İftar - Vikipedi

İftar
Mısır'ın başkenti Kahire'de toplu bir iftar sofrası, 7 Kasım 2005.
ÜlkeMüslüman çoğunluklu ülkeler
Kaynak01984
BölgeDünya çapında
Tescil geçmişi
Tescil2023 (18. oturum)

İftar (Arapça: إفْطَار), Ramazan ayında Müslümanların oruçlu geçirdikleri günün sonunda akşam ezanı okunduktan sonra (güneşin batmasından sonra) yenen yemektir. Bu, onların gün içinde yediği ikinci öğün olmaktadır. Ramazan ayında günlük oruç, sahur yemeğinin hemen ardından başlar, gündüz saatlerinde devam eder ve gün batımıyla birlikte iftar yemeğiyle sona erer.

İftar, 2023 yılında UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri'ne eklenmiştir.[1]

Tanım[değiştir | kaynağı değiştir]

İmam Rıza Türbesi'nde oruç tutan insanlara iftarlıklar dağıtılıyor; Meşhed, İran, 2017.

İftar, Ramazan'ın dini kutlamalarından biridir ve genellikle Müslüman halkın orucunu birlikte açmak için bir araya geldiği bir topluluk olarak yapılır. Yemek, akşam ezanı okunduktan hemen sonra, yani gün batımından sonra yenir. Orucunu bu şekilde açan İslam peygamberi Muhammed'i örnek alarak, geleneksel olarak orucu açmak için üç hurma yenir, ancak bu zorunlu değildir. Müslümanlar, bir hayır işi olarak oruç tutan birine iftar yemeği vermenin çok büyük sevap olduğuna ve Muhammed'in de bu şekilde davrandığına inanırlar.[2].[3]

Julia Pardoe, 1836 yılında İstanbul'a yaptığı gezilerde katıldığı bir Türk iftarını şöyle aktarıyor:[4]

Oda mükemmel bir kareydi, tamamen mobilyasızdı, tek fark zeminin ortasında bir halının serilmesiydi, bunun üzerinde yaklaşık altmış santim yüksekliğinde ahşap bir çerçeve duruyordu ve kenarı hafifçe yükseltilmiş, yuvarlak kaplamalı devasa bir tepsiyi destekliyordu. Tepsinin ortasına bir tür soğuk ekmek çorbasıyla doldurulmuş geniş beyaz bir leğen yerleştirildi; Etrafında dilimlenmiş peynir, hamsi, havyar ve her çeşit şekerlemeyle dolu küçük porselen tabaklardan oluşan bir çember dizilmişti; bunların arasında şimşir kaşıklar ve odayı gül kokusuyla dolduran pembe ve beyaz şerbet kadehleri vardı.

Pardoe, yemeğin "siyah, beyaz ve gri" köleler tarafından servis edildiğini, konukların kumaş peçetelerle tabağın etrafındaki minderlere oturduklarını, kendilerine ortak bir tencereden yenen pilavlı balık servis edildiğini bildirdi. İftarda etler, kuşlar ve balıklar, muhallebiler ve hamur işleri ve son yemek olarak da piramit şeklinde bir yığın pilavdan oluşan on dokuz yemek ikram edildi. Osmanlı geleneklerine göre tatlılar tuzlu yiyeceklerden, güveçler ise muhallebilerden önce ikram edilirdi. Yemekten sonra onlara misafirleri eğlendirmek için yaşlı bir masalcı katıldı. Konuklara fincanlarda Türk kahvesi ikram edildi. Ailenin baba ve oğulları kahve ve sigara içmek için misafirlere katıldılar ve harem kadınlarına gelenek gereği fındık, şekerleme ve keklerden oluşan hediyeler getirdiler.[4]

Türkiye'de[değiştir | kaynağı değiştir]

İstanbul'daki Sultanahmet Camii'nde verilen toplu bir iftar sofrası, 2002.

Türkiye ve Kuzey Kıbrıs'ta Ramazan ayı büyük bir coşkuyla kutlanıyor ve bunda iftar yemeklerinin payı büyük. İstanbul gibi büyük şehirlerdeki restoranların tamamı iftar için özel fırsatlar ve set menüler sunuyor. Set menülerin çoğu çorba ya da iftariye denilen meze tabağıyla başlıyor. iftariyeler genelde hurma, zeytin, peynir, pastırma, sucuk, Ramazan pidesi ve börekten oluşur. Ana yemek Osmanlı Saray Yemekleri başta olmak üzere çeşitli Türk yemeklerinden oluşur. Çoğu yerde ayrıca güllaç servis edilir. Kaliteli restoranların çoğunda Osmanlı klasik müziği, ve Sufi müziğinin canlı performansları sunulmaktadır.

Osmanlı padişahlarının genelde iftarlarını açtıkları yaldızlı çardak, Topkapı Sarayı.

Türkiye'deki Ramazan kutlama uygulamalarının çoğunun kökleri eski Osmanlı İmparatorluğu geleneklerine dayanmaktadır. Camilerin minarelerinde gün batımından şafağa kadar mahya adı verilen ışıklar yakılır. Güneş batar batmaz, iftar yemeğine başlama sinyali olarak her şehrin en yüksek tepelerinden geleneksel iftar topu atılır.

İstanbul'da iftarın açılacağı en dikkat çekici mekanlardan biri Sultanahmet Meydanı'dır. Sultanahmet Camii yakınında yer alan Sultanahmet Meydanı, ramazan ayında açılan mini restoranlar, özel gösteriler ve geleneksel Osmanlı tiyatro gösterileri gibi pek çok etkinliğe ev sahipliği yapıyor. Osmanlı padişahları Topkapı Sarayı'nda yaldızlı çardak altında oruçlarını açarlardı.

Teravih namazı çoğunlukla Türk camilerinde 4'er rekatlık 5 gruba ayrılan 20 rekat olarak kılınır. Her 4 rekatlık set arasında, Türk müzisyen Buhurizade Itri'nin bestelediği ilahi, namaza katılanlar tarafından söyleniyor. İlahi, İslam peygamberi Muhammed'i övmek için yapılan bir duadır.

Ramazan ayı aynı zamanda sadaka ayı olduğu için pek çok kişi yoksullara, öğrencilere, misafirlere ve yabancılara yönelik iftar yemekleri düzenler.

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Bangladeş'te bir iftar tabağındaki yiyecekler.
    Bangladeş'te bir iftar tabağındaki yiyecekler.
  • Hindistan'da bir iftar tabağındaki yiyecekler.
    Hindistan'da bir iftar tabağındaki yiyecekler.
  • Sultanahmet Camii'nin minareleri arasında bir iftar sırasında yanan ve Yunus Emre'nin "Sevelim sevilelim" sözünü içeren mahya.
    Sultanahmet Camii'nin minareleri arasında bir iftar sırasında yanan ve Yunus Emre'nin "Sevelim sevilelim" sözünü içeren mahya.
  • Tayvan'daki Taipei Ulu Camii'nde toplu bir iftar.
    Tayvan'daki Taipei Ulu Camii'nde toplu bir iftar.
  • İran'da bir iftar sofrası.
    İran'da bir iftar sofrası.
  • İftar sofrası hazırlayan Zanzibarlı bir kadın, 2020. Zanzibar'da yemekler, genellikle oradaki çiftliklerde yetişen baharatlarla hazırlanmakta ve konuklar, baharatların ve yemeklerin nasıl hazırlanacağını da öğrenebilmektedir.
    İftar sofrası hazırlayan Zanzibarlı bir kadın, 2020. Zanzibar'da yemekler, genellikle oradaki çiftliklerde yetişen baharatlarla hazırlanmakta ve konuklar, baharatların ve yemeklerin nasıl hazırlanacağını da öğrenebilmektedir.
  • Yöresel bir ev iftar sofrası.
    Yöresel bir ev iftar sofrası.
  • Gana'da orucunu açanlar.
    Gana'da orucunu açanlar.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "UNESCO adds Iftar to its Intangible Cultural Heritage list". unb.com. 7 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2024. 
  2. ^ "Distribution of Biomphalaria pfeifferi Snails in Abu Usher Locality, Aljazeera State, Central Sudan". Journal of Chemical, Biological and Physical Sciences. 9 (1). 28 Şubat 2019. doi:10.24214/jcbps.b.9.1.06167. ISSN 2249-1929. 
  3. ^ Barr, Sabrina. "RAMADAN 2019: HOW TO FAST RESPONSIBLY DURING THE MUSLIM HOLY MONTH". independent.co.uk. Independent. 27 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2019. 
  4. ^ a b Pardoe, Julia (9 Ağustos 2014). The City of the Sultan, and Domestic Manners of the Turks, in 1836. Cambridge University Press. ISBN 978-1-108-07442-1. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İftar&oldid=32087451" sayfasından alınmıştır