Kendi kendine darbe - Vikipedi

Kendi kendine darbe ya da öz darbe bir devlet liderinin, yönetime yasal yollarla gelmiş olmasına rağmen, ülkenin yasama organını feshederek ya da güçsüz bırakarak, kanuna aykırı düzeyde güç sahibi olmasını sağlayacak bir ayaklanma ya da askerî darbe yapmasıdır. Bu hareketin diğer sonuçları millî anayasanın ortadan kaldırılması ve bağımsız mahkemelerin devre dışı bırakılması olabilir.^[1]

Kendi kendine darbeler listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünya Savaşları Öncesi Dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

Sparta: Kral III. Cleomenes (MÖ 227)
Roma: Diktatör Lucius Cornelius Sulla (MÖ 81)
Roma: Vali Jül Sezar (MÖ 50-48)
Venedik Cumhuriyeti: Doc Marino Faliero (1355, başarısız oldu.)
İngiltere ve İskoçya: Kral I. Charles (4 Ocak 1642, başarısız oldu ve İngiliz İç Savaşı'na sebebiyet verdi.)
Danimarka: Kral III. Frederick (1660)
İsveç: Kral III. Gustav (19 Ağustos 1772)
Fransa: Direktuvar (4 Eylül 1797)
Fransa: Birinci Konsül Napolyon Bonapart (10 Mayıs 1802)
Fransa: Birinci Konsül Napolyon Bonapart (Kasım 1804)
Birinci Meksika İmparatorluğu: İmparator Agustín (31 Ekim 1822)
İkinci Fransa Cumhuriyeti: Başkan Charles Louis Napolyon Bonapart (2 Aralık 1851)
Meksika: Başkan Ignacio Comonfort (17 Aralık 1857)
Brezilya: Başkan Deodoro da Fonseca (3-23 Kasım 1891, başarısız oldu.)
Meksika: Başkan General Victoriano Huerta (7 Ekim 1913)

Dünya Savaşları Dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

İtalya Krallığı: Başbakan Benito Mussolini (3 Ocak 1925)
Yugoslavya Krallığı: Kral I. Aleksandar (6 Ocak 1929)
Almanya: Şansölye Adolf Hitler (23 Mart 1933)
Avusturya: Şansölye Engelbert Dollfuss (Mart 1933 – 1 Mayıs 1934)
Uruguay: Başkan Gabriel Terra (31 Mart 1933)
Estonya: Başbakan Konstantin Päts (12 Mart 1934)
Letonya: Başbakan Kārlis Ulmanis (15 Mayıs 1934)
Şili: Başkan Arturo Alessandri Palma (Şubat 1936)
Yunanistan Krallığı: Başbakan İoannis Metaksas (4 Ağustos 1936)
Brezilya: Başkan Getúlio Vargas (10 Kasım 1937)
Romanya: Kral II. Karol (10 Şubat 1938)
Bolivya: Başkan Maj. Germán Busch (24 Nisan 1939)
Paraguay: Başkan Gen. José Félix Estigarribia (18 Şubat 1940)
Uruguay: Başkan Alfredo Baldomir (21 Şubat 1942)
Ekvador: Başkan José María Velasco Ibarra (30 Mart 1946)
Paraguay: Başkan Higinio Morínigo (13 Ocak 1947)
Romanya: Başbakan Petru Groza (30 Aralık 1947)

Soğuk Savaş Dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

İran: Başbakan Muhammed Musaddık (3-10 Ağustos 1953)
İran: Şah Muhammed Rıza Pehlevi (15 Ağustos 1953)
Pakistan Dominyonu: Vali-General Malik Gulam Muhammed (Nisan 1953 ve Eylül 1954)
Endonesya: Başkan Sukarno (5 Haziran 1959)
Fas: Kral V. Muhammed (20 Mayıs 1960)
Nepal Krallığı: Kral Mahindra (15 Aralık 1960)
Brunei: Sultan Sir Omar Ali Saifuddin (12 Aralık 1962)
Fas: Kral II. Hasan (7 Haziran, 1965)
Uganda: Başbakan Milton Obote (22-23 Şubat 1966)
Lesotho: Başbakan Chief Leabua Jonathan (30 Ocak 1970)
Ekvador: Başkan José María Velasco Ibarra (22 Haziran 1970)
Tayland: Başbakan Field Marshal Thanom Kittikachorn (17 Kasım 1971)
Filipinler: Başkan Ferdinand Marcos (23 Eylül 1972)^[2]
Birinci Güney Kore Cumhuriyeti: Başkan Syngman Rhee (23 Mayıs 1952 – 4 Temmuz 1952)
Dördüncü Güney Kore Cumhuriyeti: Başkan Park Chung-hee (Ekim 1972)
Svaziland: Kral II. Sobhuza (12 Nisan 1973)
Uruguay: Başkan Juan Maria Bordaberry (27 Haziran 1973)
Yukarı Volta: Başkan Gen. Sangoulé Lamizana (8 Şubat 1974)
Bolivya: Başkan Hugo Banzer (7 Kasım 1974)
Hindistan: Başbakan İndira Gandhi (25 Haziran 1975)
Bahrain: Emir Şeyh İsa bin Salman El Halife (2 Ağustos 1975)
Polonya: Başbakan Wojciech Jaruzelski (13 Aralık 1981)

Soğuk Savaş Sonrası Dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

Peru: Başkan Alberto Fujimori (5 Nisan 1992)
Guatemala: Başkan Jorge Serrano Elías (25 Mayıs 1993; Başarısız)
Rusya Federasyonu: Başkan Boris Yeltsin (21 Eylül – 4 Ekim 1993)
Lesotho: Kral III. Letsie (17 Ağustos 1994)
Nepal Krallığı: Kral Gyanendra (4 Ekim 2002)
Nepal Krallığı: Kral Gyanendra (1 Şubat 2005)
Pakistan: Başkan Gen. Pervez Müşerref (3 Kasım 2007)
Nijer: Başkan Mamadou Tandja (29 Haziran 2009)
Gambiya: Başkan Yahya Jammeh (1 Aralık 2016 –20 Ocak 2017;başarısız)
Venezuela: Başkan Nicolás Maduro (29 Mart 2017)
Angola: Başkan João Lourenço (23 Ağustos 2017)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Bu kavramın erken örneklerine autogolpe olarak rastlanabilir. Kaufman, Edy: Uruguay in Transition: From Civilian to Military Rule, Transaction, New Brunswick, 1979. Kitapta autogolpe'nin tanımı yer almaktadır ve bu kelimenin 1972-73 yıllarında Uruguay'da yaygın olarak kullanıldığından bahsedilir. Bkz. Google Books https://books.google.de/books?id=vMHNkmwKPuQC 18 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ "Declaration of Martial Law". Resmi Gazete(Filipinler). Filipinler Cumhuriyeti. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2016.

[1] Bu kavramın erken örneklerine autogolpe olarak rastlanabilir. Kaufman, Edy: Uruguay in Transition: From Civilian to Military Rule, Transaction, New Brunswick, 1979. Kitapta autogolpe'nin tanımı yer almaktadır ve bu kelimenin 1972-73 yıllarında Uruguay'da yaygın olarak kullanıldığından bahsedilir. Bkz. Google Books https://books.google.de/books?id=vMHNkmwKPuQC 18 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[martiallaw-2] "Declaration of Martial Law". Resmi Gazete(Filipinler). Filipinler Cumhuriyeti. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2016.

[1]

[2]