Borsa İstanbul - Vikipedi

Borsa İstanbul
BİST
Tür Borsa
Yer Sarıyer, İstanbul, Türkiye, Türkiye
Koordinatlar41°6′35.9″K 29°2′18.5″D / 41.109972°K 29.038472°D / 41.109972; 29.038472
KuruluşDersaadet Tâhvilat Borsası: 1866 (157 yıl önce) (1866)
İMKB: 26 Aralık 1985 (38 yıl önce) (1985-12-26)
BİST: 5 Nisan 2013 (10 yıl önce) (2013-04-05)
SahibiTürkiye Varlık Fonu: %80,60
Katar Yatırım Otoritesi: %10
Borsa İstanbul A.Ş.: %2,27
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği: %1,30
Diğer: 5,83
Önemli yetkililerErişah Arıcan
Yönetim Kurulu Başkanı
Korkmaz Enes Ergun
Genel Müdür
Para birimiTL
İşlemdeki şirket655 (2023)[1]
Websitesiborsaistanbul.com

Borsa İstanbul ya da kısaca BİST, Türkiye'de 1985 yılında açılan sermaye piyasasında faaliyet gösteren Türk ve yabancı kaynaklı bankalara, aracı kurumlara saklama ile takas hizmeti verir. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (kısaca İMKB) olan adı 5 Nisan 2013 tarihinde "Borsa İstanbul" olarak değiştirilmiştir. Ayrıca "Yatırıma değer!" resmî slogan olarak kabul edilmiştir

24 Şubat 2017 yılında yayımlanan kararname ile devlete ait bütün hisselerinin Türkiye Varlık Fonuna devredilmesi kararlaştırılmıştır.[2][3]

13 Haziran 2017 tarihinde BİST 100 endeksi 100.000 puanı gördü.[4]

27 Temmuz 2020 tarihinden itibaren endeks 23 yıl önceki haline döndürülerek iki sıfır atılmıştır.[5]

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

1983-1984: Kuruluş[değiştir | kaynağı değiştir]

6 Ekim 1983 tarih ve 18183 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Menkul Kıymetler Borsaları Hakkında 91 sayılı KHK", Türkiye'nin sermaye piyasalarını daha etkin hale getirmek perspektifi ile Türkiye'de menkul kıymet alım satım işlemlerinin gerçekleştirilmesine elverişli ortam yaratmak amacıyla Türkiye'deki borsaların kuruluş esas ve şartlarını düzenlemek olan görevi ve ilk olarak İMKB adıyla 6 Ekim 1984 tarih ve 18637 sayılı Resmî Gazete ile yayımlanan "Menkul Kıymetler Borsalarının Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik" ile Türkiye'de menkul kıymetler borsalarının kuruluş, çalışma, denetlenme ve borsada alım satım esasları ile borsa üyelerinin kuruluş, çalışma ve yükümlülükleri düzenlenmiştir. İlk işlemler 3 Ocak 1986 tarihinde 19 hisse senedi ile başladı.[6]

Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Borsa İstanbul, genel kurulca 3 yıl için seçilen ve 9 üyeden oluşan bir yönetim kurulu tarafından yönetilir. Yönetim kurulu başkanı yönetim kurulu tarafından seçilir.[7]

Oluşum[değiştir | kaynağı değiştir]

BİST, bir meslek kuruluşu olarak yatırım ve kalkınma bankaları, ticari bankalar ve aracı kurumlardan oluşan üyelere sahip olup, hisse senetleri Piyasası'nda dört sürekli pazar bulunmaktadır. Bunlar; ulusal pazar, ikinci ulusal pazar, yeni ekonomi pazarı ve gözaltı pazarıdır. BİST tahvil ve bono piyasasında ise kesin alım satım pazarı, repo-ters repo pazarı ve gayrimenkul sertifikaları pazarı bulunmaktadır.

Borsada ortaklık hakkı veya alacaklılık hakkı sağlayan ve Sermaye Piyasası Kurulunca menkul kıymet olarak kabul edilen sermaye piyasası araçları işlem görebilmektedir. BIST'de hisse senedi, devlet tahvili ve hazine bonosu işlem görmekte ve Yatırımcıları Koruma Fonu'ndan aracı kuruluşların yaptıkları sermaye piyasası faaliyetleri nedeniyle müşterilerine karşı sadece hisse senedi işlemlerinden doğan nakit ödeme ve hisse senedi teslim yükümlülükleri için ödeme yapılabilmektedir.[kaynak belirtilmeli]

5 Nisan 2013'te Borsa İstanbul adını almıştır.[8]

2023 itibarıyla BIST100'de işlem gören şirketler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kod [9] Firma Adı Sektör Alt-Sektör Yönetim Merkezi Kuruluş Yılı
ADESE ADESE Gayrimenkul Yatırım Mali Kuruluş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Konya
AGHOL AG Anadolu Grubu Holding Mali Kuruluş Holding İstanbul
AKBNK Akbank Bankacılık Bankacılık İstanbul
AKSA Aksa Akrilik Kimya İmalat Kimya, İlaç, Petrol, Lastik ve Plastik Ürünler Yalova
AKSEN Aksa Enerji Üretim İmalat Enerji İstanbul
ALGYO Alarko Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Mali Kuruluş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı İstanbul
ALARK Alarko Holding Mali Kuruluş Holding İstanbul
ALKIM Alkim Kimya İmalat Kimya, İlaç, Petrol, Lastik ve Plastik Ürünler İstanbul
AEFES Anadolu Efes Biracılık ve Malt İmalat Gıda, İçecek ve Tütün İstanbul
ARCLK Arçelik İmalat Metal Eşya, Makine, Elektrikli Cihazlar ve Ulaşım Araçları İstanbul
ARDYZ ARD Grup Bilişim Teknolojileri Teknoloji / Bilişim Teknoloji / Bilişim Ankara
ASELS Aselsan Savunma Savunma Ankara
ASTOR Astor Enerji İmalat Metal Eşya, Makine, Elektrikli Cihazlar ve Ulaşım Araçları Ankara 1998
AYDEM AYDEM Enerji İmalat Enerji Denizli
BASGZ Başkent Doğalgaz Dağıtım Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Mali Kuruluş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Ankara
BERA Bera Holding Mali Kuruluş Holding Konya
BIMAS BİM Birleşik Mağazalar Ticaret Perakende Ticaret İstanbul
BIOEN BİOTREND Çevre ve Enerji Yatırımları Elektrik Gaz ve Su Elektrik Gaz ve Su İstanbul
BRYAT BORUSAN Yatırım ve Pazarlama Mali Kuruluş Yatırım Şirketi İstanbul
BRISA Brisa Bridgestone Sabancı Lastik İmalat Kimya, İlaç, Petrol, Lastik ve Plastik Ürünler İstanbul
CCOLA Coca-Cola İçecek İmalat Gıda, İçecek ve Tütün İstanbul
CANTE ÇAN2 Termik İmalat Elektrik Gaz ve Su İstanbul
CEMAS ÇEMAŞ Döküm Sanayi İmalat Metal Sanayi Kırşehir
CIMSA Çimsa Çimento İmalat Taş ve Toprağa Dayalı İmalat İstanbul
DOHOL Doğan Şirketler Grubu Holding Mali Kuruluş Holding İstanbul
DOAS Doğuş Otomotiv Ticaret Otel / Lokanta / Perakende Ticaret İstanbul
EGEEN Ege Endüstri ve Ticaret İmalat Metal Eşya / Makine / Ulaşım Araçları İzmir
ECILC EİS Eczacıbaşı İlaç Mali Kuruluş Holding İstanbul
EKGYO Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Mali Kuruluş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı İstanbul
ENJSA Enerjisa İmalat / Dağıtım Elektrik, Gaz ve Su İstanbul
ENKAI Enka İnşaat İnşaat ve Bayındırlık İnşaat ve Bayındırlık İstanbul
ERBOS Erbosan Erciyas Boru İmalat Metal Sanayi Kayseri
EREGL Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları İmalat Metal Sanayi İstanbul
ESEN Esenboğa Elektrik İmalat Enerji Ankara
FROTO Ford Otomotiv İmalat Metal Eşya, Makine, Elektrikli Cihazlar ve Ulaşım Araçları Istanbul
GENIL Gen İlaç Ticaret Perakende Ticaret Ankara
GESAN Girişim Elektrik Sanayi İnşaat ve Bayındırlık İnşaat ve Bayındırlık Ankara
GLYHO Global Yatırım Mali Kuruluş Yatırım Şirketi İstanbul
GOZDE Gözde Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı Mali Kuruluş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı İstanbul
GUBRF Gübre Fabrikaları İmalat Kimya, İlaç, Petrol, Lastik ve Plastik Ürünler İstanbul
SAHOL Hacı Ömer Sabancı Holding Mali Kuruluş Holding İstanbul
HEKTS Hektaş Ticaret İmalat Kimya, İlaç, Petrol, Lastik ve Plastik Ürünler Kocaeli
INDES İndeks Bilgisayar Teknoloji Bilişim İstanbul
IPEKE İpek Doğal Enerji Madencilik ve Taş Ocakçılığı Ham Petrol ve Doğal Gaz Çıkartılması Ankara
ISDMR İskenderun Demir ve Çelik İmalat Metal Sanayi Hatay
ISFIN İş Finansal Kiralama Mali Kuruluş Finansal Kiralama ve Faktoring İstanbul
ISGYO İş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Mali Kuruluş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı İstanbul
ISMEN İş Yatırım Menkul Değerler Mali Kuruluş Aracı Kurum İstanbul
IZMDC İZDEMİR İmalat Metal Sanayi Izmir
KRDMD Kardemir Karabük Demir Çelik İmalat Metal Sanayi Karabük
KARSN Karsan Otomotiv İmalat Metal Eşya, Makine, Elektrikli Cihazlar ve Ulaşım Araçları Bursa
KARTN Kartonsan İmalat Kağıt ve Kağıt Ürünler, Basım ve Yayın İstanbul 1967
KERVT Kerevitaş Gıda İmalat Gıda, İçecek ve Tütün İstanbul 1977
KRVGD Kervan Gıda İmalat Gıda, İçecek ve Tütün İstanbul 1994
KCHOL Koç Holding Mali Kuruluş Holding İstanbul 1963
KORDS Kordsa Teknik Tekstil İmalat Tekstil, Giyim Eşyası ve Deri Kocaeli 1973
KOZAL Koza Altın İşletmeleri Madencilik ve Taş Ocakçılığı Kömür ve Linyit Madenciliği Ankara 1989
KOZAA Koza Anadolu Metal Madencilik İşletmeleri Madencilik ve Taş Ocakçılığı Metal Cevheri Madenciliği Ankara 1986
LOGO Logo Yazılım Teknoloji Bilişim Kocaeli 1986
MAVI Mavi Giyim Ticaret Perakende Ticaret İstanbul 1994
MGROS Migros Ticaret Ticaret Perakende Ticaret Istanbul 2008
NTHOL Net Holding Mali Kuruluş Holding Istanbul 1981
ODAS ODAŞ Elektrik İmalat Elektrik, Gaz ve Su Istanbul 2010
OTKAR Otokar Otomotiv ve Savunma İmalat / Savunma Metal Eşya, Makine, Elektrikli Cihazlar ve Ulaşım Araçları / Savunma Istanbul 1963
OYAKC OYAK Çimento Fabrikaları İmalat Taş ve Toprağa Dayalı İmalat Ankara 2020
PARSN PARSAN Makina İmalat Metal Eşya, Makine, Elektrikli Cihazlar ve Ulaşım Araçları İstanbul 2009
PGSUS Pegasus Hava Taşımacılığı Havacılık Ulaştırma ve Depolama İstanbul 1990
PETKM Petkim İmalat Kimya, İlaç, Petrol, Lastik ve Plastik Ürünler İzmir 1988
QUAGR QUA GRANITE İmalat Taş ve Toprağa Dayalı İmalat Aydın 2015
RTALB RTA Laboratuvarları İmalat Kimya, İlaç, Petrol, Lastik ve Plastik Ürünler İzmit 1996
SARKY Sarkuysan İmalat Metal Sanayi İzmit 1972
SASA SASA Polyester İmalat Kimya, İlaç, Petrol, Lastik ve Plastik Ürünler Adana 1966
SELEC Selçuk Ecza Deposu Ticaret ToptanTicaret İstanbul 1970
SKBNK Şekerbank Mali Kuruluş Bankacılık İstanbul 1953
SOKE Soke Degirmencilik Sanayi ve Ticaret İmalat Gıda, İçecek ve Tütün İstanbul 1961
SOKM Şok Marketler Ticaret Perakende Ticaret İstanbul 1999
TAVHL TAV Havalimanları Holding Mali Kuruluş Holding İstanbul 1997
TKFEN Tekfen Holding Mali Kuruluş Holding İstanbul 1971
TKNSA Teknosa Ticaret Perakende Ticaret İstanbul 2000
TOASO Tofaş Türk Otomobil Fabrikası İmalat Metal Eşya, Makine, Elektrikli Cihazlar ve Ulaşım Araçları İstanbul 1968
TRGYO Torunlar Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Mali Kuruluş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı İstanbul 1996
TCELL Turkcell Teknoloji Haberleşme İstanbul 1993
TUPRS TÜPRAŞ İmalat Kimya, İlaç, Petrol, Lastik ve Plastik Ürünler İstanbul 1983
THYAO Türk Hava Yolları Havacılık Ulaştırma ve Depolama İstanbul 1960
TTKOM Türk Telekomünikasyon Teknoloji Haberleşme Ankara 1994
TTRAK Türk Traktör İmalat Metal Eşya, Makine, Elektrikli Cihazlar ve Ulaşım Araçları Ankara 1954
GARAN Türkiye Garanti Bankası Mali Kuruluş Bankacılık Istanbul 2008
HALKB Türkiye Halk Bankası Mali Kuruluş Bankacılık Istanbul 1938
ISCTR Türkiye İş Bankası Mali Kuruluş Bankacılık Istanbul 1999
TSKB Türkiye Sınai Kalkınma Bankası Mali Kuruluş Bankacılık Istanbul 1950
TURSG Türkiye Sigorta Mali Kuruluş Sigorta Şirketi Istanbul 1957
SISE Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları İmalat Taş ve Toprağa Dayalı İmalat Istanbul 2017
VAKBN Türkiye Vakıflar Bankası Mali Kuruluş Bankacılık Istanbul 1954
ULKER Ülker Bisküvi İmalat Gıda, İçecek ve Tütün Istanbul 1975
VERUS Verusa Holding Mali Kuruluş Holding Istanbul 2006
VESBE Vestel Beyaz Eşya İmalat Metal Eşya, Makine, Elektrikli Cihazlar ve Ulaşım Araçları Istanbul 1997
VESTL Vestel Elektronik İmalat Metal Eşya, Makine, Elektrikli Cihazlar ve Ulaşım Araçları Istanbul 1983
YKBNK Yapı ve Kredi Bankası Mali Kuruluş Bankacılık Istanbul 1944
YATAS Yataş İmalat Tekstil, Giyim Eşyası ve Dericilik Istanbul 1987
ZRGYO Ziraat Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Mali Kuruluş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Istanbul 2016
ZOREN Zorlu Enerji Elektrik Üretim İmalat Elektrik, Gaz ve Buhar Istanbul 1993

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "BİST Şirketleri". kap.org.tr/tr. KAP. 25 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2017. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2017. 
  4. ^ "Ve borsa 100.000'i gördü". Dünya. 13 Haziran 2017. 25 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2017. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  6. ^ "Borsada hisse senetleri işlem görmeye başlayalı 34 yıl oldu". Bloomberg HT. 3 Ocak 2020. 4 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2020. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  8. ^ "27 yıllık İMKB gitti, BIST geldi". NTV. Erişim tarihi: 5 Nisan 2013. 
  9. ^ "KAP". www.kap.org.tr. 5 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2022. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]