Ogaden Savaşı - Vikipedi

Ogaden Savaşı

Küba topçuları, Ogaden'deki Somali güçlerine ateş etmeye hazırlanıyor
Tarih13 Temmuz 1977 – 15 Mart 1978
Bölge
Sonuç
Taraflar
Etiyopya Etiyopya
Küba Küba
Yemen Demokratik Halk Cumhuriyeti Güney Yemen
Sovyetler Birliği Sovyetler Birliği
Somali Somali
WSLF
Komutanlar ve liderler
Etiyopya Mengistu Haile Mariam
Etiyopya Aberra Haile Mariam
Sovyetler Birliği Vasily Petrov
Küba Arnaldo Ochoa
Somali Siad Barre
Somali General Muhammad Ali Samatar
Güçler
Savaş başlangıcı:
47,000 toplam asker
Somali cephesinde:
4 piyade tugayı (1 mekanize)
2 tank taburu
2 topçu taburu
3 hava indirme taburu
Daha sonra:
75,000 tam zamanlı asker (1980)
1,500 Sovyet danışmanı
18,000 Kübalı
2,000 Güney Yemenli
Savaş başlangıcı:
35,000 asker
23 motorize ve mekanize tabur
9 tank taburu
9 topçu taburu
4 hava indirme taburu
Savaş sonu:
SNA 63,200
WSLF 15,000
Kayıplar
Etiyopya:
6,133 ölü
10,563 yaralı
3,867 esir veya kayıp (1.362 asker kaçağı da dahil olmak üzere)
Küba:
400 ölü
Güney Yemen:
100 ölü
SSCB:
33 ölü
Ekipman kayıpları:
23 uçak
139 tank
108 APC
1,399 araç
6,453 ölü
2,409 yaralı
275 esir veya kayıp
Ekipman kayıpları:
28 uçak (1/2 Hava kuvvetleri)
72 tank
30 APC
90 araç

Ogaden Savaşı (1977-1978), Etiyopya ile Somali arasında Etiyopya'nın Ogaden denilen bölgesinde meydana gelen savaş.

Savaşın nedenleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Şimdiki Somali devleti, İngiliz Somalisi (Kuzey Somali veya (Somaliland) da denir) ile İtalyan Somalisi'nin (Güney Somali) birleşerek 1 Temmuz 1960 yılında bağımsızlığını ilan etmesiyle ortaya çıkmıştır. Ancak ortaya çıkan bu yeni devlet komşu ülke topraklarına (Etiyopya, Cibuti, Kenya) bölük pörçük bir şekilde dağılmış olan ve Somalice ya da Somali Dili de denilen bir lisan konuşan Somali halkının ancak bir miktarını bünyesinde toplayabilmişti.

Ogaden Özerk Bölgesi'nin sınırları

Somalililerin yoğun olarak yaşadığı yerlerden biri de Etiyopya ile Somali arasında bir savaşa sebep olan ve şimdiki Etiyopya'nın sınırları içerisinde yer alan, tamamına yakınını Müslüman Somalililerin oluşturduğu Ogaden eyaletidir. Ogaden üzerindeki ilk anlaşmazlıklar İtalya'nın Somali'yi sömürgeleştirmeye başladığı 19. yüzyıl sonlarına kadar uzanır. O dönem, Somali'deki yönetimi elinde bulunduran İtalyan sömürge yönetimi bir takım gerekçeler öne sürerek bölge üzerinde hak iddia etmeye başladı. I. İtalya-Habeşistan Savaşı sırasında İtalyan ordusu tarafından ele geçirilen bölge, savaşın İtalya için ağır bir yenilgiyle sonuçlanması üzerine 1896 yılında Etiyopya ordusu tarafından işgal ederek yeniden Etiyopya topraklarına katıldı. Etiyopya üzerindeki emellerinden vazgeçmeye niyetli olmayan İtalyanlar 1935 yılında II. İtalya-Habeşistan Savaşı'nı başlatarak Ogaden'le birlikte Etiyopya'nın tamamını işgal ettiler. II. Dünya Savaşı sırasında İngiltere ve Fransa'nın desteğini alan Etiyopyalılar, İtalyanları ülkelerinden çıkararak hem özgürlüklerini kazandılar hem de Ogaden bölgesini yeniden ele geçirdiler.

Somali'nin 1960 yılında bağımsızlığını elde etmesinden sonra iktidara gelen yöneticiler komşu ülkelerde bulunan Somalililerin yaşadığı bölgelerde hak iddia etmeye ve toprak talebinde bulunmaya başladılar. Bu "Büyük Somali" idealinin izlerini bugün, Somali bayrağında da görebiliriz. Bayrakta bulunan beş dallı yıldızın her bir parçası Somalililerin yaşadığı beş eyaleti simgelemektedir. Bunlardan ikisi günümüz Somali devletini oluşturan İngiliz ve İtalyan Somalisi'ni diğerleri ise; Etiyopya'daki Ogaden Özerk Bölgesi, Cibuti ve Kenya'nın kuzeydoğusunu ifade etmektedir.

Savaşın başlaması ve sonucu[değiştir | kaynağı değiştir]

Somali bayrağında bulunan 5 dallı yıldız Somalilerin yaşadığı 5 eyaleti simgelemektedir. Bunlar; İngiliz Somalisi, İtalyan Somalisi, Ogaden Eyaleti, Cibuti ve Kuzeydoğu Kenya.

1969 Ekim'inde gerçekleştirilen askerî darbe sonrası iktidarı ele geçiren Mohamed Siad Barre başkanlığındaki askeri yöneticiler, Doğu Afrika'nın çeşitli bölgelerine dağılmış halde bulunan Somalilileri tek bir bayrak altında toplamayı amaçlayan "Büyük Somali" siyasetine bundan önceki sivil yöneticilerin aksine daha yoğun bir şekilde ağırlık vermeye başladılar.

Daha önce de belirttiğimiz gibi Etiyopya'ya bağlı bulunan ve yoğun bir Somalili nüfusun bulunduğu Ogaden bölgesi de bu yerlerden biriydi. O dönem Ogaden'de, bölgedeki silahlı Somalili aşiretler tarafından oluşturulan ve Etiyopya ordusuna karşı mücadele eden Batı Somali Kurtuluş Ordusu (BSKO) faaliyet göstermekteydi. BSKO'nun Somali devletinin bölgeye yapacağı bir askerî harekâtı destekleyeceğini ilan etmesi üzerine harekete geçen Somali ordusu bölgede bulunan yerel aşiretlerin de desteğiyle 1977 yılında Ogaden'i işgal etti.

Bunun üzerine Sovyetler Birliği ve Küba tarafından desteklenen Etiyopya ordusu karşı saldırıya geçerek Ogaden bölgesinde bulunan Somali ordusunu geri püskürtmeyi başardı.[1] Bu olay Sovyetler Birliği ile çok iyi ikili ilişkileri olmasına rağmen Somali'nin bu ülkeyle olan diplomatik ilişkilerini kesmesine ve ülkesinde bulunan 3.000 Sovyet danışmanı sınır dışı etmesine neden oldu. Ayrıca Etiyopya vatandaşı 750.000 bin Somalili de Etiyopya'dan kaçarak Somali'ye sığındılar. 1988'de Somali ile Etiyopya yaptıkları barış antlaşması ile sınırın her iki tarafını silahsızlandırmayı kabul ettiler. Ancak yapılan bu barış antlaşmasına rağmen iki ülke arasındaki sınır anlaşmazlıkları tam olarak çözülebilmiş değildir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "ETİYOPYA". TDV İslâm Ansiklopedisi. 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2022.