Karayipler - Vikipedi

Karayipler
Karayipler
Alan	2,754,000 km² (1,063,000 sq mi)
Nüfus	43,163,817
Yoğunluk	151.5/km²(392/sq mi)
Ülkeler	12-13

Karayipler, Karayip Denizi'ni, adalarını ve çevreleyen sahilleri kapsayan ve coğrafî olarak Orta Amerika'ya dâhil edilen bölgedir.^[1] Bu adalar, Florida'nın güneyinden başlayıp bir kıvrım oluşturarak Güney Amerika'da Venezuela'nın kuzey batısına dek inmektedir.^[1] Bölgede 7.000 dolayında ada, adacık ve kayalık bulunur.^[1] Burada otuz beş bağımsız ülke ya da bağımlı bölge yer almaktadır.

Uluslararası Hidrografi Örgütü'nün çizdiği sınırlara göre yay formatında sıralanan adalar Karayip Denizi'nin içerisinde yer almaktadır. Lucayan Adaları olarak adlandırılan ve Karayip Denizi sınırları içerisinde yer almayan Bahamalar ve Turks ve Caicos Adaları da bu bölge içerisinde yer bulmaktadır.

Köken bilimi[değiştir | kaynağı değiştir]

1492'de Hindistan'a ulaştığını zanneden Kristof Kolomb tarafından Batı Hint Adaları (Batı Hindistan) adı verilen bölge günümüzde de nadiren de olsa bu isim ile ifade edilmektedir. Günümüzde bölgenin ilk yerleşimcilerinden olan ve Aravaklar yerli grubunun bir kolu olan Karayipler'in adı ile anılmaktadır.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Adaların en eski sahipleri Aravak (Karayipçe: Aruac) ve Karayip (İspanyolca: Caribe) yerlileridir. 1492'de Ceneviz doğumlu İspanyol kâşif Kristof Kolomb tarafından keşfedilmiştir.

Karayipler'de yer alan ülkeler ve bağımlı bölgeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bayrak	Ülke ya da bağımlı bölge^[2]^[3]^[4]	Ülke	Statü	Yüz ölçümü	Nüfus	Nüfus yoğunluğu	Başkent
	ABD Virjin Adaları	Amerika Birleşik Devletleri	Bağımlı bölge	&0000000000000347.000000347	100,091	317.0	Charlotte Amalie
	Anguilla	Birleşik Krallık	Britanya Denizaşırı Toprakları	&0000000000000091.00000091	15,753	164.8	The Valley
	Antigua ve Barbuda	Bağımsız	Anayasal monarşi	&0000000000000442.000000442	93,219	199.1	St. John's
	Aruba	Hollanda Krallığı	Anayasal krallık	&0000000000000180.000000180	106,537	594.4	Oranjestad
	Bahamalar^[5]	Bağımsız	Anayasal monarşi	&0000000000013943.00000013.943	407,906	24.5	Nassau
	Barbados	Bağımsız	Cumhuriyet	&0000000000000430.000000430	287,025	595.3	Bridgetown
	Bonaire	Hollanda Krallığı	Özel belediye	&0000000000000294.000000294	&0000000000020104.00000020.104	41.1	Kralendijk
	Britanya Virjin Adaları	Birleşik Krallık	Britanya Denizaşırı Toprakları	&0000000000000151.000000151	31,122	152.3	Road Town
	Cayman Adaları	Birleşik Krallık	Britanya Denizaşırı Toprakları	&0000000000000264.000000264	68,136	212.1	George Town
	Küba	Bağımsız	Cumhuriyet	&0000000000109886.000000109.886	11,256,372	102.0	Havana
	Curaçao	Hollanda Krallığı	Anayasal krallık	&0000000000000444.000000444	190,338	317.1	Willemstad
	Dominika	Bağımsız	Cumhuriyet	&0000000000000751.000000751	72,412	89.2	Roseau
	Dominik Cumhuriyeti	Bağımsız	Cumhuriyet	&0000000000048671.00000048.671	11,117,873	207.3	Santo Domingo
	Venezuela Federal Bağımlı Bölgeler	Venezuela	Bölge	&0000000000000342.000000342	2,155	6.3	Gran Roque
	Grenada	Bağımsız	Anayasal monarşi	&0000000000000344.000000344	124,610	302.3	St. George's
	Guadeloupe	Fransa	Denizaşırı il	&0000000000001628.0000001.628	396,051	246.7	Basse-Terre
	Guyana	Bağımsız	Cumhuriyet	214,970	804,567	&0000000000000003.5000003,5	Georgetown
	Haiti	Bağımsız	Cumhuriyet	&0000000000027750.00000027.750	11,447,569	361.5	Port-au-Prince
	Jamaica	Bağımsız	Anayasal monarşi	&0000000000010991.00000010.991	2,827,695	247.4	Kingston
	Martinik	Fransa	Denizaşırı il	&0000000000001128.0000001.128	368,796	352.6	Fort-de-France
	Montserrat	Birleşik Krallık	Britanya Denizaşırı Toprakları	&0000000000000102.000000102	4,417	58.8	Plymouth (Brades)^[6]
	Navassa Adası	Amerika Birleşik Devletleri/Haiti	Bölge (yerleşim yok)	&0000000000000005.0000005	0	0.0	n/a
	Nueva Esparta	Venezuela	Eyalet	&0000000000001151.0000001.151	491,610		La Asunción
	Porto Riko	Amerika Birleşik Devletleri	Milletler Topluluğu	&0000000000008870.0000008.870	3,256,028	448.9	San Juan
	Saba	Hollanda Krallığı	Özel belediye	&0000000000000013.00000013	&0000000000001537.0000001.537	118.2	The Bottom
	San Andrés, San Andrés ve Providencia	Kolombiya	Bölge	&0000000000000052.50000052,5	&0000000000075167.00000075.167	1431	San Andrés
	Saint Barthélemy	Fransa	Denizaşırı kolektivite	&0000000000000021.00000021	&0000000000007448.0000007.448	354.7	Gustavia
	Saint Kitts ve Nevis	Bağımsız	Anayasal monarşi	&0000000000000261.000000261	47,606	199.2	Basseterre
	Saint Lucia	Bağımsız	Anayasal monarşi	&0000000000000539.000000539	179,651	319.1	Castries
	Saint Martin	Fransa	Denizaşırı kolektivite	&0000000000000054.00000054	&0000000000029820.00000029.820	552.2	Marigot
	Saint Vincent ve Grenadinler	Bağımsız	Anayasal monarşi	&0000000000000389.000000389	104,332	280.2	Kingstown
	Sint Eustatius	Hollanda Krallığı	Özel belediye	&0000000000000021.00000021	&0000000000002739.0000002.739	130.4	Oranjestad
	Sint Maarten	Hollanda Krallığı	Anayasal krallık	&0000000000000034.00000034	44,042	1176.7	Philipsburg
	Trinidad ve Tobago	Bağımsız	Cumhuriyet	&0000000000005130.0000005.130	1,525,663	261.0	Port of Spain
	Turks ve Caicos Adaları^[7]	Birleşik Krallık	Britanya Denizaşırı Toprakları	&0000000000000948.000000948	45,114	34.8	Cockburn Town
Total				&0000000000235667.000000235.667	44,636,789	189.4

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.
^ "SPP Background". CommerceConnect.gov. Security and Prosperity Partnership of North America. 18 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2010.
^ "Ecoregions of North America". United States Environmental Protection Agency. 23 Ağustos 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2011.
^ "What's the difference between North, Latin, Central, Middle, South, Spanish and Anglo America?". About.com. 17 Aralık 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Lucayan Adaları'nın Karayip Denizi yerine Atlas Okyanusu'nda konumlandırılmasından bu yana Bahamalar, Karayipler bölgesi yerine Batı Hint Adaları'nın bir parçası olarak sınıflandırılmaktadır. Birleşmiş Milletler adayı güncel olarak Karayipler bölgesi olarak listelemektedir.
^ Adadaki Soufriere Dağı'nda Temmuz 1995'te başlayan volkanik hareketlenme nedeniyle birçok noktası zarar gören Plymouth yerine ada hükûmeti kurum personellerini Brades'e nakletmiştir. Plymouth günümüzde de jure olarak başkent konumundadır.
^ Lucayan Adaları'nın Karayip Denizi yerine Atlas Okyanusu'nda konumlandırılmasında bu yana Turks ve Caicos Adaları, Karayipler bölgesi yerine Batı Hint Adaları'nın bir parçası olarak sınıflandırılmaktadır. Birleşmiş Milletler adayı güncel olarak Karayipler bölgesi olarak listelemektedir.

Karayipler ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[coğ1-1] Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.

[spp-2] "SPP Background". CommerceConnect.gov. Security and Prosperity Partnership of North America. 18 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2010.

[epa-3] "Ecoregions of North America". United States Environmental Protection Agency. 23 Ağustos 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2011.

[About.com-4] "What's the difference between North, Latin, Central, Middle, South, Spanish and Anglo America?". About.com. 17 Aralık 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[5] Lucayan Adaları'nın Karayip Denizi yerine Atlas Okyanusu'nda konumlandırılmasından bu yana Bahamalar, Karayipler bölgesi yerine Batı Hint Adaları'nın bir parçası olarak sınıflandırılmaktadır. Birleşmiş Milletler adayı güncel olarak Karayipler bölgesi olarak listelemektedir.

[6] Adadaki Soufriere Dağı'nda Temmuz 1995'te başlayan volkanik hareketlenme nedeniyle birçok noktası zarar gören Plymouth yerine ada hükûmeti kurum personellerini Brades'e nakletmiştir. Plymouth günümüzde de jure olarak başkent konumundadır.

[7] Lucayan Adaları'nın Karayip Denizi yerine Atlas Okyanusu'nda konumlandırılmasında bu yana Turks ve Caicos Adaları, Karayipler bölgesi yerine Batı Hint Adaları'nın bir parçası olarak sınıflandırılmaktadır. Birleşmiş Milletler adayı güncel olarak Karayipler bölgesi olarak listelemektedir.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]