Brunei - Vikipedi

Brunei
بروني دارالسلام
Brunei Barış Ülkesi Devleti
Negara Brunei Darussalam
Slogan
"الدائمون المحسنون بالهدى"
"Sentiasa berbuat kebajikan dangan petunjuk Allah"
"Her zaman Allah'ın hizmetinde ve rehberliğinde"  (çeviri)
Millî marş
Allah Peliharakan Sultan
Allah Sultan'ı korusun  (çeviri)
Brunei haritadaki konumu
Başkent
ve en büyük şehir
Bandar Seri Begawan
4°53′K 114°56′D / 4.883°K 114.933°D / 4.883; 114.933
Resmî dil(ler)Malayca (Bahasa Melayu)[1]
Resmî AlfabeMalay alfabesi
DemonimBruneyli
Hükûmetİslami Monarşi
• Sultan
Hassanal Bolkiah
• Veliaht Prens
Al-Muhtadee Billah
Tarihçe 
14. yüzyıl
• Birleşik Krallık'tan bağımsızlık
1 Ocak 1984
• Su (%)
8,6
Nüfus
• 2019 tahminî
459.500[2] (175..)
• Yoğunluk
72,11/km2 (134.)
GSYİH (SAGP)2020 tahminî
• Toplam
28,470 milyar $[3] (131.)
• Kişi başına
61.816 $[3] (8..)
GSYİH (nominal)2019 tahminî
• Toplam
10,647 milyar $[3] (139.)
• Kişi başına
23.117 $[3] (32.)
İGE (2019)azalış 0.838[4]
çok yüksek · 47.
Para birimiBrunei Doları (BND · $)
Zaman dilimiUTC+8
Trafik akışısol
Telefon kodu+6731
İnternet alan adı.bn
  1. Aynı zamanda Doğu Malezya'dan 080

Brunei, resmî adıyla Brunei Ülkesi, Barışın Ülkesi[5] veya Bruney Darüsselam[6] (Malayca: Negara Brunei Darussalam, Cavi: نڬارا بروني دارالسلام‎), Güneydoğu Asya'daki Borneo adasında yer alan sultanlık. Ülkenin tek komşusu Malezya'dır. Başkenti Bandar Seri Begavan'dır. İslami monarşi ile yönetilen ülkenin resmî dili Malaycadır. Ülkenin gelir kaynaklarının başında doğal gaz ve petrol vardır. Ülke ekonomisi Sultan'ın ve Shell'in elindedir. Katar'dan sonra GSMH ölçütüne göre dünyanın en zengin ikinci ülkesi olarak kabul edilmektedir.

Brunei Sultanı Hassanal Bolkiah dünyanın en zengin isimleri arasında yer alır.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Brunei coğrafyası
Brunei'nin topoğrafya haritası

Brunei Güneydoğu Asya'da yer alan Borneo adasında konumlanmıştır. Ülkenin toplam yüzölçümü 5.765 km2 olup birbirleriyle kara bağlantısı olmayan 2 adet parçadan oluşur. Nüfusun büyük kısmı batıdaki parçada yaşamaktadır. Güney Çin Denizi'ne 161 km kıyısı bulunan ülkenin tek kara komşusu 381 km'lik sınırı ile Malezya'dır. Brunei yaklaşık 500 km2 karasal suya sahiptir, münhasır ekonomik bölgesinin büyüklüğü ise 200-deniz-mili (370 km; 230 mi) olmaktadır.[7]

Brunei, Köppen iklim sınıflandırmasına göre tropikal yağmur ormanı iklimine (Af) sahiptir. Ülkenin büyük kısmı ova cinsi tropik yağmur ormanı ekolojik bölgesi içindedir, ancak iç kesimlerde dağ cinsi yağmur ormanları vardır.[8]

Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Brunei demografisi

2014 verilerine göre etnik açıdan ülke nüfusunun %65,7'si Malay, %10,3'ü Çinli, %3,4'ü yerli halk, %20,6'sı ise diğer küçük etnik gruplara mensuptur.[9] Malay terimi ülkede yer alan Brunei, Tutong, Belait, Dusun, Murut, Kedayan ve Bisaya adlı yerli grupları kapsamakta olup Bumiputera olarak adlandırılan bu gruplara devlet tarafından özel ayrıcalıklar tanınmaktadır. Ülkede yabancı göçmen sayısı fazladır.[7][10]

Resmî din olan İslam, özellikle de Sünni Şafii İslam %80'i aşkın inanan oranıyla ülkedeki baskın dindir. Budizm ve Hristiyanlık her biri için yaklaşık %7 olmak üzere ülkedeki diğer büyük dinlerdir. Yerli dinler gibi diğer dinlere inananlar veya dinsiz kişiler toplumun %5'ini oluşturmaktadır.[7]

Ana madde: Brunei'nin dilleri

Ülkenin resmî dili Standart Malayca olmasına rağmen halk tarafından Standart Malaycadan farklı olan Brunei Malaycası konuşulmaktadır. Çinli azınlıklar çeşitli Çin dilleri konuşmaktadır. İngilizce çoğunluk tarafından bilinmekte olup ülkede kullanılan başlıca iş dilidir.[11]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Brunei Tourism". Tourismbrunei.com. 27 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2009. 
  2. ^ "Department of Economic Planning and Development - Population". www.depd.gov.bn (İngilizce). 11 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017. 
  3. ^ a b c d "World Economic Outlook Database, January 2019". International Monetary Fund. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019. 
  4. ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020. 
  5. ^ "Brunei Darussalam". Brunei Darussalam Büyükelçiliği, Ankara. 3 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021. 
  6. ^ "ÜLKE İSİMLERİ VE TANIMLAMALARI LİSTESİ" (PDF). mfa.gov.tr. Şubat 2019. 29 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  7. ^ a b c "Brunei". CIA World Factbook. 2021. 21 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2021. 
  8. ^ "Brunei Darussalam Country Profile". UK Foreign & Commonwealth Office. 5 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2011. 
  9. ^ Brunei Demographics Profile 2014. Brunei Government. 2015. 11 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2021. 
  10. ^ Brunei Statistical Yearbook (PDF). s. 13. 7 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  11. ^ A.C.K. Ozog (1996). The unplanned use of English: The case of Brunei Darussalam. In P.W. Martin, C. Ozog & G. Poedjosoedarmo (Eds.), Language use & language change in Brunei Darussalam (pp. 156–66). Athens, Ohio: Ohio University Center for International Studies.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Yönetim
Genel bilgi
İş
Gezi
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Brunei&oldid=31168582" sayfasından alınmıştır