Gölbaşı, Ankara - Vikipedi

Gölbaşı, Adıyaman ile karıştırılmamalıdır.
Gölbaşı
İlçe
Türkiye'de bulunduğu yer
Türkiye'de bulunduğu yer
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlAnkara
Coğrafi bölgeİç Anadolu Bölgesi
İdare
 • KaymakamErol Rüstemoğlu
 • Belediye başkanıYakup Odabaşı (CHP)
Yüzölçümü
 • Toplam740 km²
Rakım974 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam134,378
 • Kır
-
 • Şehir
140.649
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu06830
İl alan kodu0312
İl plaka kodu06
Resmî site
Belediye
YerelNET

Gölbaşı, Ankara ilinin metropol ilçelerinden biridir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Gölbaşı ve çevresinin özellikle Tunç Devrinde yerleşim alanı olmaya başladığı, Hititler, Frigler, Persler, Romalılar, Bizanslılar, Anadolu Selçuklu ve Osmanlılar döneminde de bu özelliğini devam ettirdiği Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğünce Gölbaşı çevresinin çeşitli bölgelerinde yapılan kazı çalışmaları, inceleme ve araştırmalar sonucu ortaya çıkmıştır.

Gölbaşı’nın ilçe olması ise çok eskilere dayanmaz. Gölbaşı daha önce Örencik köyüne bağlı Gölhanı adı ile anılan bir mahalle iken 1923 yılında, buraya Oğulbey Köyündeki Bucak Müdürlüğü ile Jandarma Karakolunun taşınması ile Gölbaşı Nahiyesi adını aldı. 1936 yılında ise ilçe olan Çankaya’ya bağlandı. 1955 yılında E-5 Devlet Karayolunun bu bölgeden geçmesi ile Gölbaşı’nın nüfus artışı ve gelişmesi hızlandı. 1965 yılında da Gölbaşı Belediye teşkilatı kuruldu. 29.11.1983 gün ve 2963 sayılı Kanun ile de Çankaya'dan ayrılarak ilçe oldu. 22.10.1990 tarih ve 90/1117 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile 2872 sayılı Çevre Kanununun 9 uncu maddesine dayanılarak “Gölbaşı İlçesi Özel Çevre Koruma Bölgesi” olarak ilan edildi. 1991 yılında da Gölbaşı Belediyesi Büyükşehir Belediyesi sınırları içine alındı.

Bugün Gölbaşı ilçesi Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde, 122.288 nüfusu ve 1300 km²'lik yüzölçümüyle devamlı gelişen ve büyüyen bir ilçe konumundadır.[2]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Gölbaşı, Ankara il merkezine 20 km. uzaklıkta, 970 metre rakımlı ve iç Anadolu platosu üzerinde bulunan bir ilçedir. Doğusunda Bala, Batısında Yenimahalle, Güneyinde Haymana ve Kuzeyinde Çankaya ilçeleri bulunmaktadır.

Gölbaşı ilçesi adından da anlaşılacağı üzere, Ankara ilinin göller bölgesidir. Bölgede Mogan ve Eymir gölleri bulunmaktadır. Mogan Gölü havzası genelde düzgün yer yer orta engebeli bir havzanın alt ucunda alüvyoner setlerin arkasında oluşmuş doğal baraj gölüdür.Yüzölçümü ortalama 6 km² dır.Gölün güneyinden itibaren 2 km'lik bir mesafede, sulak-bataklık alan nitelikli bir geçiş zonu ile yer altı ve yer üstünden kuzey doğusundaki 1.25 km²’lik alana sahip Eymir Gölüne ortalama 5 metrelik kot farkıyla boşalım sağlamaktadır. Böylelikle Eymir Gölünün su girdisinin tamamına yakını Mogan Gölü tarafından sağlanmaktadır. Geniş bir havzadan drene olan yer altı ve yer üstü suları Mogan-Eymir. göllerinden geçerek havzanın kuzeydoğu ucundan İmrahor Vadisine boşalır. Mogan gölünün su girdisi düzensiz rejimli yazları genelde kuruyan dereler vasıtasıyla olmaktadır.

İklim ve bitki örtüsü[değiştir | kaynağı değiştir]

Gölbaşı ve çevresi kışları soğuk ve yağışlı, yazları sıcak ve kurak geçen karasal iklime sahiptir. Yıllık yağış ortalaması 400 mm civarındadır. Yıllık sıcaklık ortalaması ise 11.7 C’dir.

Bölgenin yaygın bitki örtüsü otsu bitkiler olmakla birlikte değişik yüksekliklerde ve nem oranları farklı topoğrafik alanlarda farklı bitki toplulukları bulunmaktadır. Ormanlık alanlar daha çok Eymir gölüne bakan dik yamaçlı platolarda, Beynam ormanlarında ve yeni ağaçlandırma yapılan alanlarda yer almaktadır. (Beynam ormanları Balâ ilçesi sınırları içinde yer almaktadır.)

Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesinde 476’sı tür, 6’sı alttür, 6’sı varyete almak üzere toplam 488 bitki türü mevcuttur. Gölbaşını sembolize eden değerlerden biri olan Sevgi Çiçeği (Centuarea Tchihatcheffii) Türkiye'de yetişen 179 Centaurea türünden biri olup sadece Gölbaşı’nda Mogan Gölü, Hacı Hasan Mahallesi civarında yetişen bir endemiktir. Sevgi Çiçeğinin çiçeklenmesi Nisan ayının son haftasından başlayıp, Temmuz ayının ilk haftasına kadar devam eder.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıl Toplam Şehir Kır
1985[3] 31.671 18.262 13.409
1990[4] 43.522 25.123 18.399
2000[5] 62.602 35.308 27.294
2007[6] 73.670 63.232 10.438
2008[7] 85.499 82.968 2.531
2009[8] 88.480 86.749 1.731
2010[9] 95.109 93.852 1.257
2011[10] 105.006 103.627 1.379
2012[11] 110.643 109.261 1.382
2013[12] 115.924 115.924 veri yok
2014[13] 118.346 118.346 veri yok
2015[14] 122.288 122.288 veri yok
2016[14] 123.681 123.681 veri yok
2017[14] 130.363 130.363 veri yok
2018[14] 134.378 134.378 veri yok
2019[14] 138.944 138.944 veri yok
2020[14] 140.649 140.649 veri yok

Not: 2008 yılında bazı belde ve köyler mahalle statüsüne geçtiğinden şehir nüfusu artıp kır nüfusu azalmıştır. 2013 yılında ise Büyükşehir yasası nedeniyle köylerin tamamı mahalle statüsüne geçtiğinden kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Mahalleler[değiştir | kaynağı değiştir]

Gölbaşı'nın 54 mahallesinin 11'i merkezde bulunmaktadır. Merkez mahallelerinde 108,600 kişi (% 83,3) yaşamaktadır. En uzak mahallesi ise 65,4 km uzaklıktaki Çeltek'dir. İlçede nüfusu en fazla olan, 25.076 kişi ile Eymir mahallesidir. Gölbaşı'nın nüfusu 2017 yılında % 5,4 artmıştır.[15]

Gölbaşı ilçesinin mahallelerinin ilçeye uzaklığı, rakımı ve nüfusu

Sıra Mahalle Km* Rakım Nüfus
2016[16] 2017[15] 2018 2019 2020
1 Bahçelievler Mah. 17.713 22.065 22.549 24.267 23.017
2 Eymir Mah. 24.368 24.803 25.076
3 Gaziosmanpaşa Mah. 8.163 8.105 7.898
4 Hacıhasan Mah. 490 518
5 Hacılar Mah. 1.572 1.951
6 İncek Mah. 4.363 4.662
7 Karşıyaka Mah. 11.787 12.324 13.318
8 Kızılcaşar Mah. 4.113 4.268
9 Örencik Mah. 1.040 1.097
10 Seğmenler Mah. 17.743 18.362 20.508
11 Şafak Mah. 10.935 10.445 10.346
Gölbaşı (merkez) 1.000 102.287 108.600
12 Ahiboz Mah. 23,4 1.111 289 253
13 Akörençarşak Mah. 58,3 1.185 253 242
14 Altunçanak Mah. 63,2 1.095 69 62
15 Bağiçi Mah. 35,1 1.091 302 292
16 Ballıkpınar Mah. 14,3 1.039 883 899
17 Bezirhane Mah. 37,6 1.074 593 570
18 Boyalık Mah. 44,1 1.234 338 342
19 Çayırlı Mah. 34,9 1.201 199 190
20 Çeltek Mah. 65,4 1.071 59 61
21 Çimşit Mah. 44,4 1.169 245 271
22 Dikilitaş Mah. 38,9 1.059 436 411
23 Emirler Mah. 38,4 1.200 477 559
24 Gökçehüyük Mah. 18,1 1.081 988 986 779
25 Gölbek Mah. 60,2 1.074 206 231
26 Günalan Mah. 27,5 1.208 178 159
27 Hacımuratlı Mah. 19,5 1.069 217 212
28 Halaçlı Mah. 25,1 1.215 274 290
29 İkizce Mah. 29,3 1.120 298 302
30 Karaali Merkez Mah. 34,9 1.188 286 273
31 Karaali Yazlık Mah. 34,4 1.186 271 298
32 Karacaören Mah. 54,3 1.086 204 235
33 Karagedik Aydın Mah. 25,8 1.025 1.361 1.311
34 Karagedik Ercan Mah. 25,6 1.025 1.167 1.149
35 Karaoğlan Mah. 6,7 1.075 746 695
36 Kırıklı Mah. 33,5 1.128 104 97
37 Koparan Mah. 18,2 1.136 322 331
38 Mahmatlı Mah. 30,8 1.082 268 271
39 Mahmatlıbahçe Mah. 32,6 1.099 98 97
40 Oğulbey Mah. 12,4 1.102 1.388 1.463
41 Oyaca Akarsu Mah. 40,6 1.230 935 955
42 Oyaca Yeşilçam Mah. 39,0 1.228 778 759
43 Selametli Şehit Emrah Mah. 38,3 1.223 870 844
44 Soğulcak Mah. 32,3 1.140 163 153
45 Subaşı Mah. 36,2 1.117 258 248
46 Taşpınar Mah. 11,5 1.160 1.257 1.510
47 Tepeyurt Mah. 31,0 1.088 199 187
48 Topaklı Mah. 28,1 1.093 501 488
49 Tulumtaş Mah. 19,6 1.240 1.582 1.690
50 Velihimmetli Mah. 22,8 1.136 482 521
51 Yağlıpınar Mah. 17,1 1.054 312 318
52 Yavrucuk Mah. 14,6 1.011 361 338
53 Yaylabağ Mah. 9,6 1.153 437 444
54 Yurtbeyi Mah. 8,0 1.148 740 756
Gölbaşı (kırsal) 21.394 21.763
Gölbaşı (ilçe) 123.681 130.363 140.649

* Km, kaymakamlığa olan uzaklıktır.

Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Belediye başkanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıl Ad Parti
1984 Mümtaz Sarıtaş ANAP
1989 Erdal Eren SHP
1994
1999 Cevdet Kara MHP
2004 A. Nasır Haşlak AK Parti
2009 Yakup Odabaşı MHP
2014 Fatih Duruay AK Parti[17]
2019 Ramazan Şimşek MHP
2024 Yakup Odabaşı CHP

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "1/11" (PDF). 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  2. ^ "TUİK istatistikleri". [ölü/kırık bağlantı]
  3. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  4. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  5. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  6. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  7. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  8. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  9. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  12. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  13. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  14. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Gölbaşı Nüfusu - Ankara". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Ankara Gölbaşı Nüfusu". nufusune.com. 
  15. ^ a b TÜİK 1 Şubat 2018 verileri
  16. ^ TÜİK 31 Ocak 2017 verileri
  17. ^ "wikipedia". 19 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2014. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gölbaşı,_Ankara&oldid=32373561" sayfasından alınmıştır