Blue Origin - Vikipedi

Blue Origin
EndüstriHavacılık ve Uzay
Kuruluş8 Eylül 2000
KurucuJeff Bezos
Genel merkezi,
Önemli kişilerBob Smith (CEO)
Çalışan sayısı3500 (2021)
Web sitesiblueorigin.com

Blue Origin, Jeff Bezos tarafından kurulan ve merkezi Washington'da bulunan havacılık ve uzay araştırma şirketi. 2000 yılında Jeff Bezos tarafından kurulan şirket, CEO Bob Smith tarafından yönetiliyor ve yeniden kullanılabilir fırlatma araçlarıyla uzaya erişimi daha ucuz ve daha güvenilir hale getirmeyi hedefliyor.[1][2]

Blue Origin, yörünge altı ve yörünge boşluğuna erişim için roketle çalışan dikey kalkış ve dikey iniş (VTVL) araçlarına odaklanarak çeşitli teknolojiler geliştiriyor. Şirketin adı, başlangıç noktası olarak mavi gezegen Dünya'ya atıfta bulunuyor.[3]

Başlangıçta yörünge altı uzay uçuşuna odaklanan şirket, Teksas Culberson'deki tesislerinde New Shepard aracının birçok prototipini tasarladı, inşa etti ve uçurdu. Alan Shepard'ın adını alan New Shepard'ın gelişimsel test uçuşları Nisan 2015'te başladı ve uçuş testleri devam ediyor. Şirket, henüz ticari yolcu uçuşlarına başlamadı ve ne zaman başlayacakları için kesin bir tarih açıklamadı.

Mayıs 2019'da Jeff Bezos, Blue Origin'in uzay vizyonunu açıkladı ve 2024 yılına kadar hazırlanması planlanan "Blue Moon" olarak bilinen aya iniş planını açıkladı.[4]

Fırlatma araçları[değiştir | kaynağı değiştir]

New Shepard[değiştir | kaynağı değiştir]

New Shepard tamamen yeniden kullanılabilir bir fırlatma aracıdır. Adını astronot Alan Shepard'dan almıştır. Fırlatma aracı roket iticisi ve mürettebat kapsülü olmak üzere 2 aşamadan oluşmaktadır. 1 BE-3PM motoru roketin ilk aşamasına güç vermektedir. New Shepard, bir destek roketi ve bir mürettebat kapsülünden oluşan bir rokettir. Kapsül en fazla altı yolcuyu veya kargoyu taşıyabilecek kapasiteye sahiptir.

New Glenn[değiştir | kaynağı değiştir]

New Glenn geliştirilme aşamasında olan bir fırlatma aracıdır. Adını astronot John Glenn'den almıştır. Fırlatma aracının iki aşamadan oluşması planlanmaktadır. 7 BE-4 motoru roketin ilk aşamasına, 2 BE-3U motoru roketin ikinci aşamasına güç verecektir.

Roket motorları[değiştir | kaynağı değiştir]

BE-3PM[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzun adı BE-3 Propulsion Module (itici modulü) olan bu motor New Shepard'ın ilk aşamasında kullanılmaktadır. Sıvı hidrojen ve sıvı oksijen ile çalışmaktadır.

BE-3U[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzun adı BE-3 Upper Stage (üst seviye) olan test aşamasındaki bu motor New Glenn'in ikinci aşamasında kullanılacaktır. Sıvı hidrojen ve sıvı oksijen ile çalışacaktır.

BE-4[değiştir | kaynağı değiştir]

BE-4 sıvı metan ve sıvı oksijen ile çalışan test aşamasında bir motordur. İlk defa ULA'nın Vulcan roketinin ilk aşamasına güç veren bu roket motoru gelecekte New Glenn'in ilk aşamasında da kullanılacaktır.

BE-7[değiştir | kaynağı değiştir]

"Blue Moon" Ay'a iniş aracı için geliştirilmekte olan bu motor sıvı hidrojen ve sıvı oksijen ile çalışacaktır.

Uçuşlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Uçuş No. Tarih Araç Yükseklik Sonuç Notlar
1 5 Mart 2005 Charon 315 ft (96 m)[5] Başarılı
2 13 Kasım 2006 Goddard 279 ft (85 m)[6] Başarılı İlk roket gücü olan test uçuşu[7]
3 22 Mart 2007 Goddard [8] Başarılı
4 19 Nisan 2007 Goddard[9] Başarılı
5 6 Mayıs 2011 PM2 [10] Başarılı [11]
6 24 Ağustos 2011 PM2 ♺ Başarısız [11]
7 19 Ekim 2012 New Shepard kapsülü Başarılı Rampa ayrılışı test uçuşuşu,[12]
8 29 Nisan 2015 New Shepard 1 3.068.000 ft (935 km) Kısmen Başarılı Uçuş 93,5 km yüksekliğe, kapsül kurtarıldı, inişte yükseltici patladı[13]
9 23 Kasım 2015 New Shepard 2 329.839 ft (100,535 km)[14] Başarılı Alt yörünge uzay uçuşu ve iniş[15]
10 22 Ocak 2016 New Shepard 2 333.582 ft (101,676 km)[kaynak belirtilmeli] Başarılı Alt yörünge uzay uçuşu ve yeniden kullanılan bir yükselticinin inişi[16]
11 2 Nisan 2016 New Shepard 2 339.178 ft (103,381 km)[17] Başarılı Alt yörünge uzay uçuşu ve yeniden kullanılan bir yükselticinin inişi[18]
12 19 Haziran 2016 New Shepard 2 331,501 ft (0,101042 km)[19] Başarılı Alt yörünge uzay uçuşu ve yeniden kullanılan bir yükselticinin inişi: Aynı roketin dördüncü fırlatma ve inişi. Blue Origin, kalkış ve inişi canlı bir şekilde yayınladı.[19]
13 5 Ekim 2016 New Shepard 2 Yükseltici: 307,458 ft (0,093713 km)

Kapsül: 23,269 ft (0,007092 km)[20]

Başarılı Alt yörünge uzay uçuşu ve yeniden kullanılan bir yükselticinin inişi. Uçuş sırasında durdurma sisteminin başarılı testi. Aynı roketin beşinci ve son fırlatma ve inişi(NS2).[21]
14 12 Aralık 2017 New Shepard 3 Yükseltici: 322,032 ft (0,098155 km)

Kapsül: 322,405 ft (0,098269 km)[22]

Başarılı 100 km'nin biraz altına uçuş ve iniş. NS3'ün ve yeni Mürettebat Kapsülü 2.0'ın ilk uçuşu.[23]
15 29 Nisan 2018 New Shepard 3 351.000 ft (107 km)[24] Başarılı Alt yörünge uzay uçuşu ve yeniden kullanılan bir yükselticinin inişi.[25]
16 18 Temmuz 2018 New Shepard 3 389,846 ft (0,118825 km)[26] Başarılı Alt yörünge uzay uçuşu ve yeniden kullanılan bir yükselticinin inişi. Yüksek irtifada uçuş sırasında durdurma sisteminin başarılı testi. Uçuş süresi 11 dakikaydı.[26]
17 23 Ocak 2019 New Shepard 3 Yaklaşık 3.507.000 ft (1.069 km)[kaynak belirtilmeli] Başarılı Alt yörünge uçuşu, 18 Aralık 2018'den ertelendi. Sekiz NASA araştırma ve teknoloji yükü uçuruldu.[27][28]
18 2 Mayıs 2019 New Shepard 3 Yaklaşık 346,000 ft (0,105461 km)[29] Başarılı Alt yörünge uçuşu. Maksimum Yükselme Hızı: 2,217 mph (3,568 km / sa),[29] süre: 10 dakika, 10 saniye. Yük: 38 mikro yerçekimi araştırma yükü (dokuz tanesi NASA sponsorluğunda).
19 11 Aralık 2019 New Shepard 3 Yaklaşık 3.428.000 ft (1.045 km)[30] Başarılı Alt yörünge uçuşu, Yük: Club for the Future'dan kartpostallar dahil olmak üzere çoklu ticari ve araştırma (8'i NASA sponsorluğunda) yükleri[30][31][32]
20 13 Ekim 2020 New Shepard 3 Yaklaşık 346,000 ft (105.4 km) Başarılı Aynı kapsül / yükselticinin 7. uçuşu. Yerleştirilen 12 yük arasında Space Lab Technologies, Southwest Research Institute, Club for the Future için kartpostallar, tohumlar ve Artemis programını desteklemek üzere gelecekteki ay iniş teknolojilerini test etmek için SPLICE dahil olmak üzere NASA için birden fazla yük bulunuyordu.[33]
21 14 Ocak 2021 New Shepard 4 350,858 ft (106 km) Başarılı NS4 roketi için mürettebatsız kalifikasyon uçuşu ve NS4 için "RSS İlk Adım" kapsülünün ilk uçuşu.[34]
22 14 Nisan 2021 New Shepard 4 348,753 ft (106 km) Başarılı Astronot Rehearsal ile birlikte NS4'ün ikinci uçuşu.[35]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "ft blueorigin". 31 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Kent's Blue Origin racks up another successful New Shepard launch into space". 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Gradatim Ferociter! Jeff Bezos explains Blue Origin's motto, logo … and the boots". 27 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Jeff Bezos aims Blue Origin at the Moon". 10 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Blue Origin Charon Test Vehicle isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  6. ^ "Blue Origin". 5 Temmuz 2007. 5 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2019. 
  7. ^ Graczyk, Michael (14 Kasım 2006). "Private space firm launches 1st test rocket". Associated Press. 7 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2007. 
  8. ^ Boyle, Alan (March 23, 2007). "Rocket Revelations". MSNBC. January 19, 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: January 29, 2008. 
  9. ^ "Recently Completed/Historical Launch Data". FAA AST. 11 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2008. 
  10. ^ "Recently Completed/Historical Launch Data". FAA AST. 11 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2011. 
  11. ^ a b "Blue Origin has a bad day (and so do some of the media)". 19 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2011. 
  12. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; bo20121022 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  13. ^ Harwood, Bill (30 Nisan 2015). "Bezos' Blue Origin completes first test flight of 'New Shepard' spacecraft". Spaceflight Now via CBS News. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2015. 
  14. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; bbc isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  15. ^ Pasztor, Andy (24 Kasım 2015). "Jeff Bezos's Blue Origin Succeeds in Landing Spent Rocket Back on Earth". Wall Street Journal. 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2015. 
  16. ^ "Launch. Land. Repeat". 24 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2016. 
  17. ^ April 2016, Calla Cofield 04. "Launch. Land. Repeat. Blue Origin's Amazing Rocket Liftoff & Landing in Pictures". Space.com (İngilizce). 4 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020. 
  18. ^ Calandrelli, Emily (2 Nisan 2016). "Blue Origin launches and lands the same rocket for a third time". 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2016. 
  19. ^ a b Boyle, Alan (19 Haziran 2016). "Jeff Bezos' Blue Origin live-streams its spaceship's risky test flight". GeekWire. 20 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2016. 
  20. ^ "New Shepard In-flight Escape Test". Blue Origin (İngilizce). 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020. 
  21. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; sn20161005 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  22. ^ "Crew Capsule 2.0 First Flight". Blue Origin (İngilizce). 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020. 
  23. ^ "Blue Origin flies next-generation New Shepard vehicle". SpaceNews.com (İngilizce). 13 Aralık 2017. 17 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020. 
  24. ^ "Apogee 351,000 Feet". Blue Origin (İngilizce). 27 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020. 
  25. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2021. 
  26. ^ a b Marcia Dunn (19 Temmuz 2018). "Jeff Bezos' Blue Origin launches spacecraft higher than ever". Associated Press. 18 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2018. 
  27. ^ Clark, Stephen. "Blue Origin reschedules New Shepard launch for Wednesday – Spaceflight Now" (İngilizce). 20 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2019. 
  28. ^ "Blue Origin New Shepard: Mission 10 (Q1 2019) - collectSPACE: Messages". www.collectspace.com. 23 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2019. 
  29. ^ a b Clark, Stephen. "Blue Origin 'one step closer' to human flights after successful suborbital launch – Spaceflight Now" (İngilizce). 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2019. 
  30. ^ a b "New Shepard sets reusability mark on latest suborbital spaceflight". SpaceNews.com (İngilizce). 11 Aralık 2019. 17 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020. 
  31. ^ Boyle, Alan (8 Aralık 2019). "Watch Blue Origin send thousands of postcards to space and back on test flight" (İngilizce). 10 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2019. 
  32. ^ "New Shepard Mission NS-12 Updates". Blue Origin (İngilizce). 10 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2019. 
  33. ^ "New Shepard Mission NS-13 Launch Updates". Blue Origin (İngilizce). 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2021. 
  34. ^ "Blue Origin tests passenger accommodations on suborbital launch". Spaceflight Now (İngilizce). 14 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2021. 
  35. ^ "Dress Rehearsal Puts Blue Origin Closer to Human Spaceflight". spacepolicyonline.com (İngilizce). 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021.