum causa
203 Публий Сульпиций Гальба Максим
Publius Sulpicius Galba Maximus
Марк Сервилий Пулекс Гемин
Marcus Servilius Pulex Geminus
comitiorum habendorum causa или
rei gerundae causa
202 Гай Сервилий Гемин
Gaius Servilius Geminus
Публий Элий Пет
Publius Aelius Paetus
comitiorum habendorum causa

I век до н. э.[править | править код]

Год Диктатор Начальник конницы Причина назначения
82—79 Луций Корнелий Сулла
Lucius Cornelius Sulla
Луций Валерий Флакк
Lucius Valerius Flaccus
legibus faciendis et rei publicae constituendae causa
49 Гай Юлий Цезарь
Gaius Iulius Caesar
нет rei gerundae causa
48 Гай Юлий Цезарь
Gaius Iulius Caesar
Марк Антоний
Marcus Antonius
rei gerundae causa
47 Гай Юлий Цезарь
Gaius Iulius Caesar
Марк Антоний
Marcus Antonius
rei gerundae causa
46 Гай Юлий Цезарь
Gaius Iulius Caesar
Марк Эмилий Лепид
Marcus Aemilius Lepidus
rei gerundae causa
45 Гай Юлий Цезарь
Gaius Iulius Caesar
Марк Эмилий Лепид
Marcus Aemilius Lepidus
rei gerundae causa
44 Гай Юлий Цезарь
Gaius Iulius Caesar
Марк Эмилий Лепид
Marcus Aemilius Lepidus
затем
Гай Юлий Цезарь Октавиан[6]
Gaius Iulius Caesar Octavianus
rei gerundae causa; perpetuus

Многократные диктаторы и начальники конницы[править | править код]

Имя Диктатор Начальник
конницы
Д НК Всего
1 Луций Папирий Курсор 325, 324, 310, 309 340, 320, 320 4 3 7
2 Гай Юлий Цезарь 49, 48, 47, 46, 45, 44 6 6
3 Марк Фурий Камилл 396, 390, 389, 368, 367 5 5
4 Луций Корнелий Сулла 82, 81, 80, 79 4 4
5 Квинт Фабий Максим Руллиан 315, 313 324, 301 2 2
6 Луций Валерий Флакк 82, 81, 80, 79 4
7-9 Мамерк Эмилий Мамерцин 437, 434, 426 3 3
Марк Валерий Корв 342, 302, 301
Тит Манлий Империоз Торкват 353, 349, 320
10-11 Марк Фослий Флакцинатор 320, 314, 313 3
Марк Эмилий Лепид 46, 45, 44
12 Луций Эмилий Мамерцин Привернат 335, 316 342 2 1
13-15 Авл Корнелий Косс Арвина 322 353, 349 1 2
Гай Юний Бубульк Брут 302 312, 309
Тит Квинкций Цинциннат Капитолин 380 385, 367

См. также[править | править код]

Примечания[править | править код]

  1. Возможно, одно лицо и одна и та же диктатура с Манием Валерием Максимом, 494 до н. э.
  2. 1 2 Возможно, был не диктатором, а интеррексом
  3. Согласно Ливию (IX, 28.2) Архивная копия от 21 января 2021 на Wayback Machine начальником конницы был Марк Фослий, согласно Архивная копия от 23 марта 2019 на Wayback Machine Капитолийским фастам — Марк Петелий.
  4. 1 2 3 Согласно Ливию, Брут был диктатором, но по консульским фастам — начальником конницы.
  5. Согласно Ливию (IX, 38.9-41.1) Архивная копия от 21 января 2021 на Wayback Machine Луций Папирий был избран еще при действующих консулах (Квинте Фабии и Гае Марции) 310 г. до н.э. Согласно Капитолийским фастам его диктатура продолжалась весь 309 г. до н.э. Архивная копия от 23 марта 2019 на Wayback Machine
  6. Назначен, но не успел вступить в должность, см. Геше Х. — Назначал ли Цезарь Октавиана своим начальником конницы? Архивная копия от 18 сентября 2010 на Wayback Machine