Vietnam Komünist Partisi - Vikipedi

Vietnam Komünist Partisi
Đảng Cộng sản Việt Nam
KısaltmaVKP
Genel sekreterNguyễn Phú Trọng
KurucuHo Chi Minh
Kuruluş tarihi3 Şubat 1930
BirleşmeGüney Vietnam Halk Devrimci Partisi
Kuzey Vietnam İşçi Partisi
Merkez1A, Hung Vuong Sokağı, Ba Dinh Bölgesi, Hà Nội
Gazete(ler)Nhân Dân
Öğrenci koluVietnam Öğrenci Birliği
Gençlik koluHo Chi Minh Komünist Gençlik Birliği
Ho Chi Minh Gençlik Öncü Birliği
Kadın KoluVietnam Kadınlar Birliği
Silahlı KanatVietnam Halk Ordusu
Üyelik (2021)5,300,000
İdeolojiKomünizm
Marksizm-Leninizm
Ho Chi Minh Düşüncesi
Sosyalist vatanseverlik
Vietnam milliyetçiliği
Siyasi pozisyonAşırı sol
Ulusal üyelikVietnam Anavatan Cephesi
Uluslararası üyelikUluslararası Komünist ve İşçi Partileri Toplantısı
Resmî renkler     Kırmızı
MarşEnternasyonal
Ulusal Meclis
485 / 499
İnternet sitesi
Parti bayrağı
Vietnam

Vietnam Komünist Partisi (VKP) (Đảng Cộng sản Việt Nam) Vietnam'da iktidarda olan ve ülkede yasal tek parti olan siyasi partidir. Marksizm-Leninizmi benimser. Çoğunluk basında ve halk arasında Đảng (parti) veya Đảng ta (partimiz) olarak anılır.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ho Chi Minh ve Çin’de bulunan sürgünler tarafından Şubat 1930’da Hong Kong’da kurulur. Bu kuruluş konferansında rakip iki komünist grup olan Hindiçin Komünist Partisi ile Annam Komünist Partisi birleşir. Hindiçin Komünist Ligi birlik toplantılarına çağrılmasa da üyelerine yeni partiye katılmaları için çağrı yapılmıştır. Konferansta 9 kişilik geçici merkez komite oluşturulmuştur, 3 üye Tonkin, 2 üye Annam, 2 üye orta Vietnam ve 2 üye de denizaşırı Çin’deki gruplardan alınmıştır. İzleyen dönemde parti Komintern’den aldığı direktifle ismini Hindiçin Komünist Partisi olarak değiştirecektir.[1] ilk ulusal ölçekteki parti kongresi gizli olarak Macau’da 1935 yılında gerçekleştirilir. Bu dönem Komintern siyasetine göre yükselen faşizme karşı halk cepheleri siyaseti desteklenmekteydi. Sosyalizme bakışlarına bakılmaksızın tüm anti-faşist güçlerle ortak hareket etmenin yolları aranmaktaydı. Bu bakış açısına göre partinin bölgedeki tüm ulusal hareketlere olası müttefikler olarak yaklaşması gerekmekteydi. Bu siyasetin devamı olarak ve komünist eğilimini gizlemek için 1945 yılında parti kapatılacak ve siyasi aktiviteleri Marksist Araştırma Derneği ile Bağımsızlık İçin Ulusal Cephe olan Viet Minh örgütünde gerçekleştirilir. Parti, Tuyen Quang’da düzenlenen 1951 yılındaki 2. Kongresinde Vietnam İşçi Partisi adıyla yeniden kurulur. Kongre, II. Dünya Savaşından sonra Japon İmparatorluğunun işgalinden kurtulan ve Fransa’nın yeniden kolonisi olmayı reddeden [2] Viet Minh egemenliğindeki Kuzey Vietnam’da yapılır. 1960 yılında Hanoi’de yapılan 3. Kongrede Kuzey Vietnam’da sosyalizmin inşası görevlerini belirlemiştir. Aynı zamanda Güneyin özgürleştirilmesi de gündemdedir. 1976 yılında Vietnam Savaşının sonunda yapılan 4. Kongrede gündem ülkenin yeniden birleşmesidir. Ayrıca bu kongrede partinin adı Vietnam Komünist Partisi olarak değiştirilir.

Makale serilerinden
Orak ve çekiç günümüzde komünizmin sembolü olarak kabul edilir.
Kavramlar
Yönleri
Çeşitleri
Uluslararası
Önde gelen isimler
İlgili kavramlar
Eserler

Örgütsel yapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Vietnam Komünist Partisi'nin 14. politbüro toplantısına çağrı görseli, Mayıs 2016.

Vietnam Komünist Partisi demokratik merkeziyetçi şekilde yönetilen Marksist-Leninist bir partidir. En yetkili karar organı Genel Sekreterin başkanlık ettiği Politbürodur. Politbüro, kongrede belirlenen Merkez Komitesi tarafından seçilir. 1976 yılında Kuzey ve Güney Vietnam’ın birleşmesinin bir sonucu olarak Merkez Komitesi 77 üyeden 133 üyeye çıkartılmış, benzer şekilde Politbüro da 11 üyeden 17 üyeye genişletilmiştir. Partinin üye sayısı ise 1966 yılındaki 760.000’den 1976 yılında 1.553.500’e çıkmıştır. Parti toplam ülke nüfusunun %3’ünü üye yapmıştır ve 1986 yılında üye sayısı 2 milyona yaklaşır. 1951-1969 yılları arasında var olan Merkez Komite Başkanlığı partinin lideri olan Ho Chi Minh tarafından yerine getirilmekteydi. Parti kongreleri 1976 yılından itibaren her 5 yılda bir yapılmaktadır. Fransa ve ABD’ye karşı verilen savaşlar yüzünden ilk dört kongre tarihleri belirli bir takvime göre değildir. En son parti kongresi Hanoi’de 2006 yılında gerçekleştirilmiştir. Parti genel sekreterlik (veya konum olarak eşdeğer başka isimlerdeki görevi) görevini şimdiye dek 10 kişi görev almıştır.

  1. Trần Phú (1930-1931)
  2. Lê Hồng Phong (1935-1936)
  3. Hà Huy Tập (1936-1938)
  4. Nguyễn Văn Cừ (1938-1940)
  5. Trường Chinh (1941-1956 ve 1986)
  6. Lê Duẩn (1960-1986)
  7. Nguyễn Văn Linh (1986-1991)
  8. Đỗ Mười (1991-1997)
  9. Lê Khả Phiêu (1997-2001)
  10. Nông Đức Mạnh (2001- günümüz).

Aralık 1986’da yapılan 6. Kongrede Merkez Komite üye sayısı 173’e çıkartılacak ve 14 kişilik Politbüro genel sekreterliğine Nguyen Van Linh seçilecektir. 2001 yılında yapılan 9. Kongrede yeni genel sekreter Nong Duc Manh olacak ve 2006 yılında tekrar seçilecektir. Merkez komite yılda en az iki kez toplanmaktadır. Politbüro daha sık toplanır ve partinin günlük işleyişi Genel Sekreter başkanlığındaki sekreteryadadır. 2006 yılında seçilen 14 kişilik Politbüro hükûmet politikasını ve 8 kişilik sekretarya da günlük işleyişi planlar ve icra eder. Hem parti hem devlet görevlerinin kadrolar tarafından aynı anda alınması istenmese de bu durum sık görülür. Partinin Merkezi Askeri Komisyonu, seçilmiş Politbüro üyeleri ve askeri komutanlar tarafından oluşturulur ve askeri politikaya yön verirler. 2006 yılında Merkez Komitesince onaylanan Politbüro aşağıdaki gibidir:

  1. Nông Đức Mạnh, Parti genel sekreteri
  2. Lê Hồng Anh (General), İçişleri Bakanı
  3. Nguyễn Minh Triết, Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
  4. Nguyễn Tấn Dũng, Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti Başbakanı
  5. Truong Tan Sang, Merkez Komitesi Sekretaryası üyesi
  6. Nguyen Phu Trong, Millet Meclisi Başkanı
  7. Phạm Gia Khiêm, Başbakan Yardımcısı
  8. Pham Quang Nghi,Hanoi Parti İl Başkanı
  9. Nguyen Sinh Hung, Başbakan Yardımcısı
  10. Nguyen Van Chi, Merkez Komitesi Sekretaryası üyesi
  11. Ho Duc Viet, Parti Örgüt Bürosu Sekreteri
  12. Phung Quang Thanh (General),Savunma Bakanı
  13. Truong Vinh Trong, Başbakan Yardımcısı ve Merkez Komite Sekretaryası üyesi
  14. Le Thanh Hai, Ho Chi Minh Şehri Parti İl Başkanı

İdeolojisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Vietnam Komünist Partisi Marksizm-Leninizm ve Ho Chi Minh'in ideolojik fikirlerini benimser. Geleneksel komünist partilerinden farklı olmamasına rağmen parti ekonomide piyasa reformları yapmıştır (1986 yılındaki 6. Kongrede temelleri atılan Đổi Mới yani Yenilenme siyaseti) ve orta düzeyde özel yatırıma izin vermiştir. Buna rağmen partinin iktidar tekeli sürmektedir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Vietnam Komünist Partisi ve Ho Chi Minh". 16 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2009. 
  2. ^ In the Ruins of Empire: The Japanese Surrender and the Battle for Postwar Asia, Ronald Spector, Random House, 2008

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vietnam_Komünist_Partisi&oldid=31174416" sayfasından alınmıştır