Grand Theft Auto V - Vikipedi

Grand Theft Auto V
Geliştirici	Rockstar North[a]
Yayımcı	Rockstar Games
Yapımcılar	Leslie Benzies Imran Sarwar
Senaristler	Dan Houser Rupert Humpries Michael Unsworth[2]
Besteciler	Tangerine Dream Woody Jackson The Alchemist Oh no
Seri	Grand Theft Auto
Motor	RAGE[3] Euphoria[4] Bullet Physics
Platformlar	PlayStation 3 Xbox 360 PlayStation 4 Xbox One Microsoft Windows PlayStation 5 Xbox Series X/S
Çıkış	17 Eylül 2013 PS3, Xbox 360 17 Eylül 2013 PS4, Xbox One 18 Kasım 2014 Microsoft Windows 14 Nisan 2015 PS5, Xbox Series X/S 15 Mart 2022
Türler	Üçüncü Şahıs Nişancı Birinci Şahıs Nişancı Aksiyon-Macera Açık Uçlu Oynanış[5]
Mod	Oyuncuya karşı oyuncu Tek oyunculu oyun Çok oyunculu oyun co-op mode

Grand Theft Auto V (aynı zamanda Grand Theft Auto Five, GTA 5, GTA V veya GTAV olarak da bilinir), Rockstar North tarafından geliştirilen ve Rockstar Games tarafından yayımlanan 2013 tarihli açık uçlu aksiyon-macera tarzı bir video oyunudur. Grand Theft Auto serisinin yedinci ana oyunu olan GTA V, Güney Kaliforniya'ya dayanılarak tasarlanmış olan kurgusal San Andreas eyaletinde geçmektedir ve tek oyunculu hikâyesi, üç ana karakterin -eski banka soyguncusu Michael De Santa, sokak çetesi üyesi Franklin Clinton ve uyuşturucu satıcısı Trevor Philips- yozlaşmış bir devlet kurumuyla güçlü suçluların baskısı altındayken soygun yapma girişimlerini konu almaktadır.^[6][7] Modellenen açık dünya, oyuncuların San Andreas'ın açık kırsalında (Blaine County) ve Los Angeles'a dayanılarak tasarlanmış şehir merkezinde (Los Santos) serbestçe dolaşmasına olanak tanımaktadır.

Oyun, birinci şahıs veya üçüncü şahıs bakış açısıyla oynanabilir; açık dünyasında yürüyerek veya araç içinde yolculuk yapılabilir.^[8] Oyuncular, tek oyunculu modundayken üç ana karakteri de kontrol eder ve hem görev sırasında hem de görev dışında aralarında geçiş yapabilir.^[9] Hikâye daha çok soygun sekanslarına odaklıdır. Çoğu görevde oyuncuların araç sürmesi ve ateş etmesi gerekmektedir. "Yıldız" sistemi, kolluk kuvvetlerinin suç işlemiş olan oyunculara göstereceği tepkiyi ifade etmektedir.^[10] Oyunun çok oyunculu modu olan Grand Theft Auto Online, -en fazla otuz sayıda olmak üzere- oyuncuların açık dünyada dolaşmasına, soygun veya görev gibi iş birliği gerektiren oyun modlarına katılmasına, ölüm karşılaşması veya yarış gibi rekabetçi oyun modlarında rekabet etmesine olanak tanımaktadır.^[11]

Oyunun geliştirilme aşaması, Rockstar'ın dünya genelindeki birçok stüdyosu tarafından Grand Theft Auto IV'nin piyasaya sürülme tarihinden kısa bir süre sonra başlatıldı. Geliştirme ekibi, Red Dead Redemption ve Max Payne 3 gibi önceki projelerden etkilendi ve temel yapının farklı olması için hikâyeyi üç ana karakterin etrafında tasarladı. Geliştirme çalışmalarının çoğu açık dünyanın yaratılışı üzerineydi. Bunun için birkaç ekip, Kaliforniya çevresinde saha araştırması yapmak için görevlendirildi. Oyun müzikleri Woody Jackson ile birlikte The Alchemist, Oh No ve Tangerine Dream tarafından bestelendi. Oyun, Eylül 2013'te PlayStation 3 ve Xbox 360 için; Kasım 2014'te PlayStation 4 ve Xbox One için ve Nisan 2015'te Microsoft Windows için yayımlandı.^[12][13][14] PlayStation 5 ve Xbox Series X/S versiyonları 15 Mart 2022'de piyasaya sürüldü.^[15][16]

Oyun, ilk gününde 800 milyon dolar ve ilk üç gününde bir milyar dolar hasılat elde ederek satış rekorları kırdı ve bu sayılara en kısa sürede ulaşan eğlence ürünü oldu.^[17] Karakter tasarımlarına, açık dünyasına, sunumuna ve oynanışına yönelik övgüler aldı ancak bir görevde işkence aletlerinin kullanılması, aşırı şiddet gösterimi ve sunduğu kadın tasviri nedeniyle birçok tartışmaya sebep oldu.^[18][19] Yedinci ve sekizinci nesil konsol oyunlarının en önemli oyunlarından biri olarak kabul edilen ve Yılın Oyunu da dâhil olmak üzere birçok ödül kazanan GTA V, 195 milyon kopya ile Minecraft'ın ardından tüm zamanların en çok satan ikinci video oyunudur ve dünya çapında yaklaşık sekiz milyar dolarlık geliriyle tüm zamanların finansal olarak en başarılı eğlence ürünlerinden biridir.^{[20][21][22][23]} Devam oyunu Grand Theft Auto VI'nin 2025 yılında yayımlanması planlanmaktadır.^[24]

Oynanış[değiştir | kaynağı değiştir]

GTA V, üçüncü şahıs veya birinci şahıs açısıyla oynanabilen bir aksiyon-macera oyunudur.^[25][26][b] Ana hikâye, birbirine bağlantılı altmış dokuz farklı görevden oluşmaktadır ve oyuncuların hikâye modunda ilerlemesi için bu görevleri tamamlaması gerekmektedir. Görevlerin dışında, oyuncular açık dünyada serbestçe dolaşabilir. Modellenen açık dünya, önceden yayımlanmış olan tüm GTA oyunlarının sahip olduğu açık dünyalardan daha büyüktür.^[27] Büyük bir kısmının başlangıçta gizli olduğu açık dünya, hikâye ilerlemesiyle beraber kademeli olarak açılmaktadır. Bununla birlikte, gizlenmiş kısımların keşfedilmesi için hikâye ilerlemesi zorunlu değildir.

Oyuncular, düşmanlarla savaşmak için yakın dövüş aletleri (beyzbol sopası, levye, pala, bıçak gibi), ateşli silahlar (tabanca, av tüfeği, keskin nişancı tüfeği gibi) veya patlayıcı silahlar (el bombası, bazuka, molotofkokteyli gibi) kullanabilir;^[c] açık dünyayı dolaşmak için koşabilir, zıplayabilir, yüzebilir veya araç kullanabilir.^[d] Oyunda, oyuncuların harita büyüklüğüne ayak uydurabilmesi için daha önce seride olmayan sabit kanatlı hava araçları yer almaktadır. Çatışma sırasında, düşmanlara karşı avantaj sağlamak için otomatik nişan veya siper alma sistemi kullanılabilir.^[28] Oyuncular hasar aldıktan sonra sağlık göstergeleri yavaş bir şekilde orta noktaya kadar yenilenir.^[e] Eğer sağlıkları tamamen tükenirse en yakın hastanede yeniden doğarlar. Oyuncular, çevre tarafından fark edilmiş bir suç işlerse kolluk kuvvetleri tarafından aranmaya başlar. Oyun arayüzünde beliren yıldızlar, aranan seviyeyi gösterir.^[29] (Örneğin, beş yıldız seviyesindeki bir suçlu için olay yerine polis helikopterleri ve SWAT ekipleri gelmektedir.)^[f] Eğer suçlu olay yerinden uzaklaşırsa arayüzde bulunan yıldızlar yanıp sönmeye başlar ve kolluk kuvvetleri saldırı pozisyonundan çıkıp suçluyu aramaya başlar. Eğer oyuncular, kolluk kuvvetlerinin mini haritada gözüken görüş alanından bir süreliğine daha gizlenirse; kolluk kuvvetleri geri çekilir.^[30][g]

Tek oyunculu mod, oyuncuların üç ana karakteri kontrol etmelerine olanak tanımaktadır: Michael De Santa, Trevor Philips ve Franklin Clinton. Görevler tamamlandıkça üç suçlunun da hikâyesi birbiriyle bağlantılı olmaya başlar. Bazı görevler tek karakterle tamamlanabilirken bazılarında iki veya üç karakter yer almaktadır. Görevler dışında da -bu özellik bazı durumlarda kısıtlıdır- oyuncular ekranın altında beliren pusula ile üç karakter arasında geçiş yapabilir. Oyun, belirli hedefleri tamamlamak için görev sırasında otomatik olarak da karakter geçişi yaptırabilir. Karakterin pusuladaki avatarı eğer kırmızı renkte yanıp sönüyorsa bu tehlikede veya yardıma ihtiyacı olduğu; beyaz renkte yanıp sönüyorsa da o an stratejik bir avantajı olduğu anlamına gelmektedir. Oyuncular tüm görevleri üç ana karakter aracılığıyla bitirse de bazı soygun görevlerinde bilgisayar korsanlığı veya sürüş yeteneğine sahip suç ortakları gerekmektedir. Bu suç ortakları oyunun yapay zekâsı tarafından yönlendirilir. Eğer bir suç ortağı soygun görevini tamamlarsa kazanılan nakit paradan pay alır ve sonraki soygunların da bir parçası olabilir.

Her karakterin, ateş etme veya araba kullanma gibi, belirli alanlardaki yeteneklerini temsil eden sekiz adet becerisi bulunmaktadır. Beceriler oyun boyunca geliştirilebilse de her karakter başlangıçta belirli bir uzmanlık alanına sahiptir. (Örneğin, Trevor'ın uçuş becerisi) Her karakterin sekizinci "özel" becerisi ise birbirinden farklıdır: Michael çatışma sırasında mermi zamanına girebilir, Franklin sürüş esnasında zamanı yavaşlatabilir, Trevor çatışmadayken normalde alacağı hasarın yarısını alabilir ve normalde vereceği hasarın iki katını düşmanlarına verebilir. Bu beceriler belirli bir süre için kullanılır ve mini haritada yer alan sarı çizgi tükendiğinde oyun akışı tekrar normale döner.^[31]

Oyuncular, açık dünyada serbestçe dolaşırken aynı zamanda BASE jumping veya aletli dalış gibi aktiviteler de yapabilir. Her karakter; arkadaşlarıyla iletişime geçmek, çeşitli etkinliklere başlamak ve oyun içi internete erişmek için bir cep telefonuna sahiptir. İnternet, oyuncuların borsa aracılığıyla hisse senedi alıp satmasına olanak tanımaktadır.^[32] Oyuncular, garaj ve iş yeri gibi mülkler; çeşitli silahlar ve cephanelikler satın alabilir. Ek olarak sinema ve striptiz kulübü gibi yerleri ziyaret edebilir. Kıyafet alımı, dövme yapımı ve saç kesimi sayesinde fiziksel görünümlerini değiştirebilir.

Hikâye[değiştir | kaynağı değiştir]

Oyunda Michael, Franklin ve Trevor isminde üç ana karakter mevcuttur. Oyundaki üç karakterden her birinin farklı alanlarda farklı yetenekleri ve güçleri vardır.^[33] Örneğin, Trevor eski bir savaş pilotu olduğu için uçak, jet, helikopter ve diğer hava araçlarını kullanma konusunda diğer karakterlerden daha iyidir. Michael ise eski bir banka soyguncusu olduğundan silah kullanma konusunda diğerlerinden daha iyidir. Franklin ise araç hırsızı olduğundan otomobil ve motosiklet sürme konusunda diğerlerine göre çok daha ustadır. Oyuncular karakterler arasında geçiş yapabilme imkanına sahiplerdir. Karakterler arasında geçiş yapılırken oyuncunun kullandığı karakterden Google Earth benzeri bir haritaya doğru uzaklaşıp diğer karaktere yakınlaştırma yaparak geçiş yapılmaktadır. Karakterler arası mesafe ne kadar kısa ise geçiş işlemi de o kadar kısa olmaktadır.^[34] Oyunda jet ski sürme, uçuş yarışlarına (uçuş okuluna benzer ölçekte uçak yarışmaları) ve off-road yarışmalarına katılma, paraşütle atlayış, akrobasi, yoga, triatlon yapma, tenis oynama ve golf oynama gibi birçok küçük etkinlik mevcuttur. Her bir karakterin ayrı hobileri vardır.^[35]

GTA IV ile birlikte seriye giren mobil telefon da bu seride biraz değiştirilmiş bir biçimde yer almaktadır. Mobil telefon daha çok internete bağlanmak için kullanılmaktadır. iFruit isimli yeni telefondan resimler çekip Rockstar Social Club‘a yükleyebilme olanağı sunulmaktadır. Telefonda aynı zamanda kamera, internet, kişiler, sosyal medya, bir takvim ve bitirilen bir görevi tekrar yapabilme olanağı sunan bir uygulama yer almaktadır. Ve aynı zamanda iFruit akıllı telefona indirilebilir.

GTA V'de, önceki serilere göre daha çok araç bulunmaktadır.^[35] Önceki serilerdeki kontrol sistemi, hemen hemen bu oyunda da aynı şekildedir.^[36] Ayrıca, Max Payne 3'teki multiplayer moduna benzer bir çoklu oyuncu modu vardır.^[37]

Oyunun haritasının Red Dead Redemption, Grand Theft Auto: San Andreas ve Grand Theft Auto IV oyunlarının haritalarından daha büyük olduğu açıklanmıştır.^[38] Bazı özel korumalı bölgelerin dışında oyunun tüm haritası açıktır ve başlangıçtan itibaren tüm haritayı gezmek ve keşfetmek mümkündür. Oyundaki coğrafi alan büyük ve geniştir. Dağlar, nehirler, göller, okyanuslar, askeri üsler, plajlar, tarım arazileri, ormanlar, çöller ve yoğun kentsel ortamlar mevcuttur. Okyanus tabanı ayrıntılı ve keşfedilebilmeyi bekler bir haldedir.^[39] Dalış kıyafeti, oksijen tüpü ve palet gibi dalış ekipmanlarıyla deniz altına dalabilmek mümkündür. Deniz altında doğal yaşam da mevcuttur. Bunun yanında deniz altında batıklara ve hazinelere ve zehirli mantarlara rastlamak mümkündür.

GTA San Andreas'taki istatistik özelliği bu oyunda da yer almaktadır. Her bir karakterin istatistik özellikleri bulunmaktadır. Dayanma gücü, dayanıklılık, hız, araba sürüşü, nişancılık ve “özel yetenekler” gibi istatistikler; sürüş, koşu, atış gibi aktiviteleri yaptıkça artış göstermektedir. Yine GTA San Andreas oyununda olduğu gibi bu oyunda da ev, garaj, işyeri satın almak veya kiralamak mümkündür. Taksi firması, tekne limanı, gece kulübü, golf sahası gibi işyerleri oyuncular tarafından satın alınabilmekte ya da kiralanabilmektedir. Önceki oyunlarda da olduğu gibi, karakterlerin saç, kıyafet ve dövmeleri özelleştirilebilmektedir. Yine otomobiller ve motosikletler Los Santos Customs adlı dükkânda modifiye edilebimektedir. Oyunda silah menüsü önceki oyunlardan çok farklı bir şekilde tasarlanmıştır. Red Dead Redemption ve Max Payne 3 oyunlarındakine benzer bir şekilde silahlar artık dairesel bir menüden seçilebilmektedir. Silahlar, lazer görüşü, dürbün, susturucu, fener ve çeşitli yüksek mermi kapasitesine sahip şarjörlerle modifiye edilebilir. Oyunda aynı zamanda lipsync özelliği de bulunmaktadır.

Gelişim[değiştir | kaynağı değiştir]

Kasım 2009'da yapımcı Dan Houser, The Times gazetesine verdiği bir röportajda, GTA V için 1000 sayfadan oluşan bir senaryo yazılmaya başlandığını açıklamıştır.^[40][41] Temmuz 2010'da, Rockstar North, çevre sanatçısı, fizik programcısı ve karakter animatörü dahil olmak üzere 7 farklı iş ilanı vermiştir.^[42]

Yapımcı Dan Houser, oyundaki görev müzikleri için, önceki Rockstar yapımlarından Red Dead Redemption ve Max Payne 3 oyunlarından ilham alınacağını, serinin geleneksel radyo istasyonlarının oyunda kalacağını açıklamıştır.^[43] Ağustos 2013'te, oyunda yer alacak müzik listesi Rockstar Games tarafından yayınlanmıştır. Listede Britney Spears’tan Snopp Dogg’a kadar birçok popüler ismin parçaları bulunmaktadır. Oyunda yer alan bu şarkılar toplam 1.4 GB’lık yer kaplamaktadır. Müzik türleri Old School Hip-Hop, Rap, Classic Rock, Modern Rock, Pop ve Elektronik tarzlar ve Kavinsky, Flying Lotus gibi isimlerin yer alacağı djlerin radyo istasyonları olacaktır.^[44] Oyunda toplam 17 adet radyo istasyonunun yer alacağı açıklandı.^[45]

Haziran 2011'de, GTA V nihayet resmi olarak duyuruldu.^[46] Oyun, PlayStation 3 ve Xbox 360 konsolları için çıkarılacaktır.^[47] 2 Temmuz 2013 tarihinde, Rockstar, GTA V'in 8 GB’lık yükleme alanına ihtiyaç duyacağını açıklanmıştır. Oyun, PlayStation 3 için tek bir disk ile (Blu-ray),^[48] Xbox 360 platformunda ise iki disk ile (DVD) ile birlikte gelecektir. 4 veya 8 GB’lık Xbox 360 kullanıcıları ise, en az 8 GB boş alanı, 16 GB büyüklüğü ve 15 mb/sn okuma hızı olan bir USB bellek veya harici sabit disk ile gerekli alanı yaratabileceklerdir.^[49]

GTA V sanat yönetmeni Aaron Garbut, GTA V'in yapımı ve tanıtımı için toplamda $ 265,000,000 harcandığını söyledi. GTA V maliyeti ile Avatar, Avengers gibi Hollywood filmlerini geride bıraktı.^[50] Rockstar’ın kurucularından ve başkan yardımcısı Dan Houser, Eylül 2013 tarihinde yaptığı açıklamada, GTA V'in 100 saat uzunluğunda olacağını açıkladı.^[51]

Pazarlama[değiştir | kaynağı değiştir]

Rockstar Games 25 Ekim 2011 tarihinde, Twitter sayfası üzerinden, GTA V oyununa ait olan bir logo yayınlamıştır.^[52] Rockstar 3 Kasım 2011 tarihinde, GTA V'in yapılan tüm oyunlar içinde en büyüğü olacağını açıklamıştır.^[53] 29 Ekim 2012 tarihinde GTA V'in 2013 İlkbahar'ında çıkacağına dair tahmini görüntüler yayınlanmıştır.^[54] Ancak daha sonra tarih, 17 Eylül 2013'e ertelenmiştir.^[55]

2 Nisan 2013 tarihinde, resmi oyun kapağı yayınlanmıştır.^[56] Rockstar Games tarafından 9 Temmuz 2013 tarihinde, 4 dakika 51 saniyelik bir video yayınlanmıştır. Yayınlanan videoda, oyun içinden materyaller, oynanış şekli, karakterler, araçlar, çatışmalar ve birçok ayrıntı mevcuttur.^[57]

Vgchartz.com sitesinden alınan bilgilere göre oyunun ön siparişlerinin bir buçuk milyonu geçtiği bildirildi.^[58]

Eylül 2013 tarihinde oyunun resmi haritası yayınlandı.^[59] Oyun, Kasım 2017 tarihi itibarıyla yaklaşık 85 milyon kopya satarak ABD'de en çok satılan ve kâr elde eden oyun oldu.^[60]

Grand Theft Auto Online[değiştir | kaynağı değiştir]

Grand Theft Auto V için yeni multiplayer modu, Grand Theft Auto Online adı altındadır.^[48] Multiplayer modu (çoklu kullanıcı modu) daha öncekilerden gelişmiş durumdadır. Oyunun multiplayer modu, serinin bugüne kadar yapılan en büyük multiplayer modu olacaktır.

Crew ismi verilen ve ilk olarak Max Payne 3′te aktif edilen online çete sistemi GTA V multiplayer modunda da olacaktır. Böylelikle oyunu oynayanların Rockstar Social Club ile oluşturdukları veya üye oldukları çeteler, multiplayerda yer alacaktır. Oyuncular en fazla beş çeteye ya da ekibe üye olabilirler. Görevleri tamamladıkça deneyim puanı kazanırlar.^[61]

Grand Theft Auto Online Character Creation System (Grand Theft Auto Online Karakter Yaratma Sistemi) isimli özellik sayesinde oyuncular, multiplayer karakterini baştan aşağı yaratıp özelleştirebileceklerdir. Tek kişilik modda karakter değiştirme menüsünde yer alan; Franklin, Trevor, Michael haricindeki ana karakterlerin dışında multiplayer karakteride bulunacaktır. Üç ana karakter haricinde bu karakter seçildiğinde, oyun multiplayera giriş yapacaktır. Multiplayer moduna geçiş yapmak önceki oyunlardan daha kolay bir vaziyettedir.^[62] GTA V Single Playerdaki Ana karakterler ve yan karakterler görev vermektedir.

Eleştiriler[değiştir | kaynağı değiştir]

Target Corporation'ın Avustralya bölümü, oyunun "oyuncuları cinsel şiddet uygulamaya ve kadınları öldürmeye teşvik ettiğini" iddia eden bir Change.org kampanyası sonrası oyunu 300 mağazasından çıkardı.^[63] Karen Gravano ve Lindsay Lohan da oyundaki bazı karakterlerin kendi görünüşlerine dayandığını iddia ederek Rockstar'a karşı dava açtı.^[64] Oyunda ayrıca Azerbaycan özel hizmet organlarının casusu Tahir Cavan amacına ulaşmak için istenilen araçları kullanıyor ve Tahir Cavan sonda öldürülüyor.^[65] Bu nedenle de oyun Azerbaycan'da eleştirilmiştir. "Kafkazskaya politika" sitesinin baş editörü Beslan Uspanov ise Azerbaycan Türkleri'nin şerefini koruyan bir halk olarak nitelendirerek, oyundaki "casus"un bu değerleri altüst ettiği kanısında.^[66]

Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Resmî internet sitesi 13 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Rockstar Games Social Club 16 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.