Gigantopithecus - Vikipedi

Gigantopithecus
Yaşadığı dönem aralığı: 2-0,3 myö
Kuvaterner-Rankolabreyan[1][2] 
Mandibula örneği, Museo di storia naturale di milano
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Sınıf: Mammalia
Takım: Primates
Alt takım: Haplorhini
İnfra takım: Simiiformes
Familya: Hominidae
Alt familya: Ponginae
Cins: Gigantopithecus
Koenigswald, 1935
Tip tür
Gigantopithecus blacki
(Koenigswald, 1935)
Türler
  • G. bilaspurensis? (Simons & Chopra 1969)
  • G. blacki (Koenigswald, 1935)
  • G. giganteus? (Pilgrim, 1915)

Gigantopithecus (anlamı: "dev maymun"), Pleyistosen çağında Güney Çin'de (Hubei ve Guangşi eyaleti) ve Vietnam'da yaşamış, büyük insansı maymun cinsi.[1][3] Gigantopithecus blacki, Pleyistosen'e tarihlenen çok sayıda izole diş ve birkaç çene kemiğinden bilinir. Gigantopithecus giganteus ise, Siwaliklerin Geç Miyosen'inden (~7 myö) esas olarak boyutuyla ayırt edilen bir alt azı dişinden ve çene kemiğinden bilinen, bu cinsin olası bir Miyosen üyesidir.[3][4]

Açıklama[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeniden canlandırması

Herhangi bir Sivapithecus'tan daha büyüktür ve bilinen tek mandibula, ön diş taç yüksekliklerinin azalması ve molarize veya büyütülmüş küçük azı dişlerine sahip olmasıyla ayırt edicidir. Öte yandan G. blacki, daha da büyüktür ve oldukça karmaşık postkanin oklüzal morfolojiye, nispeten daha büyük mandibulalara ve daha küçük ön dişlere sahiptir. G. giganteus ve G. blacki, insansı maymun evrimi sırasında yaygın olarak görülen alt çene ve dişlerin karakterlerini paylaştığı için (aslında, diğer birçok memeli soyunda da), ikisi arasındaki ilişki belirsizdir. Genel olarak çeneler, dişler ve özellikle mandibulalar, primatların evrimindeki homoplazi için mıknatıslardır. Bununla birlikte, en pinti hipotez, G. giganteus'un Gigantopithecus soyunun ilkel bir üyesi olduğu ve azı dişlerindeki Sivapithecus'a olan güçlü benzerliğin, büyüklük dışında, o taksonun kardeş dal olduğunu düşündürdüğüdür. Gigantopithecus blacki için daha iyi bir ata ortaya çıkarsa, G. giganteus için Indopithecus adı kullanılabilir.[5]

Yaşam biçimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Gigantopithecus fosillerinin boyutu, ağaçsıllığını neredeyse kesinlikle engellemektedir ve rekonstrüksiyonların çoğunda yerde yaşayan bir ponginedir. Gigantopithecus için meyveler de dahil olmak üzere daha çeşitli diyetler önerilmiş olmasına rağmen, hacimli diyete sahipti ve belki de bambu (hem Siwalik hem de Çin yörelerinde bulunur) yemişti.[3]

Boyut[değiştir | kaynağı değiştir]

Gigantopithecus'un, 2 ayak üzerinde dururken yaklaşık 3 metre yüksekliğinde olduğu düşünülüyor.[6] Gigantopithecus blacki ayrıca bilinen en büyük primat türüdür.[1][7]

2017 yılında, Çinli paleoantropolog Yingqi Zhang ve Amerikalı antropolog Terry Harrison, 200 ila 300 kilogram arasında bir vücut kütlesi önerdiler, ancak bunun muhtemelen büyük bir tahmin olduğunu kabul ettiler. Daha eksiksiz kalıntılar olmadan güvenilir bir vücut kütlesi tahmini elde etmenin zor olduğu kabul ediliyor.[1]

Sistematik[değiştir | kaynağı değiştir]

Gigantopithecus'un pongine yakınlıkları, Indopithecus ile filetik bir bağlantı yoluyla Sivapithecus (kafatasındaki özelliklerine dayanan kuşkusuz bir pongine) ile dolaylı bir ilişkiye dayanır. Bununla birlikte, Wood ve Harrison (2011) ve Begun (2015) tarafından belirtildiği gibi, G. blacki'nin karakteristik özellikleri (yani, ön dişlerin küçülmesi, küçük azı dişlerinin küçülmesi ve yanak dişlerinin göreli boyutunun artması) diğerlerinde (fosil insansı maymunlar, özellikle daha sonraki Miyosen taksonları arasında) bağımsız olarak gelişmiştir. G. blacki ile Miyosen insansı maymunları veya mevcut orangutanlar arasında yakın bir ilişkiyi destekleyen kanıtlar zayıftır.[1]

Zhang ve Harrison (2017) tarafından oluşturulmuş kladogram:[1]

Hominoidea (insansılar)

Hylobatidae (gibonlar)

Oreopithecus

Ouranopithecus

Dryopithecus

Homininae

Gorilla (goriller)

Pan (şempanzeler)

Australopithecus ve Homo (insanlar)

Ponginae

Gigantopithecus

Lufengpithecus

Ankarapithecus

Sivapithecus

Pongo (orangutanlar)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dipnotlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c d e f Zhang, Yingqi; Harrison, Terry (2017). "Gigantopithecus blacki: a giant ape from the Pleistocene of Asia revisited". American Journal of Physical Anthropology (İngilizce). 162 (S63): 153-177. doi:10.1002/ajpa.23150. ISSN 1096-8644. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  2. ^ "Gigantopithecus". paleobiodb.org. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  3. ^ a b c Handbook of Paleoanthropology s. 1090.
  4. ^ Handbook of Paleoanthropology s. 950.
  5. ^ Handbook of Paleoanthropology s. 951.
  6. ^ "The Largest Ape That Ever Lived Was Doomed By Its Size". Science (İngilizce). 5 Ocak 2016. 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 
  7. ^ "Gigantopithecus | Size, Fossils, & Facts". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021. 

Kitap[değiştir | kaynağı değiştir]

Handbook of paleoanthropology. Winfried Henke, Ian Tattersall, Thorolf Hardt. New York: Springer. 2007. ISBN 978-3-540-33761-4. OCLC 184984921.