Obaköy, Şavşat - Vikipedi

Obaköy
Köy
Harita
Artvin'in Türkiye'deki konumu
Artvin'in Türkiye'deki konumu
Artvin üzerinde Obaköy
Obaköy
Obaköy
Obaköy'un Artvin'deki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlArtvin
İlçeŞavşat
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
Rakım1532 m
Nüfus
 (2021)
 • Toplam90
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0466
İl plaka kodu08
Posta kodu08700

Obaköy, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Oba köyünün eski adı Ube'dir.[3] Gürcüce bir yer adı olan Ube (უბე), "kuytu yer", "koy" gibi anlamlara gelir.[4] Nitekim 1874 yılında Tao-Klarceti bölgesini gezen Giorgi Kazbegi, Ube ile birkaç köyün bulunduğu vadiyi yolu olmayan, ulaşılması zor bir yer olarak tarif etmiştir.[5]

Ube köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan İmerhevi'de yer alır. İmerhevi bölgesi bazen ayrı tarihsel bir bölge, bazen de Şavşeti bölgesinin bir parçası sayılmıştır. Ube’de 10. yüzyıla ait bir kilisenin varlığı bilinmektedir.[6] Gürcü Krallığı döneminde inşa edilmiş olan bu kilise, Ube köyünün çok eski bir yerleşim olduğunu göstermektedir. Nitekim Osmanlılar köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir.

Ube köyü, Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği 1835 yılında Çıldır Eyaleti'nin İmerhevi sancağına bağlı 20 köyden biriydi. "Ube" (اوبە) adıyla kaydedilmiş olan köy, Mirliva Hüseyin Bey ile Mirliva Osman Bey'in hisselerine kaydedilmiştir. Bu tespite göre Ube köyünde 25 hanede 81 erkek tespit edilmiştir. Daha sonra doğan 6 erkek çocuğun eklenmesiyle köydeki erkek sayısı 87'ye ulaşmıştır. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Ube köyünün o tarihteki nüfusunun yaklaşı 174 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[7]

Ube köyü, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarına Rusya sınırları içinde kaldı. Rus idaresinin de Ube (Убе) olarak kaydettiği köy, Artvin Sancağı'nın Şavşet-İmerhevi kazasına bağlıydı. Bu kazada yer alan Daba nahiyesinin 6 köyünden biriydi. Rusların 1886 yılında gerçekleştirdiği tespite göre Ube'de 22 hanede, 78'i erkek ve 79'u kadın olmak üzere 157 kişi yaşıyordu. Köyün nüfusunun tamamı Gürcülerden oluşuyordu. Ube köyünün Gorgadze mahallesinde 6 hane, Çevidze mahallesinde 3 hane kaydedilmiştir. İki mahallenin de adı aile adlarından gelir. Nitekim Gorgadze adı, Tbetis Sulta Matiane (12-15. yüzyıl) olarak bilinen Tbeti Kilisesi'nin bağışçıları listesinde de geçer. “Gorgasdze” biçiminde yazılmış aileden Giorgi, Basila, Mikael, Çauka ve eşi Mariam, İovane, Maharebel, Andronike ve eşi Natela bu piskoposluğun kilisesine bağışta bulunmuşlarıdır.[8][9]

Ube köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Bu durum, 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla da Sovyet Rusya tarafından kabul edildi. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Ube Türkiye'ye bırakıldı.[10]

Ube köyü, 1922 nüfus cetveline göre "Ube" adıyla İmerhevi nahiyesinin 18 köyünden biriydi. 27 haneden oluşan köyde 94'ü kadın ve 108'i erkek olmak üzere 202 kişi yaşıyordu. Bu tarihte de köyün nüfusu Gürcülerden oluşuyordu.[11] Ube’nin adı 1925’te Oba (sonra Obaköy) olarak değiştirilmiştir. Bununla birlikte Muvahhid Zeki'nin Artvin üzerine kaleme aldığı kitapta köyün eski adı da "Oba" (اوبا) biçiminde yazılmıştır.[12]

Oba köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesine göre Artvin vilayetinin Şavşat kazasına bağlı İmerhevi nahiyesinin köylerinden biriydi.[13] 1940 genel nüfus sayımında Artvin vilayetinin yerini Çoruh vilayeti almış, İmerhevi nahiyesinin adı da Meydancık nahiyesi olarak değiştirilmişti. Bu sırada Oba köyünün nüfusu 256 kişiye yükselmişti.[14] 1965 genel nüfus sayımında Oba köyünün nüfusu 349 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 144 kişi okuma yazma biliyordu.[15]

Obaköy'de 10. yüzyılda inşa edilmiş tek nefli köy kilisesi olan Ube Kilisesi'nden geriye neredeyse hiçbir şey kalmamış, sadece sunağın tonozu günümüze ulaşmıştır. Kilisenin kesme taşları yakınlardaki taş duvar çitlerde kullanılmıştır. Köyün güneybatısında Bazgireti Deresinin sağ kıyısında bir yamaçta inşa edilmiş olan köyün ikinci kilisesi de bugün yıkıntı halindedir.[6]

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Oba köyü, Artvin il merkezine 104 km, Şavşat ilçe merkezine 39 km uzaklıktadır.[16]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıllara göre köy nüfus verileri
2021 90[2]
2020 90[2]
2019 93[2]
2018 106[2]
2017 85[2]
2016 111[2]
2015 85[2]
2014 78[2]
2013 75[2]
2012 79[2]
2011 68[2]
2010 60[2]
2009 47[2]
2008 47[2]
2007 39[2]
2000 99[16]
1990 165[16]
1985 229[16]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Obakoy, Turkey Page". Fallingrain.com. 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Şavşat Oba Köyü Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022. 
  3. ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, 2013, s. 259, ISBN 9786055708856.
  4. ^ "უბე" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 6 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
  5. ^ Giorgi Kazbegi, Bir Rus Generalinin Günlükleri - Türkiye Gürcistanı'nda Üç Ay, 2019, s. 92, ISBN 9789755537207
  6. ^ a b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 166, 170, ISBN 9789941478178.
  7. ^ "Hasan Hüseyin Alemdar - Çıldır Eyaleti İmerhev Sancağı 2771 Numaralı Nüfus Defteri'nin Çevirisi ve Değerlendirmesi, Rize, 2020, s. 42-43, 145". 15 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023. 
  8. ^ Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893,"Batum oblastı" - Sıra no: 1450-1455 11 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  9. ^ "Tbetis Sulta Matiane (Tbeti Manastırı Bağışçı Kayıtları), (Yayıma hazırlayan) Tina Enukidze, Tiflis, 1977, Sıra no: 100, 535, 549, 551, 561". 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023. 
  10. ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023. 
  11. ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Mayıs 2021. 
  12. ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 161". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023. 
  13. ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 80.
  14. ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 169.
  15. ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 89.
  16. ^ a b c d "Obaköy Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Obaköy,_Şavşat&oldid=32154518" sayfasından alınmıştır