Vikipedi'ye Türkiye'den erişimin engellenmesi - Vikipedi

Türkçe Vikipedi, engellemeye tepki olarak sitenin ana logosu üzerine siyah bant yerleştirerek kararı protesto etti.[1]

Vikipedi'nin çevrimiçi tüm dillerinin Türkiye'den engellenmesi, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından, 5651 sayılı kanununun verdiği yetkiye dayanarak 29 Nisan 2017 tarihinde aldığı idari tedbir kararı sonucu meydana geldi. "Türkiye'yi terör örgütleriyle aynı zeminde gösteren ifadelerin bulunması" engele gerekçe olarak gösterildi.[2] 2 Mayıs'ta verilen itiraz dilekçeleri sonucunda İngilizce Vikipedi'de yer alan "Turkish occupation of northern Syria" (Türkçe: Kuzey Suriye'de Türk işgali), "Foreign involvement in the Syrian Civil War" (Türkçe: Suriye İç Savaşı'na yabancı müdahalesi) ve "State-sponsored terrorism" (Türkçe: Devlet destekli terörizm) maddelerinde Türkiye'ye ayrılan bölümlerin erişim engeline neden olduğu öğrenildi. 5 Mayıs'ta Vikipedi'nin bağlı bulunduğu Wikimedia Vakfı, idari tedbir kararı alan Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliğine başvurarak kararın kaldırılmasını istedi, fakat itiraz reddedildi.

Vakfın avukatları Can Yeğinsu ve Gönenç Gürkaynak, "erişim engelinin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 10. Maddesi kapsamında garanti altına alınan ifade özgürlüğünü ihlal etmesini" gerekçe göstererek Mayıs 2019'da erişim engelinin kaldırılması için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine (AİHM) başvurdu. AİHM başvuruyla ilgili olarak Türkiye hükûmetine erişim yasağının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile uyumlu olduğunu kanıtlaması için 15 Aralık gününe kadar süre verdi.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi 26 Aralık 2019 tarihinde erişiminin engellenmesiyle ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetti. Mahkeme sulh ceza hâkimliğinden Vikipedi'nin yasağının kaldırılmasını istedi. Karar 15 Ocak 2020 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlandı.[3] Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi'nin erişim engelinin kaldırılması talimatı ile Vikipedi, Bilgi Teknolojileri Kurumu tarafından 15 Ocak 2020 tarihinde fiilen erişime açıldı.[4][5] Vikipedi toplamda 991 gün (2 yıl 8 ay 17 gün) boyunca engelli kaldı.[6]

Gelişimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bilgi Teknolojileri Kurumunun web sitesinden karara ilişkin yayınladığı açıklama
Türkçe Vikipedi'nin Şubat-Mayıs sayfa görüntülemeleri istatistiği. Engelleme sonrası düşüş görülmektedir.

Bilgi Teknolojileri Kurumu (BTK) tarafından 29 Nisan 2017 tarihinde, sabah saat 08.00'de, Wikimedia Vakfına ait wikipedia.org alan adına, Türkiye üzerinden erişilmesine engel getirilerek idari tedbir kararı alındı. Erişim engeli ilk olarak Türkiye'deki internet erişim engellemelerini ve çevrimiçi sansürü eş zamanlı olarak takip eden Turkey Blocks tarafından duyuruldu.[7][8] Erişim engelinin ilk saatlerinde yasağın nedeni açıklanmazken ilerleyen saatlerde Anadolu Ajansı (AA), erişim yasağı kararının "Türkiye'yi çeşitli terör gruplarıyla aynı düzlemde ve iş birliği halinde göstermeye çalışan içerikler" nedeniyle alındığını duyurdu.[9] AA, Türk yetkililerin Vikipedi'ye içeriğin kaldırılması uyarısında bulunduğunu ancak "sitenin ısrarla bu tür içerikleri kaldırmaya yanaşmadığını" da belirtti.[9] BTK, alınan kararla ilgili olarak sayfasında bir içerik yayınladı. İçerikte şu ifadeler kullanıldı:

5651 sayılı Kanun uyarınca yapılan teknik inceleme ve hukuki değerlendirme sonucunda bu İnternet sitesi (wikipedia.org) hakkındaki Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'nun 29/04/2017 tarih ve 490.05.01.2017.-182198 sayılı kararına istinaden Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından İDARİ TEDBİR uygulanmaktadır.

(After technical analysis and legal consideration based on the Law Nr. 5651, ADMINISTRATION MEASURE has been taken for this website (wikipedia.org) according to Decision Nr. 490.05.01.2017.-182198 dated 29/04/2017 implemented by Information and Communication Technologies Authority.)

Ayrıca diğer iddialara göre Vikipedi içerisinde Türkiye'yi "terör" ile aynı düzlemde gösteren içerikler tespit edilerek bununla ilgili girişimler başlatıldı. Site yetkilileriyle gerekli yazışmaların yapılmasının ardından söz konusu içeriklerin kaldırılmadığı tespit edildiği için Vikipedi sitesine erişim engeli konuldu.[10] Vikipedi'nin Türkiye'yi çeşitli "terör gruplarıyla" aynı düzlemde ve iş birliği hâlinde göstermeye çalışan yazı ve yorumlara yer verdiği belirtilen açıklamada, Vikipedi'ye yönelik, "teröre karşı iş birliği yapmak yerine, Türkiye'ye uluslararası arenada karalama kampanyası yapan çevrelerin parçası olarak hareket eden bir bilgi kaynağı haline gelmesi" gerekçesiyle erişim engeli uygulamasına başvurulduğu bildirildi.[11]

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) resmî internet sayfasının "Site Bilgileri Sorgu Sayfası" üzerinden yapılan sorgulamada Vikipedi sayfalarına idari tedbir kararı uygulandı. BTK sorgulamasında yer alan şunlar yazıldı:

"5651 sayılı Kanun uyarınca yapılan teknik inceleme ve hukuki değerlendirme sonucunda bu İnternet sitesi (wikipedia.org) hakkındaki Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'nun 29/04/2017 tarih ve 490.05.01.2017.-182198 sayılı kararına istinaden Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından İDARİ TEDBİR uygulanmaktadır."

Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Yaman Akdeniz ve Avukat Kerem Altıparmak, 2 Mayıs'ta dilekçe vererek karara itiraz ettiler. Verilen dilekçeyle Vikipedi'ye hangi maddeler nedeniyle erişim engeli getirildiği ortaya çıktı.[12] İngilizce Vikipedi'de yer alan "Foreign involvement in the Syrian Civil War" (Türkçe: Suriye İç Savaşı'na yabancı müdahalesi) ile "State-sponsored terrorism" (Türkçe: Devlet destekli terörizm) maddelerinde Türkiye'ye ayrılan bölümler erişim engeline neden oldu.[12] Maddelerde Türkiye'nin El Kaide'den ayrılan Ahrar-uş Şam ve yine radikal İslamcı örgütlerden İslami Cephe'ye silah yardımı yaptığı iddiası yer alıyor.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 15-18 Mayıs'ta Haliç Kongre Merkezi'nde düzenleyeceği[13] World Cities Expo İstanbul 2017 davetli listesinden Vikipedi'nin kurucusu Jimmy Wales'in çıkartıldığını Twitter üzerinden duyurdu.[14]

3 Mayıs'ta Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı Ömer Fatih Sayan, yargı kararı uygulanmadan sitenin engelinin açılmasının mümkün olmadığını söyledi.[15] Ayrıca "Wikipedia bilgiyi veriyorsa teyit de ediyor olması gerekir. Benim çağrım Wikipedia'nın kapanmasına sebep olan problemleri halletmesi, bu noktada gerekirse sistemin rehabilite edilmesidir." sözlerini de kullandı.

5 Mayıs'ta Wikimedia Vakfı, idari tedbir kararı alan Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği'ne başvurarak kararın kaldırılmasını istedi. Ancak hâkim, iki ayrı URL adresinde bulunan içerikten dolayı erişimin engellendiğini hatırlatarak itirazı reddetti.[16][17] Wikimedia Vakfı, bu karar dolayısıyla 9 Mayıs'ta Anayasa Mahkemesine başvurdu.[18]

11 Mayıs'ta Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Ahmet Arslan, "Türkiye'nin bu karalama kampanyalarının bir parçası olmadığını Wikipedia'nın teyid etmesini ve Türkiye'ye bir temsilcilik açarak vergi verebilir hale gelmelerini istiyoruz. Şimdiye kadar Türkiye'de yaptıkları işlerden dolayı vergi vermediler." açıklamasında bulundu.[19]

Wikimedia Vakfı, Mayıs 2019'da erişim engelinin kaldırılması için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) başvurdu. Wikimedia Vakfı açıklamasında AİHM başvurusunun, erişim engelinin kaldırılması için iç hukuk yollarının denenmesi sonrasında yapıldığını, yerel mahkemelerin engelin kaldırılması için yapılan itirazları reddettiği, Anayasa Mahkemesi'ne yapılan başvuruya ise iki yıldır hâlâ yanıt alınamadığı belirtildi. Vakıf, başvurusuna gerekçe olarak; "erişim engelinin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 10. Maddesi kapsamında garanti altına alınan ifade özgürlüğünü ihlal etmesini" gösterdi.[20][21] İfade ve medya özgürlüklerine ilişkin Türkiye'den gelen dava başvurularına öncelik verip hızlandırılmış prosedürle işleme koyan AİHM, Vikipedi dosyasına da bu kararı uygulama kararı aldı. Mahkeme Temmuz başında aldığı kararla, Wikimedia Vakfı tarafından yapılan başvuruyla ilgili olarak Türkiye hükûmetine erişim yasağının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile uyumlu olduğunu kanıtlaması için 31 Ekim gününe kadar süre verdi.[22] Ardından Türkiye'nin talebi üzerine süreyi altı hafta daha uzattı.[23]

Wikimedia Vakfı tarafından yapılan bireysel başvuru, 26 Aralık 2019 tarihinde Anayasa Mahkemesi genel kurulunda görüşüldü ve "erişim engelinin hak ihlali" olduğuna karar verildi.[24][25] Verilen kararın ardından Vikipedi kurucusu Jimmy Wales, resmi Twitter hesabından "Yeniden hoş geldin Türkiye" paylaşımı yaptı.[26]

Resmî açıklamalar[değiştir | kaynağı değiştir]

#WeMissTurkey kampanyası sonrası Türkçe Vikipedi'de kullanılan logo
Erişim engelinin ikinci yıl dönümüne dair Wikimedia Vakfı'nın yayınladığı video.

BTK tarafından, alınan kararla ilgili olarak Twitter üzerinden Türkçe ve İngilizce olarak yapılan açıklamada şu ifadeler kullanılmıştır:[27][28]

  1. Türkiye’nin terör örgütlerini desteklediğini belirten içerikler tüm girişimlere rağmen Wikipedia'dan çıkarılmamıştır.
  2. Bu içeriklerin doğru bilgilerle düzenlenmesine izin verilmemiştir.
  3. https protokolü ile yayın yaptığı için sadece ilgili içeriklerin engellenmesi mümkün olmamıştır.
  4. Bu nedenle sitenin tamamına tedbir uygulanmak zorunda kalınmıştır.
  5. Bu ve benzeri içerikler ile ilgili Wikipedia editörleri gereğini yapmalıdır.

Wikimedia Topluluğu Kullanıcı Grubu Türkiye'nin resmî Facebook sayfasında ise Vikipedi Topluluğu adına açıklama yapılarak, şunlar denilmiştir:[29]

"Vikipedi'nin Türkçe de dâhil olmak üzere tüm dil sürümlerinin bugün 08.00 itibarıyla Türkiye'de engellendiğini üzülerek gördük. Tüm Vikipedi projelerini yürüten Wikimedia Vakfı konuyla ilgili incelemelerini ve görüşmelerini sürdürüyor. Sayısız gönüllünün tarafsız ve evrensel bilgilere herkesin özgürce ulaşabilmesini sağlamak için çalıştığı, hiçbir şekilde reklam almayan ve kâr amacı gütmeyen, doğrulanabilirliği temel bir içerik politikası olarak benimseyen bu projenin engellenmesini üzücü buluyoruz."

Wikimedia Vakfı Genel Müdürü Katherine Maher da, 30 Nisan'da bir açıklama yayımladı ve hükûmete engelin kaldırılması çağrısında bulundu:[30]

Wikimedia Vakfı, Türk halkının Vikipedi’ye tam erişimini iade etmesi ve yeniden dünyanın en büyük özgür bilgi kaynağında pay sahibi olmaları konusunda onlara olanak sağlaması için Türk hükûmetine çağrıda bulunmaktadır. Şu anda Türk mahkemeleri aracılığıyla bu karara itiraz etmenin uygun yollarını değerlendirmekteyiz. Sizi de, vatandaşlarının haklarına saygı duyması ve Vikipedi’nin engellemesini kaldırması (#UnblockWikipedia) konusunda Türk hükûmetine yaptığımız çağrıya katılmaya davet ediyoruz.

17 Ocak 2018'de Habertürk.com'da yayımlanan bir haberde Vikipedi'nin bağlı olduğu Wikimedia Vakfı'nın başkanı Katherine Maher, Vikipedi'nin Türkiye'de erişim yasağına yol açan maddelerin değiştiğini söylediğine dair bir haber yayımladı.[31] Maher, yaptığı açıklamada tartışmalı maddelerin kaldırılmasına ilişkin talebini doğrudan vakıf yönetimine değil, Wikipedia bünyesindeki Gönüllüler Destek Hattı'na yaptığını belirtti. 17 Ocak'ta BTK tarafından yayımlanan bir açıklamada "Yapılan kontrollerde yasadışı içeriklerin ısrarla yayınlanmaya devam ettiği görülmektedir." denildi ve açıklamada şu ifadelere yer verildi:[32]

"Erişim engelleme tedbiri uygulanmadan önce Wikipedia, Türkiye'nin terör örgütlerine destek verdiği şeklindeki iftiralara yer veren makalelerde yer alan içerikleri kaldırması konusunda yasaya ve uluslararası uygulamalara uygun bir şekilde uyar-kaldır yöntemi uygulanarak resmi iletişim kanalları üzerinden uyarılmış ancak bu konuda bir cevap alınamaması nedeniyle erişim engelleme tedbiri uygulanmak zorunda kalınmıştır"

Kasım 2018'de Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Onursal Adıgüzel, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Mehmet Cahit Turhan'ın yanıtlaması için Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne verdiği soru önergesinde Vikipedi'ye erişimin açılmasına yönelik bir adım atılıp atılmayacağını sordu. Soru önergesine yanıt veren Bakan Turhan, "Wikipedia'ya bildirilen ve erişimin engellenmesine dayanak oluşturan yasa dışı içerikler periyodik olarak kontrol edilmekte ve yetkili mercilerle paylaşılmaktadır. Yapılan son kontroller neticesinde, ülkemizi terörü destekleyen ülkeler arasında gösteren hakimlik kararına konu içeriklerin muhteviyatının yeterli ölçüde değiştirilmediği görülmüştür. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanlığınca süreç titizlikle takip edilmekle birlikte erişim engelleme kararının kaldırılması ile ilgili nihai takdir bağımsız adli mercilerdedir. Türkiye'ye yönelik iftira niteliğindeki içeriklerin kaldırılması sonrası yetkili mercilerce gerekli adımların atılabileceği öngörülmektedir." ifadelerini kullandı.[33]

14 Kasım 2018'de Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu'nda parlamenterlerin sorularına verdiği yanıtta "Wikipedia'nın Türkiye'de engellenmesinin nedeninin Mustafa Kemal Atatürk'e diktatör denilmesi ve Türkiye'yi IŞİD ile aynı gösterilmesi olduğunu" ileri sürdü. Çavuşoğlu, Vikipedi'yi uyardıklarını belirterek "Atatürk'ü diktatör gösteren karikatürün kaldırılması konusunda talepte bulunduk, yapmadı. Lütfen ifade özgürlüğü ile bu tür şeyleri kıyaslamayalım." ifadelerini kullandı.[34][35] Cumhuriyet Halk Partisi Ankara milletvekili Bülent Kuşoğlu aynı komisyonda bakan Çavuşoğlu'na verdiği yanıtta, "Bir de kendi kendine darbe (autogolpe) kelimesinin o metinde kullanılması söz konusu. Bunlar gerekçe gösterilmiş. Yani Türkiye'yi kendi kendine darbe yapan ülke olarak göstermişler, Atatürkle ilgisi olmayan bir şey." ifadelerine yer verdi.[34]

CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu'nun, Şubat 2019'da Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay'ın cevap vermesi için verdiği soru önergesine, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı bir açıklama yaptı. Açıklamada "Wikipedia yetkilileri ile görüşmeler devam etmekte olup, hukuka aykırı içerikler hakkında işlem yapıldığı takdirde erişimin engellenmesine son verilecektir." dendi.[36] Ayrıca verilen cevapta, Vikipedi'ye getirilen erişim engelli kararının Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşmesi'ne uygun olduğu ifade edildi.[36]

Tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

İtalyanca Vikipedi'nin Türkçe Vikipedi'nin engellenmesi duyurusu

Erişim engeli sonrası Twitter'da Meydan Larousse popüler olurken Wikipedia trend topic oldu. Yüzlerce sosyal medya kullanıcısı Meydan Larousse ile ilgili esprili tweet'ler ve caps'ler paylaşmaya başladı.[37]

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) milletvekilleri Barış Yarkadaş, Eren Erdem ve Mustafa Balbay[38][39] ile akademisyenler Kerem Altıparmak ve Yaman Akdeniz[40] engellemeye tepki gösterdiler. Yarkadaş "İktidar sansüre doymuyor. Bu kez 'kurban' Wikipedia oldu. (...) Bu anlamsız yasağa derhal son verilmeli; internet ansiklopedisi Wikipedia da erişime açılmalıdır. İktidarın Türkiye'yi karanlık bir tünele sokmaya hakkı yoktur. Türkiye AKP'nin yarattığı bilgiye, sanata ve aydınlığa düşmanlığın had safhaya çıktığı tabloyu hak etmemektedir.",[41] Erdem ise "Wikipedia’ya erişimin engellenmesi, Türkiye’yi Kuzey Kore hattına sokmaktır" ifadelerini kullandı.[42] CHP milletvekili Ali Şeker ise engellemeyi Türkiye'de yaşanan basın özgürlüğü ihlalleri çerçevesinde değerlendirdi.[43] Bilim Akademisi yaptığı açıklamada erişim engelini bilgiye erişim kısıtlanması olarak tanımladı.[44]

Engellemenin ardından farklı dillerde katkıda bulunan Wikimedia topluluğu üyeleri tarafından engelin kaldırılması yönünde çağrının yapıldığı bir mesaj hazırlandı ve imzaya açıldı. İtalyanca Vikipedi kullanıcıları "Türk toplumuyla dayanışma içinde olduklarını" ifade etti ve İtalyanca Vikipedi sayfalarında engellemeyi duyuran ve kaldırılması yönünde çağrı yapan bir duyuru yayımlandı.[45][46][47] Türkçe Vikipedi ise sansüre tepki olarak logosundaki "Vikipedi" adının ve "Özgür ansiklopedi" sloganının üzerine siyah bant yerleştirdi.[1]

Engelin ardından Vikipedi'ye erişim için Kiwix[48] ve çeşitli tünel bağlantılar gibi alternatif kanallar oluşturulmuş, ayrıca IPFS protokolü kullanan ve erişime engellenmesi mümkün olmayan bir Vikipedi kopyası oluşturulmuştur.[49][50]

Erişim engelinin üzerinden 6 ay geçmesi üzerine Wikimedia Vakfı İletişim Direktörü Juliet Barbara, erişim engelinin kaldırılmasıyla ilgili gösterilen çabalar hakkında bilgi veren bir makale yayınladı.[51] 5 Mart 2018 tarihinde Wikipedia’nın Facebook sayfası üzerinden Türkiye'yi özledik anlamına gelen #WeMissTurkey hashtagı ile bir kampanya başlatıldı. Facebook profil fotoğrafını değiştiren Wikipedia, bir hafta sürecek kampanya kapsamında, Türkiye'ye ilişkin paylaşımların yapılacağını ve Türk kültürüyle ilgili yöneltilen soruları yanıtlayacağını açıkladı.[52]

2018 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi kapsamında İYİ Parti'nin resmî Twitter hesabından 30 Nisan 2018 tarihinde yapılan paylaşımda bir davetiye üzerinde Wikipedia'nın seçimden bir gün sonra, 25 Haziran'da açılacağı belirtilerek, "Tüm halkımız davetlidir. #WikipediaİYİolacak" ifadelerine yer verildi.[53] Cumhuriyet Halk Partisi'nin cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce, seçim kapsamında düzenlediği bir mitingde Vikipedi'yi yeniden erişime açacağını vadetti.[54]

29 Kasım 2019’da Sabah gazetesi yazarlarından Melih Altınok bir köşe yazısı ile Vikipedi'yi eleştirdi. Altınok yazısında “..Bir devletin delilsiz bir şekilde "teröre destek vermek" gibi ciddi suçlarla itham edilmesine "ifade özgürlüğü" diyerek zemin yaratacaksın... Ancak aynı zeminde "cevap hakkını" bile çok göreceksin. Ardından da zeytinyağı gibi üste çıkacaksın... Yerel ve uluslararası yasalara göre suç olan bu pişkin saldırı karşısında hukukun tanıdığı hakların kullanılmasını sansür diye yaftalayacaksın. Böyle mantıksızlık olur mu?..” ifadelerine yer verdi.[55]

Engelin kaldırılması ve takip eden süreç[değiştir | kaynağı değiştir]

Engelin kaldırılmasının ardından güncellenen #kavuştuk hashtag'li Vikipedi logosu.
Wikimedia Vakfı Genel Müdürü Katherine Maher'in "yeniden hoş geldiniz" konuşması.

Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu'nun Wikipedia'ya erişimin engellenmesine yönelik verdiği Wikimedia Foundation Inc. ve diğerleri ifade özgürlüğünün ihlali kararı Resmî Gazete'de yayımlandı. Anayasa Mahkemesi'nin 10-6 oyçokluğu ile aldığı kararında Wikimedia Foundation ile birlikte "kullanıcı sıfatı" ile başvuran akademisyenler Yaman Akdeniz ve Kerem Altıparmak'ın da ifade özgürlüklerinin ihlal edildiğine hükmetti. Punto24 Bağımsız Gazetecilik Derneği tarafından yapılan başvuru ise kabul edilemez bulundu. Kararın Resmî Gazete'de yayınlanmasının ardından iki yılı aşkın süredir erişim engeli olan Wikipedia, 15 Ocak 2020 Çarşamba günü Türkiye saati ile 23.00 civarında erişime açıldı. İlk başta bazı kullanıcıların erişim sıkıntısı yaşamasına rağmen, Perşembe günü sabah saat 04.10 saatlerinde, siteye sorunsuz bağlantı kurulmaya başlandı.[56]

Tazminat davası[değiştir | kaynağı değiştir]

Vikipedi'ye 3 yıl boyunca uygulanan idari tedbir nedeniyle "bilgi ve fikirlere ulaşma hakkının sınırlandırıldığını" gerekçe gösterilerek avukat Bilge Doğru tarafından Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu hakkında bir tazminat davası açıldı, ancak bu dava Ankara 12. İdare Mahkemesi tarafından “menfaat bağının bulunmadığı” gerekçesiyle reddedildi. Kasım 2020'de, Ankara Bölge Mahkemesi 7. İdari Dava Dairesi tarafından 12. İdare Mahkemesi'nin aldığı karar kaldırılarak dava kabul edilebilir bulundu.[57]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b "Ulaştırma Bakanı: Wikipedia doğru bilgiyi koysun, yayına izin verelim". 11 Mayıs 2017. 11 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2017. 
  2. ^ "Mahkeme kararı olmaksızın: Wikipedia'ya 'imaj' gerekçeli erişim engeli geldi". 29 Nisan 2017. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017. 
  3. ^ "Erişim engelinin kaldırılmasına dair Anayasa Mahkemesinin gerekçeli kararı" (PDF). 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Ocak 2020. 
  4. ^ "Yıllardır kapalıydı bugün açıldı". 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2020. 
  5. ^ "Özlemiştik: Wikipedia, Türkiye'de Tekrar Erişime Açıldı". 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2020. 
  6. ^ "Date Calculator". www.calculator.net. 7 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2022. 
  7. ^ "Wikipedia blocked in Turkey". Turkey Blocks. 29 Nisan 2017. 11 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017. 
  8. ^ "Türkiye'de Wikipedia'ya erişim engeli". BBC Türkçe. 29 Nisan 2017. 29 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017. 
  9. ^ a b Yıldırım, Göksel (29 Nisan 2017). "Hukuku yok sayan Wikipedia kapatıldı". Anadolu Ajansı. 29 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017. 
  10. ^ Wikipedia engellendi 3 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Wikipedia engellendi
  11. ^ Wikipedia'ya erişim engeli 29 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Wikipedia'ya erişim engeli
  12. ^ a b "Wikipedia'ya erişim engelinin nedeni iki İngilizce madde". 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2017. 
  13. ^ "İBB, Wikipedia kurucusu Jimmy Wales'ı davetli listesinden çıkardı". 2 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2017. 
  14. ^ İstanbul Büyükşehir. "DUYURU!." Twitter. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2017. 
  15. ^ "BTK başkanı üzülmüş: Yargı kararı uygulanmadan Wikipedia açılmaz". 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2017. 
  16. ^ "Bakan'dan Wikipedia açıklaması". Hürriyet. 9 Mayıs 2017. 15 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2017. 
  17. ^ "Mahkemeden Wikipedia kararı". Takvim. 5 Mayıs 2017. 11 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2017. 
  18. ^ "Wikipedia Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu". NTV. 9 Mayıs 2017. 9 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2017. 
  19. ^ "Bakandan Wikipedia'ya: İçerikleri düzelt, ofis açıp vergi ver". 21 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2017. 
  20. ^ "Wikipedia erişim yasağı AİHM'de: Türkiye'nin uyguladığı yasağın nedeni ne, hangi adımlar atıldı?". BBC Türkçe. 23 Mayıs 2019. 22 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2019. 
  21. ^ "Wikipedia Türkiye'de Erişim Yasağını AİHM'e Taşıdı". Amerika'nın Sesi. 23 Mayıs 2019. 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2019. 
  22. ^ "AİHM Vikipedi dosyasını açtı". Deutsche Welle. 21 Ağustos 2019. 14 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2019. 
  23. ^ "Wikipedia davasında Türkiye'ye karşı mütalaa". Deutsche Welle Türkçe. 25 Kasım 2019. 28 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019. 
  24. ^ "Anayasa Mahkemesi: Wikipedia'nın erişime engellenmesi hak ihlali". 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2019. 
  25. ^ "Anayasa Mahkemesi: Wikipedia'ya erişimin engellenmesi hak ihlali". T24. 26 Ekim 2019. 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2019. 
  26. ^ "Wikipedia kurucusu Wales'den Türkiye'ye: Yeniden hoş geldiniz". 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2019. 
  27. ^ "BTK'nin Vikipedi hakkındaki Twitter açıklaması". 30 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2017. 
  28. ^ "Devlet destekli terörizm: BTKden Wikipediaya Erişim Engeli Açıklaması". Bianet. 30 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2017. 
  29. ^ "Wikipedia'dan Türkiye Açıklamaları!". Chip (dergi). 30 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2017. 
  30. ^ Maher, Katherine (30 Nisan 2017). "Wikimedia Vakfı Türk makamlarından Vikipedi erişimini yeniden sağlamasını talep ediyor". Wikimedia Vakfı. 9 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2017. 
  31. ^ "Son dakika haberi: Tüm bildiklerinizi unutun! Aylar sonra resmen açıkladılar". 20 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2018. 
  32. ^ "Wikipedia: 'Yasaklı' içeriği kaldırdık BTK: Her gün bakıyoruz, yerinde duruyor". 19 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2018. 
  33. ^ Şimşek, Yurdagül (10 Kasım 2018). "Bakan Turhan'dan Wikipedia açıklaması". Sputnik. 13 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2018. 
  34. ^ a b "TMBB Bütçe Komisyonu 14 Kasım 2018 Çarşamba Tutanağı". TBMM. 14 Kasım 2018. s. 222,223. 3 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2018. 
  35. ^ "Çavuşoğlu: Kaşıkçı için uluslararası soruşturma şart". Sputnik. 14 Kasım 2018. 16 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2018. 
  36. ^ a b "Wikipedia'yla görüşüyoruz'". www.gazeteduvar.com.tr. 1 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2019. 
  37. ^ Boyacıoğlu, Hacer (29 Nisan 2017). "Wikipedia'ya erişim durduruldu, işte yasağın nedeni". Hürriyet. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2017. 
  38. ^ "Wikipedia'ya sansüre CHP'den ilk tepki". Cumhuriyet gazetesi. 11 Mayıs 2017. 4 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2017. 
  39. ^ "CHP'li Balbay'dan 'Wikipedia' tepkisiKaynak: CHP'li Balbay'dan 'Wikipedia' tepkisi". Yeniçağ gazetesi. 8 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2017. 
  40. ^ "Wikipedia Türkiye İçin 'Sansür' Uygulayacak mı?". VOA. 6 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2017. 
  41. ^ "Wikipedia'ya sansüre CHP'den ilk tepki". 4 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2017. 
  42. ^ "Wikipedia'ya Türkiye'den erişim engeli". Sözcü. 29 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2017. 
  43. ^ "CHP İstanbul Milletvekili Şeker:". memleket.com.tr. 21 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2017. 
  44. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2017. 
  45. ^ "Turchia, nuovo ricorso di Wikipedia contro il blocco degli accessi allenciclopedia online" (İtalyanca). Il Fatto Quotidiano. 9 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2017. 
  46. ^ "LE AUTORITÀ TURCHE HANNO BLOCCATO L'ACCESSO AL SITO DI WIKIPEDIA" (İtalyanca). The Post Internazionale. 21 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2017. 
  47. ^ "Wikipedia Il governo turco censura l'Enciclopedia libera di internet" (İtalyanca). Agora Vox. 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2017. 
  48. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2017. 
  49. ^ https://www.donanimhaber.com/Turkce-Wikipedianin-engellenemez-surumu-yayinlandi-91045 [ölü/kırık bağlantı]
  50. ^ "Wikipedia'nın Engellenemeyen Türkçe Sürümü Yayına Girdi!". 15 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2020. 
  51. ^ Barbara, Juliet (2 Kasım 2017). "Türkiye'den Vikipedi'ye erişim engeli halen devam ediyor". Wikimedia Vakfı. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2017. 
  52. ^ "Wikipedia'dan kampanya: Türkiye'yi özledik". NTV.com.tr. 6 Mart 2018. 6 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2018. 
  53. ^ "İYİ Parti'den Wikipedia açılışına davet". Sputnik. 30 Nisan 2018. 25 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2018. 
  54. ^ "Cumhurbaşkanı Adayı İnce: "Wikipedia'yı Açıp, Passolig'i Kaldıracağım"". Milliyet. 20 Mayıs 2018. 25 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2018. 
  55. ^ Altınok, Melih (29 Kasım 2019). "İyi de Wikipedia ne zaman özgürleşecek?". Sabah. 12 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2019. 
  56. ^ "Son dakika! Wikipedia açıldı". Sözcü. 15 Ocak 2020. 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020. 
  57. ^ "Wikipedia'ya getirilen erişim engeliyle ilgili dava, tazminat yolunu açtı". tr.sputniknews.com. 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2020. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Vikipedi'nin kardeş projelerinden
Vikipedi'ye Türkiye'den erişimin engellenmesi
hakkında daha fazla bilgi edinin
Vikihaber'de ara Vikihaber'de haberler
Vikikaynak'ta ara Vikikaynak'ta belgeler
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipedi%27ye_Türkiye%27den_erişimin_engellenmesi&oldid=30745545" sayfasından alınmıştır