Samara kültürü - Vikipedi

Samara kültürü
(MÖ 5. bin yıl)
Evre	Eneolitik
Bölge	Orta Volga
Öncül	?
Ardıl	Hvalınsk kültürü

Samara kültürü, yukarı Volga Nehri'nin (modern Rusya) Samara kıvrım bölgesinde yer alan, MÖ 5. binyılın başında gelişen bir eneolitik kültürdür.^{[not 1]} Samara kültürü, Khvalynsk, Repin ve Yamna (veya Yamnaya) kültürleri gibi Pontik-Hazar bozkırının çağdaşı veya sonraki tarih öncesi kültürleriyle ilgili olarak kabul edilir.^[1] Proto-Hint-Avrupa anavatanı genellikle bu kültürlerden bir veya daha fazlasıyla bağlantılıdır.

Arkeolojik sit alanı[değiştir | kaynağı değiştir]

Samara kültürü, bozkır bölgesinin kuzey ucunda, orta Volga'nın Samara kıvrım bölgesinde, MÖ 5. binyılın başlarında gelişen^{[not 1]} eneolitik bir kültürdü.^[2] 1973 yılında Rusya'nın Syezzheye (Съезжее) köyü yakınlarında yapılan arkeolojik kazılar sırasında keşfedilmiştir. Samara ile ilgili sit alanları, Kuzey Hazar kültürünün bir parçası olan Volga'daki (MÖ 5500) Varfolomievka ve Dinyeper kıyısındaki Mykol'ske'dir. Samara kültürünün sonraki aşamaları, bölgedeki halef kültürü, erken Hvalınsk kültürü (MÖ 4700-3800)^[3]^{[not 1]} ile çağdaştır,^[2] ancak arkeolojik bulgular Dinyeper-Donets II kültürü^[2] (MÖ 5200/5000–4400/4200)^[4] ile ilişkili görünmektedir.

Samara nehri vadisi, "Samara kültürleri" veya "Samara vadisi kültürleri" olarak adlandırılan sonraki kültürlerden de alanlara ev sahipliği yapmaktadır. Bu alanlardan bazılarındaki kazılar günümüzde de devam etmektedir. Bununla birlikte, "Samara kültürü" tanımı bölgenin erken eneolitik dönemini ifade etmek için kullanılmaktadır.

Eserler[değiştir | kaynağı değiştir]

Mezarlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Lebyazhinka'da gömülü, arkeolojik olarak MÖ 8000-7000 yıllarına tarihlenen ve genellikle arkeogenetik bilim insanları tarafından "Samara avcı-toplayıcısı" (diğer adıyla I0124; SVP44; M340431) olarak adlandırılan bir erkek, nadir görülen Y-DNA haplogrubu R1b1* (R-L278*) taşımış görünmektedir.^[5]

Bazı mezarlar, kurganın ilk selefi olan taş bir höyük veya alçak toprak bir höyük ile kaplıdır.^{[kaynak belirtilmeli]}

Genetik[değiştir | kaynağı değiştir]

Mathieson ve ark. (2015, 2018), Samara Oblastı'nda yaşayan Lebyanzhinka'dan bir erkek avcı-toplayıcının yaklaşık olarak MÖ 5650-5540, Y-haplogroup R1b1a1a ve U5a1d'ye ait olduğunu bulmuştur.^[6]^[7]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c
Konu hakkında farklı taihler önerilmektedir.
- Gimbutas MÖ 5000 civarına tarihlendirmektedir.
- V.A. Dergachev'e göre (2007), О скипетрах, о лошадях, о войне: Этюды в защиту миграционной концепции М. Гимбутас, 5-98187-173-3, Samara kültürü Karbon tarihleme yöntemine göre MÖ 5200–4500 arasına tarihlendirilmektedir, ve, muhtemelen 5. binyılın ortalarına kadar sürmüştür. Bununla birlikte, Hvalınsk kültürü tahminen MÖ 4600–3900 arasına tarihlendirilmektedir. Bu veriler, Samara kültür sitlerinin radyokarbon tarihlemesine veya dendrokronolojisine değil, senkronizasyona dayanmaktadır.
- Mallory ve Adams, Hint-Avrupa Kültürü Ansiklopedisi'nde, kültürü "MÖ beşinci bin yıla tarihlendirirken", halefi olan Hvalınsk kültürünü MÖ 4900–3500 aralığına tarihlendirmektedir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Wang, Chuan-Chao; Reinhold, Sabine Reinhold; Kalmykov, Alexey; Wissgott, Antje; Brandt, Guido; Jeong, Choongwon; Cheronet, Olivia; Ferry, Matthew; Harney, Eadaoin; Keating, Denise; Mallick, Swapan; Rohland, Nadin; Stewardson, Kristin; Kantorovich, Anatoly R.; Maslov, Vladimir E.; Petrenko, Vladimira G.; Erlikh, Vladimir R.; Atabiev, Biaslan C.; Magomedov, Rabadan G.; Kohl, Philipp L.; Alt, Kurt W.; Pichler, Sandra L.; Gerling, Claudia; Meller, Harald; Vardanyan, Benik; Yeganyan, Larisa; Rezepkin, Alexey D.; Mariaschk, Dirk; Berezina, Natalia Y.; Gresky, Julia (2018). "The genetic prehistory of the Greater Caucasus". bioRxiv: 322347. doi:10.1101/322347 .
^ ^a ^b ^c Anthony 2007, s. 189.
^ Anthony 2007, s. 182.
^ Anthony 2007, s. 175.
^ Haak, W.; Lazaridis, I.; Patterson, N.; Rohland, N.; Mallick, S.; Llamas, B.; Brandt, G.; Nordenfelt, S.; Harney, E.; Stewardson, K.; Fu, Q.; Mittnik, A.; Bánffy, E.; Economou, C.; Francken, M.; Friederich, S.; Pena, R. G.; Hallgren, F.; Khartanovich, V.; Khokhlov, A.; Kunst, M.; Kuznetsov, P.; Meller, H.; Mochalov, O.; Moiseyev, V.; Nicklisch, N.; Pichler, S. L.; Risch, R.; Rojo Guerra, M. A.; Roth, C. (2015), "Massive migration from the steppe was a source for Indo-European languages in Europe", Nature, 522 (7555), ss. 207-211, arXiv:1502.02783 $2, Bibcode:2015Natur.522..207H, doi:10.1038/nature14317, PMC 5048219 $2, PMID 25731166
^ Mathieson 2015.
^ Mathieson 2018.