Ukrayna'da Vladimir Lenin anıtlarının tahribatı - Vikipedi

Sol üstten saat yönünde:
  • Hmelnitski'de bir Lenin heykelinin düşüşü
  • Stanytsia Luhanska yakınlarında bir Lenin heykelinin devrilmesi
  • 9 Aralık 2013'te Kiev'deki Lenin heykeli
  • 29 Eylül 2014'te Harkiv'deki Lenin heykeli

Ukrayna'da Vladimir Lenin anıtlarının tahribatı Sovyetler Birliği'nin dağılması sırasında başladı. Yevromaydan sırasında yaygın bir fenomen hâline geldi ve Ukraynalılar tarafından Leninopad (Ленінопад)[1] olarak anılmaya başlandı.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ukrayna'daki Lenin anıtlarının tahribatı ve yıkımı dört farklı aşamada gerçekleşti. 1990'larda Galiçya ve Volin'de 2.000'den fazla Lenin anıtı yıkıldı, 1990'larda ve 2000'lerin başlarında ülkenin batı ve orta bölgelerinde 600'den fazla Lenin anıtı kaldırıldı, 2005 ve 2008 yılları arasında orta Ukrayna'da 600'den fazla anıt yıkıldı ve 2013 ve 2014 yıllarında ülke çapında 552 anıt yıkıldı.[2]

Lenin anıtlarının tahribatının ilk dalgası 1990 ve 1991'de Batı Ukrayna'da gerçekleşti. 1 Ağustos 1990'da Ukrayna'nın Lviv Oblastı'ndaki Chervonohrad'da, SSCB'de ilk kez olmak üzere bir Lenin anıtı yıkıldı.[3] Halkın baskısı altında anıt resmî amacı başka bir yere taşımak olmak üzere söküldü. Aynı yıl Ternopil, Kolomıya, Nadvirna, Borıslav, Drohobıç, Lviv ve Galiçya'nın diğer şehirlerinde Lenin anıtları söküldü.[4]

1991'de Ukrayna'da 5.500 Lenin anıtı vardı. Kasım 2015'te, yaklaşık 1.300 Lenin anıtı hâlâ ayaktaydı. Şubat 2014 ve Aralık 2015 arasında 700 Lenin heykeli anıtı daha kaldırıldı veya yok edildi.[5]

Yevromaydan protestocuları Ukrayna şehirlerinde birçok Vladimir Lenin heykelini devirdi.[6][7][8] Bazı tahminler 90'dan fazla heykelin devrildiğini söylerler. Aralık 2015'te, The Ukrainian Week Şubat 2014 boyunca 376 Lenin heykelinin yıkıldığını veya tahrip edildiğini hesapladı.[5]

Rusya'nın Kırım'ı ilhakı ile 28 Eylül 2014 arasında işgal edilmemiş topraklardaki en büyük Lenin anıtı Harkiv'de bulunuyordu (20.2 metre).[9][10] Harkov'daki bu Lenin heykeli 28 Eylül 2014'te devrildi ve yıkıldı.[11]

15 Mayıs 2015'te, Ukrayna cumhurbaşkanı Petro Poroşenko komünist anıtların (II. Dünya Savaşı anıtları hariç) kaldırılması ve komünizmle ilgili isimlere sahip yerleşim yerlerinin yeniden adlandırılması için altı aylık bir süre veren bir yasa tasarısını imzaladı.[12][13][14][15] 17 Mart 2016'da, 19.8 metre yüksekliğinde olan, Ukrayna'nın işgal edilmemiş toprakları içindeki en büyük Lenin heykeli Zaporijya'da parçalandı.[16]

16 Ocak 2017'de Ukrayna Ulusal Anma Enstitüsü 1.320 Lenin anıtının dekomünizasyon sırasında söküldüğünü açıkladı.[17] Çernobil Hariç Tutma Bölgesi içindeki 2 Lenin heykeli, Ukrayna'da hâlâ ayakta olan son Lenin heykelleridir.[18]

Tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ulusal[değiştir | kaynağı değiştir]

Anıtların tahribatı ve kaldırılması, Ukrayna halkı arasında karışık duygular uyandırdı.[19] 2014'ün başlarında Harkiv'de olduğu gibi,[20] bazı durumlarda Rus yanlısı kalabalıklar Komünist ve sosyalist partilerin üyeleri ile II. Dünya Savaşı ve Afgan savaşları gazilerine adanmış, yıkılmak istenen anıtları korudular.[21] Harkov'daki heykel 28 Eylül 2014'te devrildi.[11] Ekim 2014'ün sonlarında, o zamanki Harkov Valisi Ihor Baluta, Harkov sakinlerinin çoğunun heykelin kaldırılmasını istemediğini düşündüğünü itiraf etti, ancak bunun yanında "kaldırılmanın sonrasında neredeyse hiç protesto olmadı, bu oldukça açıklayıcı" dedi.[22]

Ocak 2015'te Ukrayna Kültür Bakanlığı, Ukrayna'nın komünist figürlere adanmış anıtlardan temizlenmesi ile ilgili her türlü kamu girişimini teşvik edeceğini duyurdu. Vyacheslav Kyrylenko'ya göre, bakanlık komünist figürlerle alakalı tüm anıtların Ukrayna Taşınmaz Anıtlar Devlet Kütüğü'nden çıkarılmasını başlatacak.[23]

Nisan 2015'te Ukrayna Yüksek Şurası, yerel yönetimleri Ukrayna'daki komünist figürlere ait anıtları sökmeye zorlayacak olan "Ukrayna'da Komünist ve Nasyonal Sosyalist (Nazi) Totaliter Rejimlerin Kınanması ve Propaganda ve Sembollerin Yasaklanması" isimli kanun tasarısı taslağı lehinde oy kullandı.[24]

Uluslararası[değiştir | kaynağı değiştir]

Uluslararası Mavi Kalkan Komitesi'ne göre,[25] bazı Lenin anıtları dünya mirası olarak listelenmiş olabilir ve bu nedenle anıtların sökülmesi, sökülmeden önce bu şekilde listelenmiş olup olmadıklarının kontrol edilmesini gerektirir.[26]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Shebelist, Serhii (30 Eylül 2013). ""Leninfall" – The lack of adequate commemoration policy in Ukraine provokes the new tide of the "war of monuments"" (İngilizce). day.kyiv.ua. 19 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  2. ^ "Від ленінізму до ленінопаду". Радіо Свобода (Ukraynaca). 2 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "The first Lenin fell in 1990: how the idol of communism was dropped". Gazete.ua (Ukraynaca). 8 Aralık 2018. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  4. ^ Semkiv, Volodymyr. "Падай, Леніне, падай" (Ukraynaca). 14 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ a b "Out of Sight". The Ukrainian Week. 28 Aralık 2015. 18 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  6. ^ "Lenin statues toppled in Ukraine". BBC News (İngilizce). 12 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  7. ^ Alfred, Charlotte (24 Şubat 2014). "Good Bye, Lenin! Protesters Topple Soviet Statues Across Ukraine". HuffPost (İngilizce). 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  8. ^ "В Україні – Ленінопад: пам'ятники вождю падають один за одним". Радіо Свобода (Ukraynaca). 13 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  9. ^ "Харків повалив Леніна офіційно. Провокаторів попередили: до пам'ятника – зась". Українська правда (Ukraynaca). 28 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "В Харкові звалили найбільший в Україні пам'ятник Леніну (фото, відео)" (Ukraynaca). unian.ua. 30 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ a b "Ukraine nationalists tear down Kharkiv's Lenin statue" (İngilizce). BBC News. 28 Eylül 2014. 29 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "Poroshenko signed the laws about decomunization" (İngilizce). Ukrayinska Pravda. 15 Mayıs 2015. 17 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  13. ^ "Poroshenko signs laws on denouncing Communist, Nazi regimes" (İngilizce). Interfax-Ukraine. 20 Mayıs 2015. 2 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  14. ^ "Poroshenko: Time for Ukraine to resolutely get rid of Communist symbols" (İngilizce). Ukrainian Independent Information Agency. 17 Mayıs 2015. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  15. ^ "Goodbye, Lenin: Ukraine moves to ban communist symbols" (İngilizce). BBC News. 14 Nisan 2015. 17 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  16. ^ "В ЗАПОРІЖЖІ НАРЕШТІ ЗНЕСЛИ НАЙБІЛЬШОГО ЛЕНІНА. Фото". Історична правда (Ukraynaca). 19 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  17. ^ "Dekomunizuvaly monuments to Lenin in 1320, Bandera set 4" (Ukraynaca). Ukrayinska Pravda. 16 Ocak 2017. 27 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  18. ^ "Revisiting Chernobyl: 'It is a huge cemetery of dreams'" (İngilizce). The Guardian. 28 Şubat 2019. 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  19. ^ "Toppling of Lenin monument in Kyiv evokes mixed feelings - Dec. 10, 2013". Kyiv Post (İngilizce). 10 Aralık 2013. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  20. ^ YouTube'da Ukraine: Kharkiv residents defend Lenin monument on Fatherland Day
  21. ^ "Crowd defends Lenin statue in Kharkiv". BBC News (İngilizce). 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  22. ^ "Ukraine's Second City, Kharkiv, Eludes Rebel Hands". Bloomberg (İngilizce). 23 Ekim 2014. 1 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  23. ^ "Урядовий портал :: Демонтаж пам'яток радянським діячам буде підтримано на офіційному рівні, - В'ячеслав Кириленко" (Ukraynaca). kmu.gov.ua. 12 Ocak 2015. 19 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  24. ^ Ukrayna'da 'komünizmden arınma' için yeni hamle 23 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 22 Şubat 2016, Erişim tarihi: 22 Şubat 2016.
  25. ^ "Blue Shield Position Statement about Ukraine | International Council on Archives". www.ica.org (İngilizce). 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  26. ^ "Ukraine says 'Goodbye Lenin'" (İngilizce). 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ukrayna%27da_Vladimir_Lenin_anıtlarının_tahribatı&oldid=31176811" sayfasından alınmıştır