Vladimir Putin - Vikipedi

Vladimir Putin Влади́мир Пу́тин
2024'te Putin
Rusya Devlet Başkanı
Görevde
Makama geliş 7 Mayıs 2012
Yerine geldiği	Dimitri Medvedev
Görev süresi 7 Mayıs 2000 - 7 Mayıs 2008
Yerine geldiği	Boris Yeltsin
Yerine gelen	Dimitri Medvedev
Rusya Başbakanı
Görev süresi 8 Mayıs 2008 - 8 Mayıs 2012
Yerine geldiği	Viktor Zubkov
Yerine gelen	Dimitri Medvedev
Görev süresi 9 Ağustos 1999 - 7 Mayıs 2000
Yerine geldiği	Sergey Stepaşin
Yerine gelen	Mihail Kasyanov
Birleşik Rusya Lideri
Görev süresi 1 Ocak 2008 - 30 Mayıs 2012
Yerine geldiği	Boris Grizlov
Yerine gelen	Dimitri Medvedev
Federal Güvenlik Servisi Başkanı
Görev süresi 25 Temmuz 1998 - 29 Mart 1999
Başkan	Boris Yeltsin
Yerine geldiği	Nikolay Kovalyov
Yerine gelen	Nikolay Patruşev
Kişisel bilgiler
Doğum	Vladimir Vladimiroviç Putin 7 Ekim 1952 (71 yaşında) Leningrad, Sovyetler Birliği (bugünkü Saint-Peterburg)
Partisi	Bağımsız (1991-95, 2001-08, 2012–günümüz)
Diğer siyasi bağlantıları	Tüm Rusya Halk Cephesi (2011-günümüz) Birleşik Rusya (2008-2012) Birlik (1999-2001) Yuvamız – Rusya (1995-1999) Sovyetler Birliği Komünist Partisi (1975-1991)
Evlilik(ler)	Lüdmila Putina (e. 1983; b. 2013)
Çocuk(lar)	Mariya Yekaterina
Bitirdiği okul	Leningrad Devlet Üniversitesi
Ödülleri
İmzası
Askerî hizmeti
Bağlılığı	Sovyetler Birliği  Rusya
Branşı	KGB FSB
Hizmet yılları	1975 - 1991
Rütbesi	Albay

Vladimir Vladimiroviç Putin (Rusça: Владимир Владимирович Путин (yardım·bilgi); [vlɐˈdʲimʲɪr vlɐˈdʲimʲɪrəvʲɪt͡ɕ ˈputʲɪn]; d. 7 Ekim 1952, Leningrad, SSCB), Rusya Federasyonu'nun günümüzdeki devlet başkanı olan Rus politikacı ve eski istihbarat görevlisidir. Putin, 1999-2000 yılları arasında başbakanlık, 2000-2008 yılları arasında başkanlık, 2008-2012 yılları arasında tekrar başbakanlık görevini üstlenmiştir. Başbakanlığı döneminde, iktidar partisi Birleşik Rusya'nın genel başkanlığı görevini üstlenmiştir.^[1][2][3]

Putin Sovyetler Birliği'nde 16 yıl boyunca KGB dış istihbarat subayı olarak çalıştı ve Yarbay (podpolkovnik) rütbesine yükseldi. 1991'de istifa ederek St. Petersburg'da siyasi kariyerine başladı. Başkan Boris Yeltsin'in yönetimine katılmak üzere 1996 yılında Moskova'ya taşındı ve Ağustos 1999'da başbakan olarak atanmadan önce kısa bir süre Federal Güvenlik Servisi (FSB) direktörü ve Güvenlik Konseyi sekreteri olarak görev yaptı. Yeltsin'in istifasının ardından, 2000 yılında, başkan vekili oldu ve dört aydan kısa bir süre sonra ilk kez devlet başkanı seçildi. 2004 yılında %72 oyla yeniden seçildi. O dönemde anayasal olarak iki dönem üst üste devlet başkanlığı yapamayacağı için Putin, 2008'den 2012'ye kadar Dmitry Medvedev döneminde başbakan olarak görev yaptı. Hile iddiaları ve protestolar ile gölgelenen bir seçim ile 2012'de başkanlığa geri dönen Putin, 2018 yılında yeniden seçildi. Nisan 2021'de, referandumun ardından, anayasa değişikliklerini imzaladı; bunlardan biri yeniden seçilmek için iki kez daha aday olmasına izin verecek ve potansiyel olarak başkanlığını 2036'ya kadar uzatacaktı.^[4][5]

Vladimir Putin'in ilk başkanlık döneminde Rus ekonomisi, ekonomik reformlar ve petrol ve gaz fiyatlarındaki beş katlık artışın ardından^[6][7] yılda ortalama %7 oranında büyüdü.^[8] Putin ayrıca, Çeçen ayrılıkçılara karşı yürütülen savaşta Rusya'ya liderlik ederek bölgede federal kontrolü yeniden tesis etti.^[9][10] Başbakan olarak görev yaptığı dönemde Gürcistan'a karşı yapılan bir savaşın yanı sıra askerî ve polis reformunu denetledi. Başkan olarak görev yaptığı üçüncü dönemde Rusya, Kırım'ı ilhak etti ve Ukrayna'nın doğusunda bir savaşa destek verdi, çok sayıda askerî harekât gerçekleştirdi ve bu da uluslararası yaptırımlara ve Rusya'da mali krize yol açtı.^[11] Ayrıca Suriye'de isyancı ve cihatçı gruplara karşı askerî müdahale emri verdi.^[12] Başkan olarak dördüncü döneminde Ukrayna sınırına askerî yığınak yapılmasına başkanlık etti ve Şubat 2022'de^[13] uluslararası kınamalara ve genişletilmiş yaptırımlara yol açan geniş çaplı bir işgal başlattı. Uluslararası Ceza Mahkemesi, Ukrayna'daki savaş suçlarına ilişkin bir soruşturma açtı.^[14] Eylül 2022'de Putin kısmi bir seferberlik ilan etti ve uluslararası hukuka göre yasadışı olan güney ve doğu Ukrayna'nın zorla Rusya'ya ilhakını resmen onayladı. Mart 2023'te Uluslararası Ceza Mahkemesi, savaş sırasında yasadışı çocuk kaçırma olaylarında cezai sorumluluğu olduğu iddiasıyla^[15] Putin hakkında savaş suçları^[16] nedeniyle tutuklama emri çıkardı.

Putin'in liderliği altında Rusya, demokratik gerileme ve otoriterliğe kayma sürecine girmiştir. Putin'in yönetimi, endemik yolsuzluğun yanı sıra siyasi muhaliflerin hapse atılması ve baskı altına alınması, Rusya'daki bağımsız medyanın yok edilmesi ve baskı altına alınması ve özgür ve adil seçimlerin yapılmaması gibi çok sayıda insan hakları ihlali ile karakterize edilmiştir.^[17][18][19] Putin'in Rusya'sı, Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün Yolsuzluk Algısı Endeksi, Economist Intelligence Unit'in Demokrasi Endeksi ve Freedom House'un Dünya Özgürlük Endeksi'nde düşük puanlar almıştır. Putin kariyeri boyunca ülke içinde yüksek onay oranlarına sahip olmuş ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgali'nden önce dünyanın en güçlü liderlerinden biri olarak uluslararası alanda yoğun ilgi görmüştür. 2007 yılında Time Yılın Kişisi seçilmiştir.^[20] 2015 yılında Time'ın En Etkili Kişiler Listesinde 1. sırada yer almıştır.^[21] Forbes 2013-2016 yılları arasında her yıl onu Dünyanın En Güçlü Kişisi seçmiştir.^[22] Putin, Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko'dan sonra Avrupa'da en uzun süre görev yapan ikinci devlet başkanıdır.

Çocukluk ve gençlik yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Putin, 7 Ekim 1952'de Leningrad, Sovyetler Birliği'nde (şimdi Sankt-Petersburg, Rusya)^[23][24] Vladimir Spiridonovich Putin (1911-1999) ve Maria Ivanovna Putina'nın (kızlık soyadı Shelomova; 1911-1998) üç çocuğundan en küçüğü olarak dünyaya geldi. Büyükbabası Spiridon Putin, Vladimir Lenin ve Josef Stalin'in özel aşçısıydı.^[25][26] Putin'in doğumundan önce iki erkek kardeşi ölmüştü: 1930'larda doğan Albert bebekken, 1940'ta doğan Viktor ise 1942'de II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'nın Leningrad Kuşatması sırasında difteri ve açlıktan ölmüştü.^[27][28]

Putin'in annesi bir fabrika işçisiydi ve babası 1930'ların başında Sovyet Donanması'nda denizaltı filosunda görev yapan bir askerdi. II. Dünya Savaşı'nın başlarında babası NKVD'nin imha taburunda görev yapmıştır.^[29][30] Daha sonra düzenli orduya transfer edildi ve 1942'de ağır yaralandı.^[31] Putin'in anneannesi 1941'de Tver bölgesini işgal eden Almanlar tarafından öldürülmüş, anne tarafından amcaları ise II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde kaybolmuştur.^[32]

Putin, 1 Eylül 1960 tarihinde evinin yakınındaki Baskov Lane'de bulunan 193 numaralı okula başladı. Yaklaşık 45 öğrenciden oluşan sınıfta henüz Genç Öncüler örgütüne üye olmayan birkaç kişiden biriydi. 12 yaşında sambo ve judo yapmaya başladı.^[33] Boş zamanlarında Karl Marx, Friedrich Engels ve Lenin'in eserlerini okumaktan hoşlanırdı.^[34] Putin, Saint Petersburg Lisesi 281'de Almanca eğitimi almıştır ve ikinci dil olarak Almanca konuşmaktadır.^[35]

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Putin, 1970 yılında Andrey Jdanov'un adını taşıyan Leningrad Devlet Üniversitesi'nde (şimdiki adıyla Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesi) hukuk eğitimi almış ve 1975 yılında mezun olmuştur.^[36] Tez konusu "Uluslararası Hukukta En Çok Gözetilen Ulus Kaydı" idi.^[37] Oradayken Sovyetler Birliği Komünist Partisi'ne (SBKP) katılması gerekiyordu ve 1991'de partinin kapatılmasına kadar üye olarak kaldı.^[38]

Putin, şirketler hukuku^[a] dersleri veren ve daha sonra Rus anayasasının ortak yazarı olacak ve Fransa'daki yolsuzluk planlarına adı karışacak olan yardımcı doçent Anatoly Sobçak ile tanıştı. Putin Sobçak'ın Sankt-Peterburg'daki kariyerinde, Sobçak da Putin'in Moskova'daki kariyerinde etkili olacaktı.^[39]

1997 yılında Sankt-Petersburg Maden Üniversitesi'nde maden ekonomisinin stratejik planlaması üzerine yazdığı tezle ekonomi doktorasını (Ekonomi Bilimleri Adayı) aldı.^[40]

Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Baba tarafından dedesi, Sovyetler Birliği kurucusu Vladimir Lenin'e, Lenin'in eşi Nadejda Krupskaya'ya ve Stalin’e belli sürelerde aşçılık yapan Spiridon Ivanoviç Putin olan Vladimir Putin,^[41] 7 Ekim 1952 tarihinde SSCB döneminde adı Leningrad olan Sankt-Peterburg kentinde Vladimir Spiridonoviç Putin ve Maria Ivanovna Shelomova çiftinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Leningrad Devlet Üniversitesi Hukuk Bölümü'nden 1975'te mezun olan Putin, yüksek lisansını ekonomi alanında yaptı. Mezuniyetinin ardından, 1975'ten itibaren KGB'de çalışmaya başlayan Putin, bir süre Almanya'da görev yaptı, Leningrad'a dönmesinin ardından da üniversite yönetiminde görev aldı.^[36] "The Most Favored Nation Trading Principle in International Law" adlı tez hazırladı.^[42] Buradayken Sovyetler Birliği Komünist partisine katılması gerekti ve parti Ağustos 1991'de kapatılana kadar üye kalmayı sürdürdü.

1990'da Leningrad Şehir Konseyi'nde danışmanlık yapan Putin, 1991-1992 yıllarında da belediye başkan yardımcısı ve belediye konseyi dış ilişkiler komitesinin başkanı idi.^[43]

Putin, 1996 yılına kadar St. Petersburg yönetiminde çeşitli kademelerdeki görevlerinin ardından, 1996'da Kremlin Sarayı Mülkiyet İdaresi Başkan Yardımcılığı'na atandı ve bu görevini 1997 yılına kadar sürdürdü.^[44] 1997 ve 1998'de Devlet Başkanlığı İdaresi Başkanı ile Devlet Başkanlığı Denetim İdaresi Başkanı olarak yaptı.^[45][46][47]

Putin, 1998-1999 yıllarında, Rusya Federal Güvenlik Servisi'nin (FSB) başkanlığını yaparken, aynı zamanda, Sovyetler Birliği sonrasındaki yeni Rusya'nın politbürosu olarak da adlandırılan Rusya Güvenlik Konseyi'nin sekreterliği görevini yürüttü.^[48]

Putin, 9-16 Ağustos 1999 tarihleri arasında başbakan yardımcısı ve başbakan vekilliği, 16 Ağustos'tan itibaren de başbakan olarak görev yapmaya başladı. Devlet Başkanı Boris Yeltsin'in 31 Aralık 1999'da istifa etmesinin ardından, Anayasa gereği, üç ay içerisinde devlet başkanlığı seçimi yapılıncaya kadar bu görevi vekaleten üstlendi. Putin, Rusya'da yapılan başkanlık seçimlerinde %50'nin üzerinde oy toplayarak, birinci turda devlet başkanı seçildi. 7 Mayıs 2008'de görev süresi dolarak yerini yeni devlet başkanı Dmitri Medvedev'e bıraktı ve Rusya'nın başbakanı oldu. 4 Mart 2012'de 3. kez %63.6 oyla Rusya devlet başkanı seçilmiştir.^[49]

Siyasi kişiliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Vladimir Putin iktidardaki Birleşik Rusya Partisi'nin adayı olarak devlet başkanı seçilmiştir. Medvedev başkanlığındaki hükûmet de bu parti tarafından kurulmuştur. Ancak Putin ile Medvedev arasında önemli siyasi farklılıklar bulunmaktadır. Medvedev Sovyet dönemine hiçbir şekilde ilgi göstermezken, Putin pek çok kez Sovyet dönemini öven konuşmalar yapmıştır. Putin, "Sovyetler Birliği'nin dağılması 20. yüzyılın en büyük trajedisidir" demiştir.^[50][51]

Ülkesindeki farklı siyasi eğilimleri uzlaştırmaya çalışan Putin genel olarak batıya düşman olmayan ama batıya karşı da Rusya'nın menfaatlerine öncelik veren, Post-Sovyet ve ulusalcı politikayla Rusya'ya yeni bir ivme kazandırmaya çalışmaktadır. Amacı komünist rejim olmadan Rusya'ya Sovyet gücünü tekrar kazandırabilmektir. Bu nedenle komünistler tarafından eleştirilen Putin, liberal politika tabirini de pek kullanmadığı ve oligarklara savaş açtığı için de liberal kesimin saldırısına maruz kalmaktadır. Ancak iktidarı süresince ülkedeki ekonomik kalkınma halkın desteğini almasını sağlamıştır.^[52]

Uluslararası politikada eski Sovyet cumhuriyetlerine tekrar hakim olmakla suçlanan Putin, aslında sadece Rusların yoğun olarak yaşadığı ve tarihi eski Rusya olarak adlandırılan Doğu Ukrayna'da hakimiyet kurma çabasındadır. Buna sebep olarak da Rus nüfusun yoğun olduğu bu topraklarda Rusların güvenliğini temin etme amacında olduğunu belirtmiştir.^[53][54]

Siyasi kariyer[değiştir | kaynağı değiştir]

1990-1996: Sankt Petersburg yönetimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Mayıs 1990'da Putin, Leningrad belediye başkanı Anatoly Sobchak'a uluslararası ilişkiler danışmanı olarak atandı . 2017'de Oliver Stone'a verdiği röportajda Putin, 1991'de Mihail Gorbaçov'a yapılan darbenin ardından KGB'den istifa ettiğini, olup bitenlere katılmadığını ve yeni yönetimde istihbaratın bir parçası olmak istemediğini söyledi.^[55] Putin'in 2018 ve 2021 yıllarında yaptığı açıklamalara göre ekstra para kazanmak için özel taksi şoförlüğü yapmış veya böyle bir işi düşünmüş olabilir.^[56][57]

28 Haziran 1991'de, uluslararası ilişkileri ve yabancı yatırımları teşvik etme ve ticari girişimleri kaydetme sorumluluğuyla Belediye Başkanlığı Dış İlişkiler Komitesi'nin başkanı oldu.^[58] Bir yıl içinde Putin, Marina Salye liderliğindeki şehir yasama konseyi tarafından soruşturuldu. Fiyatları olduğundan az gösterdiği ve hiç gelmeyen yabancı gıda yardımı karşılığında 93 milyon dolar değerindeki metallerin ihracatına izin verdiği sonucuna varıldı.^[59][60] Müfettişlerin Putin'in kovulması tavsiyesine rağmen, Putin 1996 yılına kadar Dış İlişkiler Komitesi'nin başkanı olarak kaldı.^[61][62] 1994'ten 1996'ya kadar Saint Petersburg'da başka birçok siyasi ve hükûmet görevinde bulundu.^[63]

Mart 1994'te Putin, Saint Petersburg Hükûmeti'nin ilk başkan yardımcısı olarak atandı. Mayıs 1995'te, Başbakan Viktor Çernomırdın tarafından kurulan liberal iktidar partisi olan hükûmet yanlısı Evimiz - Rusya siyasi partisinin Saint Petersburg şubesini örgütledi . 1995'te o parti için yasama seçim kampanyasını yönetti ve 1995'ten Haziran 1997'ye kadar Saint Petersburg şubesinin lideriydi.^[63]

1996-1999: Erken Moskova kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Haziran 1996'da Sobchak, Saint Petersburg'daki yeniden seçilme teklifini kaybetti ve seçim kampanyasını yöneten Putin, şehir yönetimindeki görevlerinden istifa etti. Moskova'ya taşındı ve Pavel Borodin başkanlığındaki Cumhurbaşkanlığı Mülk Yönetimi Dairesi başkan yardımcılığına atandı . Mart 1997'ye kadar bu görevi sürdürdü. Devletin yabancı mülkiyetinden sorumluydu ve Sovyetler Birliği ve SBKP'nin eski varlıklarının Rusya Federasyonu'na transferini organize etti.^[64]

26 Mart 1997'de Başkan Boris Yeltsin, Putin'i Cumhurbaşkanlığı Genelkurmay başkan yardımcılığına, Mayıs 1998'e kadar bu görevi sürdürdü ve Cumhurbaşkanlığı Mülk Yönetimi Dairesi Ana Kontrol Müdürlüğü'ne (Haziran 1998'e kadar) atadı. Bu pozisyondaki selefi Aleksey Kudrin'di ve halefi, hem geleceğin önde gelen politikacıları hem de Putin'in ortakları olan Nikolay Patruşev'di.^[64] 3 Nisan 1997'de Putin, en yüksek federal devlet sivil hizmet rütbesi olan Rusya Federasyonu'nun 1. sınıf Aktif Devlet Danışmanlığına terfi etti.

27 Haziran 1997'de, rektör Vladimir Litvinenko'nun rehberliğinde Saint Petersburg Maden Enstitüsü'nde Putin , Piyasa İlişkilerinin Oluşumu Koşullarında Bir Bölgenin Maden Kaynak Tabanının Yeniden Üretiminin Stratejik Planlaması başlıklı ekonomide Bilim Adayı tezini savundu.^[65] Bu, Rusya'da yükselen genç bir memurun kariyerinin ortasında bilimsel bir çalışma yazması geleneğini örneklendirdi.^[66] Putin'in tezi intihal edildi.^[67] Brookings Enstitüsü'ndeki araştırmacılar, bir Amerikan ders kitabından 15 sayfanın kopyalandığını buldular.^[68]

25 Mayıs 1998'de Putin, Viktoriya Mitina'nın ardından bölgeler için Cumhurbaşkanlığı Genelkurmay Birinci Başkan Yardımcısı olarak atandı . 15 Temmuz'da, bölgelerin yetkilerinin sınırlandırılmasına ilişkin anlaşmaların hazırlanması için komisyon başkanlığına ve cumhurbaşkanına bağlı federal merkezin başkanlığına, Sergey Shakhray'ın yerine atandı . Putin'in atanmasından sonra, komisyon böyle bir anlaşmayı tamamlamadı, ancak Shakhray'ın Komisyon başkanı olarak görev yaptığı süre boyunca bu tür anlaşmalar imzalandı.^[69] Daha sonra, cumhurbaşkanı olduktan sonra, Putin 46 anlaşmanın tümünü iptal etti.^[64]

25 Temmuz 1998'de Yeltsin, Putin'i Rusya Federasyonu'nun birincil istihbarat ve güvenlik örgütü ve KGB'nin halefi olan Federal Güvenlik Servisi'nin (FSB) direktörlüğüne atadı.^[70]

1999: İlk başbakanlık[değiştir | kaynağı değiştir]

9 Ağustos 1999'da Putin, ilk üç başbakan yardımcısından biri olarak atandı ve daha sonra o gün, Başkan Yeltsin tarafından Rusya Federasyonu Hükûmeti'nin başbakan vekilliğine atandı.  Yeltsin de Putin'i halefi olarak görmek istediğini açıkladı. Aynı günün ilerleyen saatlerinde Putin, cumhurbaşkanlığı için aday olmayı kabul etti.^[71]

16 Ağustos'ta, Devlet Duması onun başbakan olarak atanmasını 233 lehte (84'e karşı, 17 çekimser) oyla onayladı,^[72] ise 226'lık basit çoğunluk gerekliydi ve bu da onu on sekizden az bir oyla Rusya'nın beşinci başbakanı yaptı. Atandığında, kamuoyunun neredeyse hiç tanımadığı Putin'in seleflerinden daha uzun süre dayanmasını bekleyen çok az kişi vardı. Başlangıçta Yeltsin'e sadık biri olarak görülüyordu; Boris Yeltsin'in diğer başbakanları gibi Putin de bakanları kendisi seçmedi, kabinesini cumhurbaşkanlığı yönetimi belirledi.

Yeltsin'in başlıca muhalifleri ve muhtemel halefleri, zaten hasta olan başkanın yerini almak için kampanya yürütüyorlardı ve Putin'in potansiyel bir halef olarak ortaya çıkmasını önlemek için çok savaştılar. Rus apartman bombalamaları ve Dağıstan'ın, İçkerya Çeçen Cumhuriyeti merkezli eski KGB ajanları da dahil olmak üzere mücahitler tarafından işgal edilmesinin ardından, Putin'in hukuk ve düzen imajı ve İkinci Çeçen Savaşı'na yönelik acımasız yaklaşımı kısa sürede birleşerek popülaritesini artırdı ve izin verdi.

Putin, resmi olarak herhangi bir partiyle ilişkili olmasa da, Aralık 1999 Duma seçimlerinde ikinci en büyük oy oranını (%23.3) kazanan yeni kurulan Birlik Partisi'ne destek sözü verdi ve karşılığında Putin'i destekledi.^[73]

1999-2000: Vekili başkanlık[değiştir | kaynağı değiştir]

31 Aralık 1999'da Yeltsin beklenmedik bir şekilde istifa etti ve Rusya Anayasasına göre Putin Rusya Federasyonu Başkan Vekili oldu. Bu rolü üstlenen Putin, Çeçenistan'daki Rus birliklerine önceden planlanmış bir ziyarete gitti.^[74]

Putin'in 31 Aralık 1999'da imzaladığı ilk cumhurbaşkanlığı kararnamesi "Rusya Federasyonu'nun eski başkanı ve aile üyeleri için garantiler hakkında" başlığını taşıyordu.^[75][76] Bu, "giden Cumhurbaşkanı ve akrabalarına yönelik yolsuzluk suçlamalarının" takip edilmemesini sağladı.^[77] Bu, özellikle Yeltsin'in aile üyelerinin dahil olduğu Mabetex rüşvet davasını hedef aldı . 30 Ağustos 2000'de, bizzat Putin'in  Saint Petersburg şehir hükûmetinin bir üyesi olarak şüphelilerden biri olduğu bir ceza soruşturması düştü.^[78][79]

30 Aralık 2000'de, İsviçre savcıları tarafından binlerce belge gönderilmiş olmasına rağmen, başsavcı aleyhindeki bir başka dava "delil yetersizliğinden" düşürüldü.^[80] 12 Şubat 2001'de Putin, 1999 kararnamesinin yerini alan benzer bir federal yasayı imzaladı. Putin'in 1992'den itibaren metal ihracatında yolsuzluk iddiasıyla ilgili bir dava Marina Salye tarafından geri getirildi, ancak o susturuldu ve Saint Petersburg'dan ayrılmaya zorlandı.^[81]

Muhalifleri Haziran 2000'de seçime hazırlanırken, Yeltsin'in istifası 26 Mart 2000'de cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılmasıyla sonuçlandı; Putin ilk turda oyların yüzde 53'ünü alarak kazandı.^[82][83]

2000-2004: İlk başkanlık dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Başkan Putin'in açılışı 7 Mayıs 2000'de gerçekleşti. Maliye bakanı Mihail Kasyanov'u başbakan olarak atadı.^[84] Bu Putin'in popülaritesine yönelik ilk büyük zorluktu. Kursk denizaltı felaketini kötü idare ettiği iddiasıyla eleştirildi.^[85]

2000 ve 2004 yılları arasında, Putin, görünüşe göre Rus oligarklarıyla bir güç mücadelesi kazanarak, onlarla 'büyük bir pazarlığa' vararak, ülkenin yoksullaştırılmış durumunun yeniden inşasına girişti. Bu pazarlık, oligarkların, Putin hükûmetine açıkça destek vermeleri ve onunla uyum sağlamaları karşılığında güçlerinin çoğunu korumalarına izin verdi.^[86]

Moskova tiyatrosu rehine krizi Ekim 2002'de meydana geldi. Rus basınında ve uluslararası medyada birçok kişi, kriz sırasında özel kuvvetlerin kurtarma operasyonunda 130 rehinenin ölümünün Başkan Putin'in popülaritesine ciddi zarar vereceği konusunda uyardı. Bununla birlikte, kuşatma sona erdikten kısa bir süre sonra, Rus cumhurbaşkanı rekor düzeyde halk tarafından onaylandı. Rusların %83'ü Putin'den ve kuşatmayı idaresinden memnun olduklarını açıkladı.^[87]

2003 yılında Çeçenistan'da bir referandum yapıldı ve Çeçenistan Cumhuriyeti'nin Rusya'nın bir parçası olduğunu ilan eden yeni bir anayasa kabul edildi; Öte yandan bölge özerklik kazandı.^[88] Çeçenistan, Parlamento seçimlerinin ve Bölgesel Hükûmetin kurulmasıyla kademeli olarak istikrar kazandı.^[89][90] İkinci Çeçen Savaşı boyunca Rusya, Çeçen isyancı hareketini ciddi şekilde devre dışı bıraktı; ancak, Kuzey Kafkasya'da asilerin ara sıra saldırıları devam etti.^[91]

2004-2008: İkinci başkanlık dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

14 Mart 2004'te Putin ikinci dönem için cumhurbaşkanlığına seçildi ve oyların %71'ini aldı.^[92] Beslan okul rehine krizi 1-3 Eylül 2004'te gerçekleşti; 186'sı çocuk olmak üzere 330'dan fazla insan öldü.^[93]

Sovyet yönetiminin dağılmasından sonra Putin'in yükselişinden önceki yaklaşık 10 yıllık dönem, Rusya'da bir karışıklık dönemiydi.^[94] 2005 Kremlin konuşmasında Putin, Sovyetler Birliği'nin çöküşünü "Yirminci Yüzyılın en büyük jeopolitik felaketi" olarak nitelendirdi.^[95] Putin, "Ayrıca, parçalanma salgını Rusya'nın kendisine de bulaştı." ^[96] Ülkenin beşikten mezara sosyal güvenlik ağı ortadan kalktı ve Putin'in iktidarından önceki dönemde yaşam beklentisi azaldı.^[97] 2005 yılında, Rusya'nın sağlık ve eğitim hizmetlerini iyileştirmek için Ulusal Öncelikli Projeler başlatıldı.^[98][99]

O sırada Rusya'nın en zengin adamı olan Yukos petrol ve gaz şirketi Mihail Hodorkovski'nin dolandırıcılık ve vergi kaçakçılığı nedeniyle devam eden cezai kovuşturması, uluslararası basın tarafından Hodorovski'nin Kremlin'in hem liberal hem de komünist muhaliflerine yaptığı bağışlara misilleme olarak görüldü. Hodorovski tutuklandı, Yukos iflas etti ve şirketin varlıkları piyasa değerinin altında açık artırmaya çıkarıldı ve en büyük hisse devlet şirketi Rosneft tarafından alındı. Yukos'un kaderi, Rusya'nın bir devlet kapitalizmi sistemine doğru daha geniş bir kaymasının işareti olarak görülüyordu.^[100] Bu, Temmuz 2014'te Yukos'un hissedarlarına Lahey'deki Daimi Tahkim Mahkemesi tarafından 50 milyar dolar tazminat ödenmesiyle vurgulandı.^[101]

7 Ekim 2006'da Rus ordusundaki yolsuzluğu ve Çeçenistan'daki davranışlarını ifşa eden gazeteci Anna Politkovskaya, Putin'in doğum gününde apartmanının lobisinde vuruldu. Politkovskaya'nın ölümü, Putin'in ülkenin yeni bağımsız medyasını korumakta başarısız olduğu suçlamalarıyla uluslararası eleştirileri tetikledi.^[102][103] Putin'in kendisi, ölümünün hükûmete yazılarından daha fazla soruna yol açtığını söyledi.^[104]

Şubat 2007'de Münih Güvenlik Konferansı'nda Putin, ABD'nin jeopolitiğindeki hakim konumun yarattığı güvensizlik duygusundan şikayet etti ve eski bir NATO yetkilisinin Doğu Avrupa'da yeni ülkelere açılmamak için retorik sözler verdiğini gözlemledi.

14 Temmuz 2007'de Putin, Rusya'nın Avrupa'da Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması yükümlülüklerinin uygulanmasını 150 gün sonra  ve antlaşmanın yürürlüğe girdiği Avrupa'da Uyarlanmış Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması'nı onaylamasını askıya alacağını duyurdu.^[105][106] Rusya'nın Transdinyester ve Gürcistan Cumhuriyeti'nden çekilmesine karşı çıkan NATO üyeleri tarafından kaçınıldı. Moskova, diyalogun Avrupa'da etkili, yeni bir konvansiyonel silah kontrol rejimi yaratılmasına yol açacağını umduğu için ortak danışma grubuna katılmaya devam etti.^[107] Rusya, askıya alınmayı sona erdirmek için NATO'nun atabileceği adımları belirtti. "Bunlar, NATO üyelerinin silah paylarını kesmelerini ve her bir NATO üyesinin topraklarında geçici silah konuşlandırmalarını daha da kısıtlamayı içeriyor. Rusya ayrıca güney ve kuzey kanatlarına kaç kuvvet yerleştirebileceği konusundaki kısıtlamaların ortadan kaldırılmasını istiyor. Ayrıca baskı yapıyor. NATO üyeleri, Uyarlanmış AKK Antlaşması olarak bilinen ve orijinal antlaşmanın dışındaki dört ittifak üyesi olan Estonya, Letonya, Litvanya ve Slovenya'nın buna katılmasını talep eden anlaşmanın 1999 yılında güncellenmiş bir versiyonunu onaylayacak." ^[106]

2007'nin başlarında, eski satranç şampiyonu Garry Kasparov ve ulusal Bolşevik lider Eduard Limonov liderliğindeki muhalif grup Öteki Rusya tarafından " Muhaliflerin Yürüyüşleri " düzenlendi.^[108] Önceden yapılan uyarıların ardından, birkaç Rus kentindeki gösteriler, protestocuların seyahatine müdahaleyi ve polis hatlarını aşmaya çalışan 150 kadar kişinin tutuklanmasını içeren polis müdahalesiyle karşılandı.^[109]

12 Eylül 2007'de Putin, Başbakan Mihail Fradkov'un talebi üzerine hükûmeti feshetti. Fradkov, bunun Başkan'a parlamento seçimleri öncesinde "serbest el" vermek olduğunu söyledi. Viktor Zubkov yeni başbakan olarak atandı.^[110]

Aralık 2007'de, Putin'in politikalarını destekleyen iktidar partisi Birleşik Rusya, seçim ön sonuçlarına göre Devlet Duması adaylığında halk oylarının %64,24'ünü kazandı.^[111] Birleşik Rusya'nın Aralık 2007 seçimlerindeki zaferi, birçok kişi tarafından o zamanki Rus liderliğinin ve politikalarının güçlü halk desteğinin bir göstergesi olarak görüldü.^[112][113]

2008-2012: İkinci başbakanlık[değiştir | kaynağı değiştir]

Putin, Anayasa tarafından üst üste üçüncü kez görevden men edildi. Birinci Başbakan Yardımcısı Dmitry Medvedev halefi seçildi. 8 Mayıs 2008'de, cumhurbaşkanlığının Medvedev'e teslim edilmesinden sadece bir gün sonra, bir güç değiştirme operasyonunda Putin, siyasi hakimiyetini koruyarak Rusya Başbakanı olarak atandı.^[114]

Putin, dünya ekonomik krizinin sonuçlarının üstesinden gelmenin ikinci başbakanlığının iki ana başarısından biri olduğunu söyledi.  Diğeri, 1990'larda başlayan uzun bir demografik çöküşün ardından 2008 ve 2011 yılları arasında Rusya'nın nüfusunun büyüklüğünü istikrara kavuşturmaktı.^[99]

24 Eylül 2011'de Moskova'da düzenlenen Birleşik Rusya Kongresi'nde Medvedev, Putin'in 2012'de cumhurbaşkanlığına aday olmasını resmen önerdi, Putin'in kabul ettiği bir teklif. Birleşik Rusya'nın Rus siyasetine neredeyse toplam hakimiyeti göz önüne alındığında, birçok gözlemci Putin'in üçüncü bir dönem için güvence verildiğine inanıyordu. Hareketin, Medvedev'in cumhurbaşkanlığı döneminin sonunda başbakan olma hedefiyle Aralık ayında yapılacak parlamento seçimlerinde Birleşik Rusya listesinde yer alması bekleniyordu.^[115]

4 Aralık 2011'deki parlamento seçimlerinden sonra, on binlerce Rus, Putin dönemindeki en büyük protestolar olan seçim sahtekarlığına karşı protesto gösterilerine katıldı. Protestocular Putin ve Birleşik Rusya'yı eleştirdi ve seçim sonuçlarının iptalini istedi.^[116] Bu protestolar toplumda renkli bir devrim korkusunu ateşledi.^[117] Putin'in 2005 ve 2012 yılları arasında kendisine ve Birleşik Rusya partisine sadık bir dizi paramiliter grup örgütlediği iddia ediliyor.

2012-2018: Üçüncü başkanlık dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

24 Eylül 2011'de, Birleşik Rusya parti kongresinde konuşurken Medvedev, partiye Putin'i başkan adayı olarak aday göstermesini tavsiye edeceğini açıkladı. Ayrıca, iki adamın Putin'in 2012'de cumhurbaşkanlığına aday olmasına izin vermek için uzun zaman önce bir anlaşma yaptıklarını da ortaya çıkardı.^[118] Bu değişiklik, medyada birçok kişi tarafından "Rokirovka" olarak adlandırıldı, Rusçada satranç hamlesi " rok " için kullanılan terim.^[119] 4 Mart 2012'de Putin, 2012 Rusya cumhurbaşkanlığı seçimlerini ilk turda oyların yüzde 63,6'sını alarak, oylara hile karıştırıldığı yönündeki yaygın suçlamalara rağmen kazandı.^[120][121] Muhalefet grupları Putin ve Birleşik Rusya partisini dolandırıcılıkla suçladı.^[122][123] Seçimleri şeffaf hale getirme çabaları, sandık merkezlerinde web kameralarının kullanılması da dahil olmak üzere kamuoyuna duyurulurken, oylama Rus muhalefeti ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'ndan uluslararası gözlemciler tarafından prosedürel açıdan eleştirildi.^[124] Putin karşıtı protestolar cumhurbaşkanlığı kampanyası sırasında ve hemen sonrasında gerçekleşti. En kötü şöhretli protesto, 21 Şubat'taki Pussy Riot performansı ve müteakip duruşmaydı.^[125] Tahminen 8.000–20.000 protestocu 6 Mayıs'ta Moskova'da toplandı, polisle çatışmalarda seksen kişi yaralandı ve 450 kişi tutuklandı, ertesi gün 120 kişi daha tutuklandı.^{[126][127][128][129]} Putin destekçilerinin karşı protestosu, Rusya'nın en büyük stadyumu olan Luzhniki Stadyumu'nda yaklaşık 130.000 taraftarın toplanmasıyla sonuçlanan bir karşı protesto gerçekleşti.^[130] Katılımcılardan bazıları, kendilerine gelmeleri için para verildiğini, işverenleri tarafından gelmeye zorlandıklarını veya bunun yerine bir halk şenliğine katılacaklarına inandırılarak yanıltılmış olduklarını belirttiler.^{[131][132][133]} Miting bugüne kadar Putin'i destekleyen en büyük miting olarak kabul ediliyor.^[134]

Putin'in cumhurbaşkanlığı, 7 Mayıs 2012'de Kremlin'de başladı.^[135] Başkan olarak ilk gününde Putin, medya tarafından bazen "Mayıs Kararnamesi" olarak adlandırılan ve geniş kapsamlı hedefler belirten uzun bir kararname de dahil olmak üzere 14 başkanlık kararnamesi yayınladı. Diğer kararnameler, eğitim, barınma, vasıflı işgücü eğitimi, Avrupa Birliği ile ilişkiler, savunma sanayii, etnik gruplar arası ilişkiler ve Putin'in başkanlık kampanyası sırasında yayınlanan program makalelerinde ele alınan diğer politika alanlarıyla ilgiliydi.^[136]

2012 ve 2013'te Putin ve Birleşik Rusya partisi, Sankt Petersburg, Arhangelsk ve Novosibirsk'te LGBT topluluğuna karşı daha katı yasaları destekledi.^[137][138] gibi sembollerin yanı sıra eşcinsel içerikli yayınlanmış eserleri yasaklayan) "eşcinsel propagandaya" karşı olan Rus eşcinsel propaganda yasası olarak adlandırılan bir yasayı kabul etti.^[139][140] Rusya'nın mevzuatıyla ilgili uluslararası kaygılara yanıt veren Putin, eleştirmenlerden yasanın bir " pedofili propagandasının yasaklanması" olduğunu belirtmelerini istedi.ve eşcinsellik " dedi ve 2014 Kış Olimpiyatları'na gelen eşcinsel ziyaretçilerin "çocukları rahat bırakmaları" gerektiğini belirtti, ancak Rusya'da eşcinsellere karşı herhangi bir "profesyonel, kariyer veya sosyal ayrımcılık" olduğunu reddetti.^[141]

Haziran 2013'te Putin, 2011'de kurulan hareketin başkanlığına seçildiği Tüm Rusya Halk Cephesi'nin televizyonda yayınlanan bir mitingine katıldı.^[142] Gazeteci Steve Rosenberg'e göre, hareketin amacı " Kremlin'i Rus halkına yeniden bağlayın" ve bir gün gerekirse, şu anda Putin'i destekleyen ve giderek popüler olmayan Birleşik Rusya partisinin yerini alacak.^[143]

Kırım'ın ilhakı[değiştir | kaynağı değiştir]

Şubat 2014'te Rusya, Ukrayna topraklarına birkaç askeri saldırı yaptı. Yevromaydan protestoları ve Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'in devrilmesinden sonra, rütbesiz Rus askerleri, Ukrayna'nın Kırım topraklarındaki stratejik pozisyonları ve altyapıyı kontrol altına aldı. Rusya daha sonra resmi sonuçlara göre Kırımların Rusya Federasyonu'na katılmak için oy kullandığı bir referandumun ardından Kırım ve Sivastopol'u ilhak etti.^{[144][145][146]} Daha sonra, Ukrayna'nın Donbas bölgesinde Rus yanlısı grupların Ukrayna Rada yasama eylemlerine karşı gösterileri tırmandı. Ukrayna hükûmeti ile kendi kendini ilan eden Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyetlerinin Rusya destekli ayrılıkçı güçleri arasındaki Ağustos 2014'te Rus-Ukrayna Savaşı başladı.^[147] Rus askeri araçları, Donetsk Oblastı'nın çeşitli yerlerinde sınırı geçti.^{[148][149][150]} Rus ordusunun saldırısı, Ukraynalı yetkililer tarafından Eylül ayı başlarında Ukrayna güçlerinin yenilgisinden sorumlu olarak görüldü.^[151][152]

Ekim 2014'te Putin, Soçi'deki Valdai Uluslararası Tartışma Kulübü'nde Rus güvenlik endişelerini ele aldı.

Kasım 2014'te Ukrayna ordusu, Rusya'dan doğu Ukrayna'nın ayrılıkçıların kontrolündeki bölgelerine yoğun birlik ve teçhizat hareketini bildirdi.^[153] Associated Press, 80 işaretsiz askeri aracın isyancıların kontrolündeki bölgelerde hareket halinde olduğunu bildirdi.^[154] Bir AGİT Özel İzleme Misyonu, DPR tarafından kontrol edilen bölgede amblemsiz ağır silah ve tank konvoylarını gözlemledi.^[155] AGİT gözlemcileri ayrıca, insani yardım konvoyları kisvesi altında Rusya-Ukrayna sınırını geçen mühimmat ve askerlerin cesetlerini taşıyan araçları gözlemlediklerini belirttiler.^[156]

Ağustos 2015'in başlarında AGİT, operasyonda öldürülen askerler için Rus askeri koduyla işaretlenmiş 21'den fazla aracı gözlemledi.^[157] The Moscow Times'a göre, Rusya, çatışmada Rus askerlerinin ölümlerini tartışan insan hakları çalışanlarını sindirmeye ve susturmaya çalıştı. AGİT, gözlemcilerinin "birleşik Rus-ayrılıkçı güçler" tarafından kontrol edilen bölgelere erişiminin engellendiğini defalarca bildirdi.^[158]

Ekim 2015'te Washington Post, Rusya'nın Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ı desteklemek için son haftalarda Ukrayna'dan Suriye'ye bazı seçkin birimlerini yeniden konuşlandırdığını bildirdi. Aralık 2015'te Putin, Rus askeri istihbarat görevlilerinin Ukrayna'da faaliyet gösterdiğini itiraf etti.^[159]

Akademisyen Andrei Tsygankov'a göre, uluslararası toplumun birçok üyesi Putin'in Kırım'ı ilhakının tamamen yeni bir tür Rus dış politikası başlattığını varsayıyordu.^[160][161] Kırım'ın ilhakını, onun dış politikasının "devlet güdümlü dış politikadan" Sovyetler Birliği'ni yeniden yaratmak için saldırgan bir duruş sergilemeye kaydığı anlamına geliyordu. Ayrıca, bu politika değişikliğinin Putin'in Rusya'nın etki alanındaki ulusları "batı gücüne tecavüz etmekten" korumaya çalışması olarak anlaşılabileceğini söylüyor. Kırım'ı ilhak etme eylemi cesur ve sert olsa da, yeni dış politikası eski politikalarıyla daha fazla benzerlik gösterebilir.^[162]

Suriye'ye müdahale[değiştir | kaynağı değiştir]

30 Eylül 2015'te Başkan Putin, Suriye hükûmetinin isyancı ve cihatçı gruplara karşı askeri yardım için resmi bir talebinin ardından Suriye iç savaşına Rus askeri müdahalesine izin verdi.^[163] Rus askeri faaliyetleri, hava saldırıları, seyir füzesi saldırıları ve Suriye muhalefeti de dahil olmak üzere Suriye hükûmetine muhalif militan grupların yanı sıra Irak ve Şam İslam Devleti'ne (IŞİD) karşı cephe danışmanlarının ve Rus özel kuvvetlerinin kullanılmasından oluşuyordu. El Nusra Cephesi, Tahrir El Şam, Ahrar El Şam ve Fetih Ordusu.^[164][165] Putin'in 14 Mart 2016'da Suriye'deki Rus ordusu için belirlediği misyonun "büyük ölçüde başarıldığını" ve Rus kuvvetlerinin "ana bölümünün" Suriye'den çekilmesini emrettiğini açıklamasının ardından Suriye'de konuşlandırılan Rus kuvvetleri, Suriye hükûmetini desteklemek için aktif olarak faaliyet göstermeye devam etti.^[166][167]

Rusya'nın 2016 ABD seçimlerine müdahalesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ocak 2017'de bir ABD istihbarat topluluğu değerlendirmesi, Putin'in kişisel olarak, önce Hillary Clinton'ı karalamak ve seçim şansına ve potansiyel başkanlığına zarar vermek için kişisel olarak bir etki kampanyası emrettiğine, ardından daha sonra Donald Trump için "açık bir tercih" geliştirdiğine olan yüksek güvenini dile getirdi.^[168] Trump, Rusya'nın ABD seçimlerine müdahalesini sürekli olarak reddetti,^{[169][170][171]} Aralık 2016'da,^[172] Mart 2017'de,^[173] Haziran 2017'de ^{[174][175][176]} ve Temmuz 2017'de olduğu gibi.^[177]

Putin daha sonra müdahalenin "teorik olarak mümkün" olduğunu ve "yurtsever düşünen" Rus bilgisayar korsanları tarafından gerçekleştirilebileceğini belirtti  ve başka bir durumda "Ruslar bile değil, Ukraynalılar, Tatarlar veya Yahudiler, ancak Rus vatandaşlığına sahip" olabileceğini iddia etti.^[178][179] Temmuz 2018'de The New York Times, CIA'in uzun süredir Putin'e yakın bir konuma yükselen ve kaynağın 2016'da Putin'in doğrudan katılımı hakkında önemli bilgileri iletmesine izin veren bir Rus kaynağı beslediğini bildirdi.^[180] Putin, 2020 ABD başkanlık seçimlerinde benzer girişimleri sürdürdü.

2018-günümüz: Dördüncü başkanlık dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Putin, 2018 Rusya cumhurbaşkanlığı seçimlerini oyların %76'sından fazlasını alarak kazandı.^[181] Dördüncü dönemi 7 Mayıs 2018'de başladı ^[182] ve 2024'e kadar sürecek.^[183] Aynı gün Putin, Dmitry Medvedev'i yeni bir hükûmet kurmaya davet etti.^[184] 15 Mayıs 2018'de Putin, Kırım köprüsünün karayolu kesimi boyunca hareketin açılışına katıldı.^[185] 18 Mayıs 2018'de Putin, yeni Hükûmetin oluşumuna ilişkin kararnameleri imzaladı.^[186] 25 Mayıs 2018'de Putin, 2024'te cumhurbaşkanlığına aday olmayacağını açıkladı ve bunu Rus Anayasası'na uygun olarak haklı çıkardı.^[187] 14 Haziran 2018'de Putin, Rusya'da ilk kez düzenlenen 21. FIFA Dünya Kupası'nın açılışını yaptı. 18 Ekim 2018'de Putin, nükleer bir savaş durumunda Rusların 'şehit olarak Cennete gideceklerini' çünkü misilleme olarak sadece nükleer silahları kullanacağını söyledi.^[188] Eylül 2019'da Putin yönetimi, Rusya'nın ülke çapındaki bölgesel seçimlerinin sonuçlarına müdahale etti ve muhalefetteki tüm adayları ortadan kaldırarak onu manipüle etti. İktidar partisine, Birleşik Rusya'nın zaferine katkıda bulunmayı amaçlayan olay, demokrasi için kitlesel protestoların kışkırtılmasına da katkıda bulunarak, büyük çaplı tutuklamalara ve polis şiddeti vakalarına yol açtı.^[189]

15 Ocak 2020'de Medvedev ve tüm hükûmeti, Putin'in 2020 Cumhurbaşkanlığı Federal Meclis Konuşmasının ardından istifa etti . Putin, cumhurbaşkanlığından sonra siyasi gücünü genişletebilecek önemli anayasa değişiklikleri önerdi.^[190][191] Aynı zamanda Putin adına yeni bir hükûmet kurulana kadar yetkilerini kullanmaya devam etti.^[192] Putin, Medvedev'in yeni oluşturulan Güvenlik Konseyi başkan yardımcılığını üstlenmesini önerdi.^[193] Aynı gün Putin, başbakanlık görevine ülkenin Federal Vergi Dairesi başkanı Mihail Mişustin'i aday gösterdi. Ertesi gün, Devlet Duması tarafından göreve onaylandı ve Putin'in kararnamesi ile başbakan olarak atandı.^{[194][195][195]} Bu, bir başbakanın aleyhte oyu olmadan onaylandığı ilk kez oldu. 21 Ocak 2020'de Mişustin, Putin'e Kabinesinin taslak yapısını sundu. Aynı gün, cumhurbaşkanı Kabinenin yapısı hakkında bir kararname imzaladı ve önerilen bakanları atadı.^{[196][197][198]}

Covid-19 pandemisi[değiştir | kaynağı değiştir]

15 Mart 2020'de Putin, koronavirüsün yayılmasına karşı koymak için Devlet Konseyi'nin bir Çalışma Grubu oluşturma talimatı verdi. Putin, grubun başına Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin'i atadı.^[199]

22 Mart 2020'de İtalya Başbakanı Giuseppe Conte ile yaptığı telefon görüşmesinin ardından Putin, Rus ordusunu COVID-19 pandemisinden en çok etkilenen Avrupa ülkesi olan İtalya'ya askeri sağlık görevlileri, özel dezenfeksiyon araçları ve diğer tıbbi ekipman göndermesi için ayarladı.^[200]

24 Mart 2020'de Putin, Moskova'nın Kommunarka'daki koronavirüs hastalarının tutulduğu bir hastaneyi ziyaret etti, onlarla ve doktorlarla görüştü.^[201] Putin, Novo-Ogaryovo'daki ofisinden uzaktan çalışmaya başladı. Dmitry Peskov'a göre Putin, koronavirüs için günlük testlerden geçiyor ve sağlığı tehlikede değil.^[202][203]

25 Mart'ta Başkan Putin televizyonda millete hitaben yaptığı bir konuşmada, 22 Nisan anayasa referandumunun koronavirüs nedeniyle erteleneceğini duyurdu.^[204] Önümüzdeki haftanın ülke çapında ücretli bir tatil olacağını da sözlerine ekledi ve Rusları evde kalmaya çağırdı.^[205][206] Putin ayrıca sosyal koruma önlemleri, küçük ve orta ölçekli işletmeler için destek ve maliye politikasındaki değişikliklerin bir listesini açıkladı.^[207] Putin, mikro işletmeler, küçük ve orta ölçekli işletmeler için aşağıdaki önlemleri açıkladı: vergi ödemelerinin ertelenmesi (Rusya'nın katma değer vergisi hariç) sonraki altı ay için sosyal güvenlik katkı paylarının yarıya indirilmesi, sosyal güvenlik katkı paylarının ertelenmesi, sonraki altı ay için kredi geri ödemelerinin ertelenmesi, altı ay para cezası, borç tahsilatı ve alacaklıların borçlunun iflasına ilişkin başvuruların ertelenmesi.^[208][209]

2 Nisan 2020'de Putin tekrar bir adres yayınladı ve çalışmama süresinin 30 Nisan'a kadar uzatıldığını duyurdu.^[210] Putin, Rusya'nın COVID-19'a karşı savaşını, Rusya'nın 10. ve 11. yüzyıllarda işgalci Peçenek ve Kuman bozkır göçebeleriyle yaptığı savaşlara benzetti.^[211] 24-27 Nisan tarihlerinde yapılan bir Levada anketinde, yanıt veren Rusların %48'i Putin'in COVID-19 pandemisini ele alış biçimini onaylamadıklarını söyledi,^[212] ve kriz sırasında katı izolasyonu ve liderlik eksikliği, yaygın olarak kaybetme işareti olarak yorumlandı.^[213][214]

Haziran 2021'de Putin, Sputnik V aşısı ile hastalığa karşı tamamen aşılandığını belirterek, aşıların gönüllü olması gerektiğini, bazı mesleklerde zorunlu hale getirilmesinin COVID-19'un yayılmasını yavaşlatacağını vurguladı.^[215] Eylül ayında Putin, yakın çevresinde bulunan kişilerin hastalık testi pozitif çıkınca kendini tecrit etmeye başladı.^[216]

Anayasa referandumu ve değişiklikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Putin, 3 Temmuz 2020'de Rusya Anayasası'na resmi olarak değişiklikler eklemek ve ona altı yıllık ek iki dönem daha görev yapmasına izin vermek için bir yürütme emri imzaladı. Bu değişiklikler 4 Temmuz 2020'de yürürlüğe girdi.^[217]

11 Temmuz'dan bu yana Rusya'nın Uzak Doğu bölgesindeki Habarovsk Krayı'nda tutuklanan bölge valisi Sergei Furgal'a destek için protestolar düzenleniyor.^[218] 2020 Habarovsk Krayı protestoları giderek Putin karşıtı hale geldi.^[219][220] Temmuz 2020'de yapılan bir Levada anketi, ankete katılan Rusların %45'inin protestoları desteklediğini ortaya koydu.^[221]

22 Aralık 2020'de Putin, Rus eski cumhurbaşkanlarına ömür boyu kovuşturma dokunulmazlığı veren bir yasa tasarısını imzaladı.^[222][223]

2021-2022 Rus-Ukrayna krizi ve Ukrayna'nın işgali[değiştir | kaynağı değiştir]

2014 yılında Ukrayna'da Batı yanlısı Haysiyet Devrimi'nin ardından Putin, ülkenin doğu bölgelerini ele geçirmiş ve Kırım'ı ilhak etmişti . Temmuz 2021'de Putin , Rusların ve Ukraynalıların Tarihsel Birliği Üzerine başlıklı bir makale yayınladı ve burada Belarusluların, Ukraynalıların ve Rusların Rus dünyasının bir parçası olarak tüm Rusya'yı kapsayan tek bir ulusta olması gerektiğini ve "tek halk" olmaları gerektiğini belirtti. "hep birliğimizi bozmaya çalışan güçler" "böl ve yönet" istediler.^[224] Makale, Ukrayna'nın bağımsız bir ulus olarak varlığını reddediyor.^[225][226]

30 Kasım'da Putin, Ukrayna'da NATO'nun genişlemesinin, özellikle de Rus şehirlerini veya Romanya ve Polonya'dakilere benzer ABD ulusal füze savunma sistemlerini vurabilecek herhangi bir uzun menzilli balistik füzenin konuşlandırılmasının bir "kırmızı çizgi" olacağını belirtti.^{[227][228][229]} Putin, Başkan Joe Biden'dan NATO'nun doğuya doğru genişlemeyeceği veya "bizi tehdit eden silah sistemlerini Rusya topraklarının yakınına koymayacağı" konusunda yasal garanti istedi.^[230][231]

Kremlin defalarca Ukrayna'yı işgal etme planları olduğunu reddetti.^{[232][233][234]} Putin bu tür korkuları "alarmcı" diyerek reddetti.^[235] Aralık 2021'de bir Levada Center anketi, Rusların yaklaşık %50'sinin Rusya-Ukrayna krizinden ABD ve NATO'nun sorumlu olduğuna inandığını, %16'sının Ukrayna'yı ve %4'ünün Rusya'yı suçladığını ortaya koydu.^[236][237]

2 Şubat 2022'de Putin, Ukrayna'nın NATO'ya katılımının Ukrayna'yı, Rusya'nın ilhak ettiği Kırım veya Donbas'taki Rus yanlısı ayrılıkçılar tarafından yönetilen bölgeler üzerindeki kontrolü geri almaya teşvik edebileceği konusunda uyardı : "Ukrayna'nın bir NATO üyesi ve askeri bir operasyon olduğunu hayal edin. Kırım'ın yeniden kazanılması] başlıyor. Ne - NATO ile savaşacak mıyız? Bunu düşünen var mı?" ^[238]

21 Şubat'ta Putin, Donbas'ta kendi kendini ilan eden ayrılıkçı iki cumhuriyeti bağımsız devletler olarak tanıyan bir kararnameyi imzaladı ve Ukrayna'daki olaylarla ilgili bir konuşma yaptı.^[239] Aynı gün Putin, 1991'de SSCB'nin " tarihsel olarak Rus topraklarında" diğer Sovyet cumhuriyetlerine "egemenlik tanıdığı" ve tüm olayı "gerçekten ölümcül" olarak nitelendirdiği zaman yapılan "tarihi, stratejik hatalardan" bahsetti.^[240] Ukrayna'yı Batı tarafından "Rusya karşıtı" hale getirilmiş olarak nitelendirdi.^[241]

24 Şubat'ta Putin televizyonda yaptığı bir konuşmada Ukrayna'da bir "özel askeri harekatı ^{[242][243][244]} Ukrayna'nın tam ölçekli bir işgalini başlattığını duyurdu. Nazilerden arındırma amacını öne sürerek , "operasyonun" amacının, Putin'e göre, "sekiz yıldan beri, Rusların çoğunlukta olduğu Donbas bölgesinde "insanları korumak" olduğunu söyledi.^[245] Putin, "olası kan dökülmesinin tüm sorumluluğu tamamen Ukrayna topraklarında hüküm süren rejimin vicdanında olacaktır" dedi.^[243] Konuşmasında ekliyor "Kimseye zorla hiçbir şey dayatmayacağız".^[246] Konuşmadan dakikalar sonra, ülkenin geri kalanının kontrolünü ele geçirmek ve seçilmiş hükûmeti "Naziler" tarafından yönetildiği bahanesiyle devirmek için bir savaş başlattı.^[247]

Putin'in işgali uluslararası kınama ile karşılandı.^{[248][249][250]} Putin'e kişisel olarak da dahil olmak üzere Rusya'ya geniş çapta uluslararası yaptırımlar uygulandı.^[251][252] Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 24 Şubat'ta yaptığı acil toplantının ardından, BM Genel Sekreteri António Guterres şunları söyledi: "Başkan Putin, insanlık adına askerlerinizi Rusya'ya geri getirin." ^[253]

İşgal, Putin'in savaş suçu suçlamalarıyla takip edilmesi için çok sayıda çağrıya yol açtı.^[254][255] İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Putin'in savaş suçu suçlamalarıyla karşı karşıya kalabileceğini öne sürdü ve Birleşik Krallık ve müttefiklerinin "Ukrayna tiyatrosunda savaş suçlarına karışanlar için özel bir uluslararası savaş suçları mahkemesi" kurmaya çalıştıklarını söyledi.^[256] Başkan Joe Biden, Putin'in "savaş suçlusu" olmanın "yasal tanımını karşıladığına" inandığını söyledi.^[257] Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), 2013'ün sonlarından bu yana Ukrayna'da savaş suçları olasılığını araştıracağını belirtti.^[254] ABD, UCM'ye Putin ve diğerlerini Ukrayna'nın işgali sırasında işlenen savaş suçları nedeniyle kovuşturmada yardım sözü verdi.^[258]

Afrika'dan Kenya, Putin'in eylemlerine ve çöken sömürge imparatorluklarının geride bıraktığı sınırları değiştirmek için güç kullanma fikrine karşı olduğunu ifade etti.^[259] 3 Mart'ta Birleşmiş Milletler Genel Kurulu ezici çoğunlukla Rusya'yı işgal nedeniyle kınadı ve Putin'in güçlerinin geri çekilmesini istedi. Karar ES-11/1, beşe karşı 141 oyla (35 çekimser oyla) kabul edildi.^[260] Putin'in müttefiki Çin ve Hindistan çekimser kaldı. İstilaya yönelik uluslararası tepkiler, Rusya'ya artan uluslararası izolasyonla karşı karşıya kalan bir parya statüsü verdi.^[261][262]

Putin'in Batı tarafından "saldırgan açıklamalar " olarak adlandırdığı şeylere yanıt olarak, Stratejik Roket Kuvvetleri'nin nükleer caydırıcılık birimlerini yüksek alarma geçirdi.^[263] ABD istihbarat teşkilatları, Putin'in beklenmedik şekilde güçlü Ukrayna savunması nedeniyle yavaş ilerleme nedeniyle "hayal kırıklığına uğradığını" ve yakın çevresinde "olağandışı öfke patlamaları yönlendirdiğini" belirledi.^[264]

4 Mart'ta Putin, Rus ordusu ve operasyonları hakkında "bilinerek yanlış bilgiler" yayınlayanlara 15 yıla kadar hapis cezalarını öngören bir yasa tasarısını imzaladı ve Rusya'daki bazı medya kuruluşlarının Ukrayna hakkında haber yapmayı bırakmasına yol açtı.^[265] 7 Mart'ta, işgali sona erdirmek için Kremlin, Ukrayna'nın tarafsızlığını, Kırım'ın Rus toprağı olarak tanınmasını ve kendi kendini ilan eden Donetsk ve Luhansk cumhuriyetlerinin bağımsız devletler olarak tanınmasını talep etti.^[266][267]

16 Mart'ta Putin, Batı'nın Rusya'yı yok etmek için " beşinci kol " olarak kullanmak istediğini söylediği Rus "hainlerine" bir uyarıda bulundu . Rusların kendilerini Batı yanlısı "hainlerden" kurtarmak için "toplumun doğal ve gerekli kendi kendini temizlemesinden" geçmesi gerektiğini söyledi.^[249][268]

24 Mart'ta BM Genel Kurulu, Ukrayna ve müttefikleri tarafından hazırlanan ve Rusya'yı "korkunç" bir insani durum yaratmakla eleştiren ve Ukrayna'daki sivillerin korunmasının yanı sıra yardıma erişim talep eden bir kararı kabul etti. 140 üye ülke lehte, 38 üye çekimser ve beşi karara karşı oy kullandı.^[269]

25 Mart gibi erken bir tarihte, BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği tarafından Putin'in bir adam kaçırma politikası emrettiği ve Rusya'nın anavatanlarını ele geçirmesiyle işbirliği yapmayan Ukraynalıların FSB ajanları tarafından kurban edildiğine dair güvenilir raporlar yayınlandı.^{[270][271][272]} Ukrayna hükûmeti, 400.000 vatandaşın zorla Rusya'ya götürüldüğünü ve "bazılarının Pasifik Okyanusu'ndaki Sakhalin adasına kadar gönderilebildiğini ve buradan ayrılmamaları şartıyla iş teklif edildiğini bildirdi. İki yıl" derken, "Kremlin" şahsında Albay General Mizintsev'in yer değiştirdiği kişilerin Rusya'ya gitmek istediğini söyledi.^[273] Kuşatılmış Mariupol şehrinin belediye başkanı 'kaçırılmaları' Nazi Almanyası'nın İkinci Dünya Savaşı sırasındaki eylemleriyle karşılaştırdı.^[274]

28 Mart'ta Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky, Putin'in Ukraynalıların işgalci güçleri "çiçekler ve gülümsemeler" ile karşılayacağını düşündüğünden "yüzde 99,9 emin" olduğunu söyledi.^[275] ABD ve Avrupa Birliği yetkilileri, Putin'in Rus ordusunun Ukrayna'daki performansı ve yaptırımların Rusya üzerindeki etkisi hakkında danışmanları tarafından yanlış bilgilendirildiğine inanıyor.^[276][277]

11 Nisan'da The Times of London, Putin'in, Beşinci Servis şefi Sergey Beseda ve yardımcısı da dahil olmak üzere, işgal konusunda kendisini yanlış bilgilendirdikleri için 150 FSB kariyeristini tasfiye ettiğini bildirdi.^[278]

27 Nisan'da Putin, savaş sırasında "Rusya'ya stratejik bir tehdit oluşturan" herhangi bir ülkenin "şimşek hızında" "misilleme saldırıları" bekleyebileceği konusunda uyardı.^[279][280]

14 Mayıs'ta Putin Finlandiya'yı NATO'ya katılmanın bir "hata" olacağı konusunda uyardı.^[281] ABD Ulusal İstihbarat Direktörü Avril Haines'e göre Putin, Rus devleti veya rejimine karşı bir "varoluşsal tehdit" algılarsa potansiyel olarak nükleer silahlara yönelebilir.^[282] Ukrayna'da olası bir yenilgiyi rejimine varoluşsal bir tehdit olarak görebilirdi.^[283]

Mayıs ayında Putin, Rus işgali altındaki Herson Oblastı ve Zaporijya Oblast bölgelerinde yaşayanların Rus vatandaşlığı ve Rus pasaportlarına başvurma sürecini basitleştirmek için bir kararname yayınladı.^[284]

16 Mayıs'ta Putin, kameraların bakışları altında bir CSTO toplantısına ev sahipliği yaptı.^[285] Liderlerini "Neo-Nazizmin Ukrayna'da uzun süredir yaygın olduğu" konusunda ikna edemedi veya oradaki eylemlerini maddi olarak destekleyemedi.^[286]

Putin, ortaya çıkan küresel enerji ve gıda krizleri için defalarca Batı'yı ve Rusya'ya yaptırımları suçladı.^[287][288] Silahlı kuvvetlerinin Odessa ve Mikolayiv limanlarını bombalamasına rağmen, silahlı kuvvetlerinin Ukrayna'nın Karadeniz'den tahıl ihracatını engellediği yönündeki suçlamaları reddetti.^[289]

9 Haziran'da, Büyük Petro'nun doğumunun 350. yıldönümünde Putin, Peter tarafından İsveç'e karşı Büyük Kuzey Savaşı'nda fethedilen toprakları Rusya'ya iade edilen topraklar olarak nitelendirdi. Sankt Petersburg fethedilen topraklarda kurulduğunda, Avrupa'daki başka hiçbir ülkenin onu Rus olarak tanımadığını belirtti. Ayrıca Ukrayna'dan açıkça bahsetmeden Rusya'nın bugün karşı karşıya olduğu görevi Peter'inkiyle karşılaştırdı.^[290][291]

Önemli savaş alanı kayıplarıyla karşı karşıya kalan Putin, Haziran ayı başlarında, komutası altındaki 86 federal tebaanın hepsinin Ukrayna'daki savaşa en az 400 askerlik bir tabur sağlaması gerektiğine dair bir kararname imzaladı.

16 Ağustos 2022'de Putin, "Ukrayna'da BM Sözleşmesine tam olarak uygun bir özel askeri operasyon yürütmeye karar verdiğini" iddia etti . Putin'e göre, "bu operasyonun hedefleri açıkça tanımlanmıştır. Rusya'nın ve vatandaşlarımızın güvenliğini sağlamak, Donbass sakinlerini soykırımdan korumak." ^[292] 7 Eylül'de Vladivostok'taki Doğu Ekonomik Forumu'nda Putin, Rusya'nın Ukrayna'daki savaştan "hiçbir şey kaybetmediğini ve kaybetmeyeceğini" söyledi. Ayrıca Rusya'nın herhangi bir askeri operasyonu "başlatmadığını", ancak "Ukrayna'da darbe" sonrasında 2014'te başlayanları bitirmeye çalıştığını iddia etti.^[293]

Petersburg'daki Smolninsky Bölge Konseyi ve Moskova'daki Lomonosovsky Bölge Konseyi'nden konsey üyeleri, Putin'in Ukrayna'daki savaşı idare etmesi nedeniyle "vatan hainliği" suçlamasıyla görevden alınması çağrısında bulunan kararları kabul etti.^[294][295]

21 Eylül'de Putin, Ukrayna'nın Harkiv'da başarılı bir karşı taarruzunun ve Rus işgali altındaki Ukrayna'da ilhak referandumlarının ilan edilmesinin ardından kısmi seferberlik ilan etti.^[296] Rus dinleyicilere hitaben yaptığı konuşmada Putin, Kiev'deki Batı yanlısı "Nazi" rejimin Ukrayna halkına yönelik "gözdağı, terör ve şiddet politikasının" "her zamankinden daha korkunç barbar biçimler aldığını" iddia etti, Ukraynalılar "top yemi" haline getirildi ve bu nedenle Rusya'nın Ukrayna'da "sevdiklerimizi" savunmaktan başka seçeneği yok. Putin ayrıca "Batı'nın amacının ülkemizi zayıflatmak, bölmek ve yok etmek olduğunu" iddia etti.^[297] Rusya'nın "toprak bütünlüğü" tehdit edilirse, Rus topraklarını savunmak için "mümkün olan tüm araçları kullanma" hakkını saklı tuttuğunu,^[298] nükleer silah kullanımını tehdit ettiğini söyledi.^{[299][300][301]} Harekete geçirilen Rus erkeklerin bir kısmı, askere alındıktan iki haftadan kısa bir süre sonra Ukrayna'da öldürüldü. Putin'in, seferber edilen tüm sivillerin savaşa gönderilmeden önce temel askeri eğitimden geçeceği vaadiyle çelişiyordu.^[302]

Putin, 30 Eylül'de Ukrayna'nın Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson Oblastlarını Rusya Federasyonu'na ilhak eden kararnameleri imzaladı. İlhaklar uluslararası toplum tarafından tanınmamaktadır ve uluslararası hukuka göre yasa dışıdır.^[303] İlhakın duyurusunu yaptığı konuşma sırasında Putin, "sözde Batı'nın egemen çevrelerini" "düşman" olarak nitelendirerek, Batı'yı "sömürgeciler" olmakla suçlayarak büyük miktarda Batı karşıtı ve Amerikan karşıtı duyguyu körükledi.^{[304][305][306]}

Ukrayna'da bir dizi utanç verici yenilginin ortasında Putin, Independent'ın "mutsuz doğum günü" olarak adlandırdığı şeyde 70 yaşına girdi.^[307] oskova'daki yetkililer Putin'i modern Rusya'nın "kurtarıcısı" olarak selamlarken, Moskova Patriği Kirill, Ruslardan Putin'in "sağlığı ve uzun ömürlülüğü" için iki gün dua etmelerini istedi.^[308] Times, doğum gününde Putin'i "tecrit edilmiş, mantıksız ve sağlığından korkan" olarak nitelendirdi.^[309] Belarus Devlet Başkanı Alexander Lukaşenko, Putin'e bir traktör hediye etti ve Kuzey Kore lideri Kim Jong Un, Putin'i "ABD'nin zorluklarını ve tehditlerini ezdiği için" tebrik etti.

8 Ekim 2022'deki Kırım Köprüsü patlamasından sonra Putin, Ukrayna'yı suçladı ve 10 Ekim'de köprüye yapılan "terörist saldırının" Rusya'dan Ukrayna genelinde füze saldırıları şeklinde bir "cevap" almaya zorladığını söyledi.^[310] Putin, Rusya'nın askeri, enerji ve iletişim varlıklarını hedef aldığını, ancak saldırıların Ukrayna genelinde sivil altyapıyı vurduğunu ve vurulan yerler arasında bir oyun alanı, bir yaya köprüsü ve bir ofis kulesinin bulunduğu Kiev de dahil olmak üzere Ukrayna'nın 15 şehrine indiğini iddia etti; Ukraynalı yetkililer en az 10 ölüm ve 60 yaralanmadan söz etti; grevler ayrıca tren istasyonlarına ve şehirlere su tedarikine de zarar verdi.^[310][311] Önümüzdeki üç hafta boyunca Rusya, Ukrayna'nın sivil altyapısına füzeler ve İran insansız hava araçlarıyla saldırmaya devam etti ve Putin, 31 Ekim'de Rusya'nın Karadeniz Filosu'na iki gün önce saldırıldıktan sonra "yapabileceğimiz tek şey bu değildi" dedi.^[312]

İç politikalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Putin'in iç politikaları, özellikle ilk başkanlığının başlarında, dikey bir güç yapısı yaratmayı amaçlıyordu . 13 Mayıs 2000'de, Rusya'nın 89 federal konusunu yedi idari federal bölgeye ayıran bir kararname yayınladı ve bu bölgelerin her birinden (resmi unvanı Tam Yetkili Temsilci olan) sorumlu bir başkanlık elçisi atadı.

Stephen White'a göre, Putin başkanlığındaki Rusya, Amerikan veya İngiliz siyasi sisteminin "ikinci baskısını" kurma niyetinde olmadığını, aksine Rusya'nın kendi geleneklerine ve koşullarına daha yakın bir sistem kurma niyetinde olduğunu açıkça belirtti.  Bazı yorumcular Putin'in yönetimini " egemen demokrasi " olarak tanımladılar.^[313][314] Bu tanımın savunucularına göre (öncelikle Vladislav Surkov), hükûmetin eylemleri ve politikaları her şeyden önce Rusya'nın kendi içinde halk desteğine sahip olmalı ve ülke dışından yönlendirilmemeli veya etkilenmemelidir.^[315]

Sistemin uygulaması İsveçli ekonomist Anders Åslund tarafından manuel yönetim olarak nitelendiriliyor ve şu yorumda bulunuyor: "Putin 2012'de cumhurbaşkanlığına yeniden başladıktan sonra, onun kuralı en iyi Rusların tabiriyle 'manuel yönetim' olarak tanımlanır. Putin ne isterse onu yapar. , önemli bir uyarı ile sonuçlara çok az dikkat ederek. Ağustos 1998'deki Rus mali çöküşü sırasında, Putin mali krizlerin siyasi olarak istikrarsızlaştırıcı olduğunu ve ne pahasına olursa olsun kaçınılması gerektiğini öğrendi. Bu nedenle mali istikrarı önemsiyor." ^[316]

2012'den sonraki dönem, seçimlerin tahrif edilmesine, sansüre ve özgür meclis yasalarının sertleştirilmesine karşı kitlesel protestolara sahne oldu. Temmuz 2000'de, Putin tarafından önerilen ve Rusya Federal Meclisi tarafından onaylanan bir yasaya göre, Putin 89 federal konunun başkanlarını görevden alma hakkını elde etti. 2004 yılında, bu başkanların (genellikle "valiler" olarak adlandırılır) halk oyu ile doğrudan seçilmesi, başkan tarafından aday gösterileceği ve bölgesel yasama organları tarafından onaylanacağı veya onaylanmayacağı bir sistemle değiştirildi.^[317][318]

Bu, Putin tarafından ayrılıkçı eğilimleri durdurmak ve organize suçla bağlantılı valilerden kurtulmak için gerekli bir hareket olarak görüldü.^[319] Putin'in başkanlığı sırasında gerçekleştirilen bu ve diğer hükûmet eylemleri, birçok bağımsız Rus medya kuruluşu ve Batılı yorumcular tarafından anti-demokratik olarak eleştirildi.^[320] 2012 yılında, Putin'in halefi Dmitry Medvedev'in önerdiği gibi, valilerin doğrudan seçilmesi yeniden gündeme geldi.^[321]

Putin, görevdeki ilk döneminde, siyasi muhaliflerinin yanı sıra Yeltsin dönemi iş oligarklarından bazılarına karşı çıktı ve bu durum Boris Berezovski, Vladimir Gusinski ve Mihail Hodorkovski gibi kişilerin sürgüne veya hapsedilmesine neden oldu.^[322] Putin, toprak kanunu ve vergi kanununu düzenlemeyi başardı ve iş, idari, ceza, ticaret ve medeni usul hukuku ile ilgili yeni kanunlar çıkardı. Medvedev'in başkanlığında, Putin hükûmeti devlet güvenliği alanında bazı önemli reformları hayata geçirdi.^[323]

Ekonomik, endüstriyel ve enerji politikaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Sergey Guriyev, Putin'in ekonomi politikasından bahsederken, bunu dört ayrı döneme ayırdı: ilk döneminin "reform" yılları (1999-2003); ikinci döneminin "devletçi" yılları (2004 - 2008'in ilk yarısı); Dünya ekonomi krizi ve toparlanma (2008-2013'ün ikinci yarısı); ve Rus-Ukrayna Savaşı, Rusya'nın küresel ekonomiden artan izolasyonu ve durgunluk (2014'ten bu yana).^[324]

2000 yılında Putin, "2000-2010 Dönemi için Rusya Federasyonu'nun Sosyo-Ekonomik Kalkınma Programı"nı başlattı, ancak 2008'de %30 tamamlanınca terk edildi.^[325] Putin'in görevdeki ilk sekiz yılı boyunca, üretim, inşaat, reel gelirler, kredi ve orta sınıf gibi sanayi de önemli ölçüde büyüdü.^[326] Bir petrol geliri fonu, Rusya'nın Sovyetler Birliği'nin tüm borçlarını 2005 yılına kadar geri ödemesine izin verdi.^[327] Rusya 22 Ağustos 2012'de Dünya Ticaret Örgütü'ne katıldı.^[328]

2006 yılında Putin, ana uçak üreticisi şirketleri tek bir çatı organizasyon olan United Aircraft Corporation (UAC) altında toplamak için bir endüstri konsolidasyon programı başlattı.^[329][330] Eylül 2020'de UAC genel müdürü, borcu ödemek ve yeniden müzakere etmek için UAC'nin uçak endüstrisi için şimdiye kadarki en büyük Sovyet sonrası hükümet destek paketini alacağını duyurdu.^[331][332]

2014 yılında Putin, Çin'e yılda 38 milyar metreküp doğal gaz tedarik etmek için bir anlaşma imzaladı. Putin'in "dünyanın en büyük inşaat projesi" olarak adlandırdığı Sibirya'nın Gücü, 2019'da başlatıldı ve Çin'e 400 milyar dolarlık nihai maliyetle 30 yıl sürmesi bekleniyor. Devam eden mali kriz, 2014 yılının ikinci yarısında petrol fiyatlarındaki düşüş ve Rusya'ya yönelik uluslararası yaptırımlar nedeniyle Rus rublesinin değer kaybetmesiyle başladı . Yaptırımların Rusya ekonomisi üzerinde çok az etkisi olduğu veya hiç etkisi olmadığı da iddia edilse de, bu olaylar sırayla yatırımcı güveninin kaybolmasına ve sermaye kaçışına neden oldu.^{[333][334][335]} 2014 yılında,Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi, yolsuzluk ve organize suçu ilerlettiği için Putin'i Yılın Kişisi seçti.^[336][337]

Meduza'ya göre, Putin 2007'den beri birkaç kez Rusya'nın dünyanın en büyük beş ekonomisinden biri olacağını öngördü. 2013 yılında Rusya'nın gayri safi yurtiçi hasıla açısından en büyük beş ekonomiden biri olduğunu, ancak yine de işgücü verimliliği gibi göstergelerde diğer ülkelerin gerisinde kaldığını söyledi.^[338]

Çevre politikası[değiştir | kaynağı değiştir]

2004 yılında Putin, sera gazı emisyonlarını azaltmak için tasarlanan Kyoto Protokolü anlaşmasını imzaladı.^[339] Bununla birlikte, Rusya zorunlu kesintilerle karşılaşmadı, çünkü Kyoto Protokolü emisyonları 1990 seviyelerine göre bir yüzde artış veya azalışla sınırlandırdı ve Rusya'nın sera gazı emisyonları, ekonomik üretimdeki düşüş nedeniyle 1990'daki temel çizginin oldukça altına düştü.^[340]

Din politikası[değiştir | kaynağı değiştir]

Putin, ana kutsal günlerde Rus Ortodoks Kilisesi'nin en önemli hizmetlerine düzenli olarak katılır ve Rus Kilisesi Patrikleri, Moskova'nın merhum II. Alexsi ve şimdiki Moskova Kiril'i ile iyi bir ilişki kurmuştur . Putin, başkan olarak, 80 yıllık ayrılıktan sonra Moskova merkezli Rus Ortodoks Kilisesi ile Rusya Dışındaki Rus Ortodoks Kilisesi arasındaki ilişkileri restore eden 17 Mayıs 2007'de imzalanan Moskova Patrikhanesi ile Kanonik Cemaat Yasası'nın teşvik edilmesinde aktif bir kişisel rol aldı.^[341]

Putin yönetiminde, Rusya'nın Hasidik Yahudi Cemaatleri Federasyonu, kısmen Putin'le, özellikle Lev Leviev ve Roman Abramoviç ile ittifakları aracılığıyla arabuluculuk yapan Federasyon-destekleyen iş adamlarının etkisi nedeniyle, Yahudi cemaati içinde giderek daha etkili hale geldi.^[342] Yahudi Telgraf Ajansı'na göre Putin, onu istikrar için bir güç olarak gören Rus Yahudi topluluğu arasında popüler . Rusya'nın Hahambaşı Berel Lazar, Putin'in "toplumumuzun ihtiyaçlarına büyük önem verdiğini ve bizimle derin bir saygıyla ilgilendiğini" söyledi.^[343] 2016 yılında, Ronald S. Lauder Dünya Yahudi Kongresi başkanı da Putin'i Rusya'yı "Yahudilerin hoş karşılandığı bir ülke" haline getirdiği için övdü.^[344]

İnsan hakları örgütleri ve din özgürlüğü savunucuları, Rusya'daki din özgürlüğünün durumunu eleştirdi.^[345] 2016'da Putin, Rusya'da misyonerlik faaliyetlerini yasaklayan yasanın geçişini denetledi.^[345] Şiddet içermeyen dini azınlık grupları, özellikle Yehova'nın Şahitleri olmak üzere aşırılık karşıtı yasalarla bastırıldı.^[346]

Rusya Anayasası'ndaki 2020 değişikliklerinden biri, Tanrı'ya anayasal bir atıfta bulunuyor.^[347]

Askeri politika[değiştir | kaynağı değiştir]

Rusya'nın stratejik bombardıman uçaklarının uzun mesafeli uçuşlarının yeniden başlamasını, Rusya Savunma Bakanı Anatoli Serdyukov'un 5 Aralık 2007'de Putin ile yaptığı görüşmede, uçak gemisi Kuznetsov da dahil olmak üzere 11 geminin ilk büyük donanmada yer alacağı duyurusu izledi.^[348][349]

2000'li yılların başından itibaren Rusya, askeri ve savunma sanayisine daha fazla para yatırmaya başlarken, Rus Silahlı Kuvvetlerini modernize etmeyi ve onları önemli ölçüde daha etkili hale getirmeyi amaçlayan tam ölçekli Rus askeri reformu ancak 2008'de başladı. Reform, büyük ölçüde Savunma Bakanı Serdyukov tarafından Medvedev'in cumhurbaşkanlığı döneminde, hem hükûmet başkanı olarak Putin'in hem de Rus Silahlı Kuvvetleri başkomutanı olarak Medvedev'in gözetiminde gerçekleştirildi.^[350]

Kremlin'e göre, Putin, ABD Başkanı George W. Bush'un 1972 Anti-Balistik Füze Anlaşması'ndan tek taraflı çekilme kararı nedeniyle Rusya'nın nükleer kapasitesini artırmaya başladı.^[351] Putin'in ABD'nin Rusya'nın stratejik nükleer caydırıcılığını baltalama hedefi olarak gördüğü şeye karşı koymak için Moskova, herhangi bir yeni Amerikan balistik füze savunmasını veya önleme sistemini yenebilecek yeni silahlar geliştirmek için bir program başlattı. Bazı analistler, Putin yönetimindeki bu nükleer stratejinin Rusya'yı 1987 Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Antlaşması'nı ihlal ettiğine inanıyor.^[351]

Buna göre, ABD Başkanı Donald Trump, ABD'nin artık anlaşmanın hükümlerine bağlı kalmayacağını açıklayarak iki güç arasındaki nükleer gerilimi artırdı.^[351] Bu, Putin'i nükleer bir çatışmada ilk önce Rusya'nın başlamayacağını, ancak "saldırgan, intikamın kaçınılmaz olduğunu, yok edileceğini ve saldırganlığın kurbanı olacağımızı bilmelidir. şehitler olarak cennet." ^[352]

Putin ayrıca Kuzey Kutbu'ndaki Rus toprak iddialarını ve oradaki askeri varlığını artırmaya çalıştı. Ağustos 2007'de, 2001 Rus toprak genişletme iddiasıyla ilgili araştırmaların bir parçası olan Rus seferi Arktika 2007, Kuzey Kutbu'ndaki deniz tabanına bir bayrak dikti.^[353] Hem Rus denizaltıları hem de Kuzey Kutbu'nda konuşlanan birlikleri artıyor.^[354][355]

İnsan hakları politikası[değiştir | kaynağı değiştir]

New York merkezli İnsan Hakları İzleme Örgütü, HRW'nin Avrupa ve Orta Asya Bölümü'nün İngiliz direktörü Hugh Williamson tarafından kaleme alınan Yıpratma Yasaları başlıklı bir raporda, Putin'in yeniden başkan olarak seçildiği Mayıs 2012'den bu yana Rusya'nın birçok kısıtlayıcı yasa çıkardı, sivil toplum kuruluşlarını denetlemeye başladı, siyasi aktivistleri taciz etti, korkuttu, hapsetti ve eleştirenleri kısıtlamaya başladı. Yeni yasalar, bir miktar uluslararası hibe fonu alan Rus insan hakları örgütlerini, vatana ihanet yasasını ve birçok muhalif ifadeyi cezalandıran meclis yasasını da dahil ederek, yaygın olarak aşırı geniş olarak kabul edilen "yabancı ajanlar" yasasını içeriyor.^[356][357] İnsan hakları aktivistleri Rusya'yı LGBT aktivistlerinin konuşmalarını ''Rus eşcinsel propaganda yasası" ^[358] deniyle sansürlediği ve yasa nedeniyle LGBT+ kişilere yönelik şiddeti artırdığı için eleştirdi.^{[359][360][361]}

2020'de Putin, yurtdışından fon alan kişi ve kuruluşları "yabancı ajan" olarak etiketleyen bir yasa imzaladı. Kanun, 2012 yılında kabul edilen "yabancı ajan" mevzuatının bir uzantısıdır.^[362][363]

Haziran 2020 itibarıyla, Memorial İnsan Hakları Merkezi'ne göre, Rusya'da 380 siyasi mahkum vardı, bunların 63'ü siyasi faaliyetlerden (Alexey Navalny dahil) doğrudan veya dolaylı olarak kovuşturuldu ve 245'i Müslüman örgütlerden birine katıldıkları için yargılandı. Rusya'da yasaklandı. Listedeki 78 kişi, yani toplamın %20'sinden fazlası Kırım'da ikamet ediyor.^[364][365]

Medya[değiştir | kaynağı değiştir]

Wisconsin-Madison Üniversitesi'nde Siyaset Bilimi profesörü olan Scott Gehlbach, 1999'dan beri Putin'in resmi bakış açısına meydan okuyan gazetecileri sistematik olarak cezalandırdığını iddia etti.^[366] Foreign Affairs'de yazan Amerikalı bir yazar olan Maria Lipman, "Putin'in 2012'de Kremlin'e dönüşünü izleyen baskı, o zamana kadar oldukça bağımsız çalışmasına izin verilmiş olan liberal medyaya kadar uzandı." ^[367] İnternet, Putin'in dikkatini çekti, çünkü eleştirmenleri onu bilgi kontrolüne meydan okumak için kullanmaya çalıştı.^[368] CIA için çalışan Marian K. Leighton1980'lerde bir Sovyet analistinin dediği gibi, "Rusya'nın yazılı ve yayın medyasını susturan Putin, enerjisini internete odakladı." ^[369]

Robert W. Orttung ve Christopher Walker, örneğin, Sınır Tanımayan Gazeteciler, 2013'te 179 ülkenin yer aldığı listede basın özgürlüğü açısından Rusya'yı 148. sıraya koydu. Özellikle Rusya'yı siyasi muhalefet üzerindeki baskıları ve siyasi muhalefetin başarısızlığı nedeniyle eleştirdi. Yetkililerin gazetecileri öldüren suçluları şiddetle takip etmeleri ve adalete teslim etmeleri için. Freedom House, Rus medyasını "özgür değil" olarak değerlendiriyor ve gazeteciler ve medya kuruluşları için temel güvencelerin ve garantilerin bulunmadığını belirtiyor." ^[370]

2000'lerin başında, Putin ve çevresi, Rus medyasında, Rusya'nın " Sorunlar Zamanı " nı sona erdiren 17. yüzyıl Romanov çarlarının günümüz versiyonu olduğu fikrini yaymaya başladı.^[371]

Muhafazakarlığa teşvik[değiştir | kaynağı değiştir]

Putin, hem yurtiçinde hem de yurtdışında sosyal, kültürel ve politik konularda açıkça muhafazakar politikaları destekledi. Putin küreselleşme ve neoliberalizme saldırdı ve bilim adamları tarafından Rus muhafazakarlığıyla özdeşleştirildi.^[372] Putin, benzer düşünen entelektüelleri ve yazarları bir araya getiren yeni düşünce kuruluşlarını destekledi. Örneğin, 2012 yılında muhafazakar sağcı gazeteci Alexander Prokhanov tarafından kurulan Izborsky Kulübü, (i) Rus milliyetçiliğini, (ii) Rusya'nın tarihi büyüklüğünün restorasyonunu ve (iii) liberal fikir ve politikalara sistematik muhalefeti vurgulamaktadır.^[373] Vladislav Surkov, üst düzey bir hükümet yetkilisi, Putin'in başkanlığı sırasında kilit ekonomi danışmanlarından biri olmuştur.^[374]

Kültürel ve sosyal konularda Putin, Rus Ortodoks Kilisesi ile yakın işbirliği yaptı . Kilisenin başı olan Moskova Patriği Kirill, Putin'in şartlarının "Tanrı'nın bir mucizesi" gibi olduğunu belirterek 2012'de seçilmesini onayladı.^[375] Steven Myers, "Bir zamanlar ağır bir şekilde bastırılan kilise, Sovyet çöküşünden en saygın kurumlardan biri olarak ortaya çıkmıştı... Şimdi Kiril, sadıkları doğrudan devletle ittifaka yönlendirdi." ^[376]

Büyük Britanya Baptist Birliği bakanı ve Christian Today'e katkıda bulunan editör Mark Woods, Kilisenin Rus gücünün Kırım ve doğu Ukrayna'ya yayılmasını nasıl desteklediğine dair özel örnekler sunuyor.^[377] Bazı Rus Ortodoks inananları, Putin'i yozlaşmış ve acımasız bir diktatör, hatta bir tiran olarak görüyor. Diğerleri ona hayran değil, ancak siyasi muhaliflerini kızdırdığını takdir ediyor. Yine de diğerleri, Putin'in, inansa da inanmasa da, Ortodoks öğretilerinin tümü olmasa da bazılarını savunduğunu takdir ediyor.^[378]

Kürtaj konusunda Putin, "Modern dünyada karar kadının kendisine ait" dedi.^[379] Bu, onu Rus Ortodoks Kilisesi ile arasının açılmasına neden oldu.^[380][381] 2020'de kürtajı yasaklamak yerine azaltma çabalarını destekledi.^[382]

Uluslararası spor etkinlikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

2007'de Putin, Rusya'nın  ev sahipliği yaptığı ilk Kış Olimpiyat Oyunları olan 2014 Kış Olimpiyatları ve 2014 Kış Paralimpik Oyunları için Soçi adına başarılı bir çabaya öncülük etti . 2008 yılında Kazan şehri 2013 Yaz Üniversite Oyunları için yapılan ihaleyi kazandı ; 2 Aralık 2010'da Rusya, Rusya tarihinde ilk kez 2017 FIFA Konfederasyon Kupası ve 2018 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yapma hakkını kazandı . 2013 yılında Putin, eşcinsel sporcuların 2014 Soçi Kış Olimpiyatları'nda herhangi bir ayrımcılığa maruz kalmayacaklarını belirtti.^[383]

Dış politika[değiştir | kaynağı değiştir]

Leonid Bershidsky, Putin'in Financial Times'a verdiği röportajı analiz etti ve şu sonuca vardı: "Putin bir milliyetçi ya da ırkçı değil, eski Sovyet okulunun bir emperyalistidir ve eşcinsel olduğu bilinen insanlarla işbirliği yapmış ve onları terfi ettirmiştir." ^[384]

Putin, yapay zekanın dış politika açısından olumlu olduğunu belirterek, "Yapay zeka sadece Rusya için değil, tüm insanlık için gelecek. Muazzam fırsatlarla geliyor.^[385]

Asya[değiştir | kaynağı değiştir]

2012'de Putin, Hint gazetesi The Hindu'da bir makale yazdı : "Hindistan ile Rusya arasında Ekim 2000'de imzalanan Stratejik Ortaklık Bildirgesi gerçekten tarihi bir adım oldu." ^[386][387] Hindistan , Rus askeri teçhizatının en büyük müşterisi olmaya devam ediyor ve iki ülke tarihsel olarak güçlü bir stratejik ve diplomatik ilişkiyi paylaşıyor.^[388] Ekim 2022'de Putin, Hindistan ve Çin'i "yakın müttefikler ve ortaklar" olarak nitelendirdi.^[389]

Putin yönetiminde Rusya, Çin, Hindistan, Pakistan ve Orta Asya'nın Sovyet sonrası devletlerini içeren Asya ŞİÖ ve BRICS devletleriyle olumlu ilişkiler sürdürdü.^[390][391] 21. yüzyılda, Çin-Rusya ilişkileri ikili ve ekonomik olarak önemli ölçüde güçlendi - Dostluk Antlaşması ve ESPO petrol boru hattının inşası ve Sibirya'nın Gücü gaz boru hattı, iki ülke arasında "özel bir ilişki" oluşturdu.^[392]

Putin ve Başbakan Şinzo Abe, Japonya-Rusya toprak anlaşmazlıklarını tartışmak için sık sık bir araya geldi. Putin ayrıca iki ülke arasında bir demiryolu köprüsü inşa etme konusundaki istekliliğini de dile getirdi.^[393] Görüşmelerin miktarına rağmen, Abe'nin 2020'deki istifasından önce herhangi bir anlaşma imzalanmadı.^[394][395]

Putin, Moğolistan'ı üç kez ziyaret etti ve komşusuyla iyi ilişkiler kurdu. Putin ve Moğol mevkidaşı, Eylül 2019'da iki devlet arasında kalıcı bir dostluk anlaşması imzalayarak ticaret ve kültürel alışverişi daha da artırdı.^[396][397] Putin, 2007'de Endonezya'yı ziyaret eden ilk Rus veya Sovyet lideri oldu ve bunun sonucunda bir silah anlaşması imzalandı.^[398] Bir başka ziyarette Putin, Rusya ve Endonezya arasında uzun süredir devam eden bağlar ve dostluk hakkında yorum yaptı.^[399] Rusya, 2011'den sonra Vietnam'la ve Afganistan'la da ilişkilerini iyileştirdi ve 2010'larda askeri ve ekonomik yardımda bulundu.^{[400][401][402]} Putin'in Filipinli mevkidaşı Rodrigo Duterte ile daha yakın ikili ilişkiler kurmasıyla Rusya ve Filipinler arasındaki ilişkiler 2016'da hız kazandı.^[403][404] Putin'in ayrıca Malezya'nın o zamanki Başbakanı Mahathir Muhammed'le ve Bangladeş'le, Bangladeş Başbakanı Şeyh Hasina ile iyi bir ilişkileri var.^{[405][406][407]} Putin ayrıca Kuzey Kore'yi ziyaret eden ilk Rus veya Sovyet lideri. Putin Kim Jong-il'i, 2000 yılının Temmuz ayında, Güney Kore ziyaretinden kısa bir süre sonra ziyaret etti.^[408]

Putin, 2017'de Myanmar'da Rohingya azınlıklarına yönelik şiddeti eleştirdi.^[409] 2021 Myanmar darbesinin ardından Rusya, Myanmar askeri rejimiyle bağlarını güçlendirme sözü verdi.^[410]

Sovyetler Birliği sonrası devletler[değiştir | kaynağı değiştir]

Putin döneminde Kremlin, Rusya'nın Rusya'da "yakın yurt dışı" olarak adlandırılan diğer Sovyet sonrası devletler üzerinde bir etki alanına ve "ayrıcalıklı çıkarlara" sahip olduğunu sürekli olarak belirtti. Sovyet sonrası devletlerin Rus çıkarları için stratejik olarak hayati önem taşıdığı da belirtildi.^[411] Bazı Rusya uzmanları bu kavramı Monroe Doktrini ile karşılaştırdı.^[412]

2003'te Gürcistan'da Gül Devrimi, 2004'te Ukrayna'da Turuncu Devrim ve 2005'te Kırgızistan'da Lale Devrimi gibi Sovyet sonrası devletlerdeki bir dizi renkli devrim, bu ülkelerle ilişkilerinde sürtüşmelere yol açtı. Rusya. Aralık 2004'te Putin, Gül ve Turuncu devrimlerini eleştirdi: "Sürekli devrimleriniz varsa, Sovyet sonrası alanı sonsuz bir çatışmaya sürükleme riskiniz vardır".^[413]

Putin'in 2008'deki bir NATO-Rusya zirvesinde, Ukrayna'nın NATO'ya katılması durumunda Rusya'nın Ukrayna'nın Doğu ve Kırım'ını ilhak etmekle mücadele edebileceğini söylediği iddia edildi.^[414] Zirvede ABD Başkanı George W. Bush'a “Ukrayna bir devlet bile değil!” dedi. Ertesi yıl Putin, Ukrayna'dan " Küçük Rusya " olarak söz etti.^[415] Mart 2014'teki Onur Devrimi'nin ardından Rusya Federasyonu Kırım'ı ilhak etti.^{[416][417][418]} Putin'e göre bu, " Kırım her zaman Rusya'nın ayrılmaz bir parçası olmuştur ve olmaya devam ettiği için" yapılmıştır.^[419]

Rusya'nın Kırım'ı ilhakından sonra, Ukrayna'nın "Rusya'nın tarihi güney bölgelerini" içerdiğini ve " Bolşevikler tarafından bir hevesle yaratıldığını " söyledi.^[420] Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'in Şubat 2014'te devrilmesinin Batı tarafından Rusya'yı zayıflatma girişimi olarak planlandığını beyan ederek devam etti . "Batılı ortaklarımız bir çizgiyi aştı. Kaba, sorumsuz ve profesyonelce davrandılar" diyerek Ukrayna'da iktidara gelenlerin "milliyetçiler, neo-Naziler , Rus düşmanları ve Yahudi düşmanları " olduğunu da sözlerine ekledi.^[420]

Doğu Ukrayna'da Rus destekli bir silahlı isyan sırasında Temmuz 2014'te yaptığı bir konuşmada Putin, Rusya'nın "mevcut tüm cephaneliğini", "uluslararası insancıl hukuk kapsamındaki operasyonlara ve kendini savunma hakkına" kadar, Rusça konuşanları dışarıda korumak için kullanacağını belirtti.^[421][422] Ukrayna Ortodoks Kilisesi'nin Aralık 2018'de otosefali elde etmesi ve ardından Rus Ortodoks Kilisesi'nin bölünmesiyle İstanbul'dan bir dizi uzman, Putin'in Sovyet sonrası cumhuriyetlere zorla angajman politikasının kendisine önemli ölçüde geri teptiği ve "Kırım'ı ilhak ettiği, ancak Ukrayna'yı kaybettiği" bir duruma yol açtığı ve Rusya'ya çok daha temkinli bir yaklaşımı kışkırttığı sonucuna vardı.^[423][424]

Ağustos 2014'ün sonlarında Putin, "Ülkemizin tarihi ve tarihi hakkında kendi görüşleri olan insanlar benimle tartışabilir, ancak bana öyle geliyor ki Rus ve Ukrayna halkları pratikte tek bir halk" dedi.^[425] Benzer bir açıklama yaptıktan sonra, Aralık 2015'in sonlarında şunları söyledi: " Ukrayna kültürünün yanı sıra Ukrayna edebiyatının da mutlaka kendine ait bir kaynağı vardır." ^[426]

Ağustos 2008'de Gürcistan cumhurbaşkanı Miheil Saakaşvili, ayrılıkçı Güney Osetya'nın kontrolünü yeniden sağlamaya çalıştı. Ancak, düzenli Rus kuvvetleri Güney Osetya'ya ve ardından Gürcistan'ın diğer bölgelerine girdikten sonra 2008 Güney Osetya Savaşı'nda Gürcü ordusu kısa süre sonra yenildi ve ardından Abhaz kuvvetleriyle birlikte Gürcistan'ın diğer ayrılıkçı bölgesi Abhazya'da ikinci bir cephe açtı.^[427][428] Rusya ile Sovyet sonrası devletlerin çoğu arasındaki mevcut veya geçmişteki gerilimlere rağmen, Putin Avrasya entegrasyonu politikasını izledi. Putin, 2011'de Avrasya Birliği fikrini onayladı ; kavram 1994 yılında Kazakistan cumhurbaşkanı tarafından önerildi.^{[429][430][431]} 18 Kasım 2011'de Belarus, Kazakistan ve Rusya cumhurbaşkanları 2015 yılına kadar Avrasya Birliği'ni kurma hedefini belirleyen bir anlaşma imzaladılar.^[432] Avrasya Birliği 1 Ocak 2015'te kuruldu.^[433]

Putin döneminde, Rusya'nın Ukrayna'dan sonra Sovyet sonrası en büyük ikinci cumhuriyet olan Özbekistan ile ilişkileri önemli ölçüde iyileşti. Bu, Putin'in, kendisini Moskova'dan uzun süre uzak tutan Yeltsin ve İslam Kerimov yönetimindeki ılık ilişkilerin ardından Mayıs 2000'de Taşkent'e yaptığı ziyarette gösterildi.^[434] 2014'teki bir başka toplantıda Rusya, Özbek borcunu silmeyi kabul etti.^[435]

Putin'in 1 Mayıs konuşmalarında, eski SSCB ve komşularının ya da emperyal dönem devletlerinin çoğu (sadece Sovyet sonrası Rusya'dan ziyade) dahil olmak üzere daha büyük bir Sovyet bölgesi teması tutarlı bir tema oldu.^{[436][437][438]}

ABD, Batı Avrupa ve NATO[değiştir | kaynağı değiştir]

Putin döneminde, Rusya'nın NATO ve ABD ile ilişkileri birkaç aşamadan geçti. İlk cumhurbaşkanı olduğunda ilişkiler temkinliydi, ancak 9/11 saldırılarından sonra Putin Teröre Karşı Savaşta ABD'yi hızla destekledi ve ortaklık fırsatı ortaya çıktı.^[439] Stephen F. Cohen'e göre, ABD " NATO'nun Rusya sınırlarına daha da genişlemesi ve 1972 Anti-Balistik Füze Antlaşması'ndan tek taraflı çekilmesiyle geri ödendi ",^[439] ancak diğerleri, yeni ülkelerden gelen başvurulara dikkat çekti. NATO'ya katılmak, öncelikle Rusya'nın Çeçenistan'daki davranışından kaynaklandı. Transdinyester, Abhazya, Yanayev darbesinin yanı sıra önde gelen Rus politikacılar tarafından SSCB'yi eski sınırlarında yeniden kurma çağrıları yaptı.^[440][441]

Rusya'nın Irak Savaşı'nı yürütürken ABD'ye şiddetle karşı çıktığı 2003 yılından itibaren, Putin Batı'dan daha da uzaklaştı ve ilişkiler giderek kötüleşti. Rus bilim adamı Stephen F. Cohen'e göre, Beyaz Saray'ın ardından ana akım ABD medyasının anlatıları Putin karşıtı oldu.^[439] Michael Stürmer ile yaptığı röportajda Putin, Rusya ve Doğu Avrupa'yı en çok ilgilendiren üç soru olduğunu söyledi: Kosova'nın statüsü, Avrupa'daki Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması ve Amerika'nın Polonya ve Çekya ve üçünün bağlantılı olduğunu öne sürdü.^[442] Onun görüşü, Batı'nın bir konuda verdiği tavizlerin diğerinde Rusya'dan gelen tavizlerle karşılanabileceğiydi.^[442]

Ocak 2007'de yapılan bir röportajda Putin, Rusya'nın demokratik çok kutuplu bir dünyadan ve uluslararası hukuk sistemlerini güçlendirmesinden yana olduğunu söyledi.^[443] Şubat 2007'de Putin, ABD'nin küresel ilişkilerdeki tekelci egemenliğini ve "uluslararası ilişkilerde neredeyse sınırsız aşırı güç kullanımını" eleştirdi. Bunun sonucunda "kimse kendini güvende hissetmiyor! Çünkü kimse uluslararası hukukun kendilerini koruyacak bir taş duvar gibi olduğunu hissedemez. Elbette böyle bir politika silahlanma yarışını teşvik eder" dedi.^[444] Bu, Münih Konuşması olarak bilinmeye başladı ve NATO sekreteri Jaap de Hoop Scheffer konuşmayı "hayal kırıklığı yaratan ve yardımcı olmayan" olarak nitelendirdi.^[445]

Putin'in Münih Konuşmasını takip eden aylar, Atlantik'in her iki yakasında gerilim ve retoriğin yükselişiyle damgasını vurdu. Ancak hem Rus hem de Amerikalı yetkililer yeni bir Soğuk Savaş fikrini reddettiler.^[446] Putin, ABD'nin Avrupa'daki füze kalkanı planlarına açıkça karşı çıktı ve Başkan George W. Bush'a 7 Haziran 2007'de reddedilen bir karşı öneri sundu.^[447] Rusya, 11 Aralık 2007'de Avrupa'daki Konvansiyonel Kuvvetler anlaşmasına katılımını askıya aldı.^[448]

Putin, Kosova'nın 17 Şubat 2008'de Sırbistan'dan tek taraflı bağımsızlık ilanına karşı çıkarak, bunun tüm uluslararası ilişkiler sistemini istikrarsızlaştıracağı uyarısında bulundu. Kosova'nın bağımsızlığının birçok büyük dünya gücü tarafından tanınmasını, " onlarca değil, yüzyıllar boyunca gelişen tüm uluslararası ilişkiler sistemini fiilen parçalayacak korkunç bir örnek" olarak nitelendirdi ve "onlarca kabul edilmedi" dedi. yaptıklarının sonuçlarını düşündüler. Günün sonunda bu iki uçlu bir sopa ve ikinci uç geri gelecek ve yüzlerine vuracak".^[449] Mart 2014'te Putin, Kosova'nın bağımsızlık ilanını, sözde " Kosova bağımsızlık emsali "ne atıfta bulunarak, Kırım'ın bağımsızlığını tanımak için bir gerekçe olarak kullandı.^[450][451]

2001'de ABD'ye yapılan 11 Eylül saldırılarından sonra Putin, Amerikan Başkanı George W. Bush ve birçok Batı Avrupalı liderle iyi ilişkilere sahipti. Alman şansölyesi Angela Merkel ile "daha soğuk" ve "daha ticari" ilişkisi, genellikle Merkel'in Putin'in bir KGB ajanı olarak görev yaptığı eski DDR'de yetişmesine bağlanıyor.^[452] İtalya'nın eski Başbakanı Silvio Berlusconi ile çok dostane ve sıcak bir ilişkisi vardı ;^[453] iki lider, ilişkilerini sık sık yakın bir dostluk olarak tanımladılar ve Kasım 2011'de Berlusconi'nin istifasından sonra bile ikili görüşmeler düzenlemeye devam ettiler.^[454]

2011'de Libya'ya NATO liderliğindeki askeri müdahale, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1973 tarihli Kararının "kusurlu ve kusurlu" olduğunu söyleyen Putin de dahil olmak üzere birçok dünya liderinden yaygın bir eleştiri dalgasına yol açtı : "Her şeye izin veriyor. ortaçağ haçlı seferleri için çağrılar." ^[455]

2013'ün sonlarında, Putin'in NSA'dan büyük miktarda gizli bilgi sızdıran Amerikalı Edward Snowden'a sığınma hakkı vermesinin ardından Amerika Birleşik Devletleri 1960'tan bu yana ilk kez bir zirveyi iptal ettiğinde, Rus-Amerikan ilişkileri daha da kötüleşti.^[456][457] 2014 yılında Rusya, Kırım'ı ilhak etmesi nedeniyle G8 grubundan uzaklaştırıldı.^[458][459] Putin, ABD'yi dünya düzenini istikrarsızlaştırmak ve "dünyayı kendi yararına yeniden şekillendirmeye" çalışmakla suçlayarak son derece eleştirel bir konuşma yaptı.^[460] Haziran 2015'te Putin, Rusya'nın NATO'ya saldırma niyeti olmadığını söyledi.^[461]

9 Kasım 2016'da Putin, Donald Trump'ı Amerika Birleşik Devletleri'nin 45. başkanı olduğu için tebrik etti.^[462] Aralık 2016'da, CBS News tarafından aktarılan ABD istihbarat yetkilileri (James Clapper başkanlığında), Putin'in ABD seçimleri sırasında Demokrat başkan adayı Hillary Clinton'a karşı e-posta korsanlığı ve siber saldırıları onayladığını belirtti. Putin'in bir sözcüsü haberleri yalanladı.^[463] Putin, 2009'dan 2013'e kadar ABD dışişleri bakanı olarak görev yapan Hillary Clinton'ı defalarca Rusya'nın içişlerine karışmakla suçladı,^[464] ve Aralık 2016'da Clinton, Putin'i kendisine karşı kişisel bir kin beslemekle suçladı.^[465][466]

Trump'ın seçilmesiyle birlikte Putin'in ABD'deki rağbeti arttı. Şubat 2017'de yapılan bir Gallup anketi, Amerikalıların %22'si arasında 2003'ten bu yana en yüksek seviye olan Putin hakkında olumlu bir görüş ortaya koydu.^[467] Putin, Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana zaten en düşük seviyede olan ABD-Rusya ilişkilerinin Ocak 2017'de Trump'ın göreve başlamasından sonra bozulmaya devam etti.^[468][469]

18 Haziran 2020'de National Interest, Putin'in "İkinci Dünya Savaşı'nın 75. Yıl Dönümünün Gerçek Dersleri" başlıklı dokuz bin kelimelik bir makalesini yayınladı.^[470] Makalede Putin, Molotov-Ribbentrop Paktı'nın Batılı tarihsel görüşünü II. Dünya Savaşı'nın başlangıcı olarak eleştiriyor ve Münih Anlaşması'nın başlangıç olduğunu belirtiyor.^[471]

Birleşik Krallık[değiştir | kaynağı değiştir]

2003 yılında Birleşik Krallık, Putin'in eski patronu oligark Boris Berezovsky'ye siyasi sığınma hakkı verdiğinde Rusya ve Birleşik Krallık arasındaki ilişkiler kötüleşti.^[472] Bu bozulma, İngilizlerin casusluk yaptığı ve demokrasi yanlısı ve insan hakları gruplarına gizli ödemeler yaptığı iddialarıyla daha da yoğunlaştı.^[473] 2022'de Birleşik Krallık'ta yapılan bir anket, Putin'in en az popüler yabancı liderler arasında olduğunu ve İngiliz katılımcıların %8'inin olumlu görüşe sahip olduğunu buldu.^[474]

Aleksandr Litvinenko'nun Zehirlenmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

2003 yılında MI6 ajanı olan eski KGB ve FSB subayı Aleksandr Litvinenko'nun Londra'da polonyum zehirlenmesi sonucu ölmesi sonrasında 2006 yılı sonu ilişkileri daha da gerginleştirdi. 2007'de ilişkilerdeki kriz dört Rus'un sınır dışı edilmesiyle devam etti.^[472]

2015 yılında İngiliz Hükûmeti, eski bir İngiliz Yüksek Mahkemesi yargıcı olan Robert Owen başkanlığında Litvinenko'nun ölümüyle ilgili bir kamu soruşturması başlattı.^[475] 21 Ocak 2016'da yayınlanan Owen raporu, "FSB'nin Bay Litvinenko'yu öldürme operasyonu, muhtemelen Bay Patrushev ve ayrıca Başkan Putin tarafından onaylandı." ^[476] Raporda, Litvinenko'nun FSB'nin toplu katliama dahil olduğu iddiasıyla ilgili kamuoyuna açıklamaları ve kitapları ve Putin ile Litvinenko arasındaki "şüphesiz düşmanlığın kişisel bir boyutu" da dahil olmak üzere cinayetin bazı olası nedenleri sıralandı.^[477]

Sergey Skripal'in Zehirlenmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

4 Mart 2018'de eski ikili ajan Sergey Skripal, Salisbury'de bir Novichok sinir gazıyla zehirlendi.^[478] On gün sonra, İngiliz hükûmeti resmen Rus devletini cinayete teşebbüsle suçladı, Rusya bu suçlamayı reddetti.^[479] Birleşik Krallık'ın 23 Rus diplomatı sınır dışı etmesinden sonra (bu eyleme daha sonra Rusya'nın 23 İngiliz diplomatı sınır dışı etmesiyle karşılık verilecektir),^[480] İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson 16 Mart'ta Putin'in "ezici derecede muhtemel" olduğunu söyledi. bizzat Skripal'in zehirlenmesini emretti. Putin'in sözcüsü Dmitry Peskov iddiayı "şok edici ve affedilemez diplomatik suistimal" olarak nitelendirdi.^[481]

Latin Amerika[değiştir | kaynağı değiştir]

Putin ve halefi Medvedev, Venezuelalı Hugo Chavez ile sıcak ilişkiler içindeydi . Bunun çoğu askeri teçhizat satışı yoluyla gerçekleşti; 2005'ten bu yana Venezuela, Rusya'dan 4 milyar dolardan fazla silah satın aldı.^[482] Eylül 2008'de Rusya, eğitim uçuşları yapmak üzere Tupolev Tu-160 bombardıman uçaklarını Venezuela'ya gönderdi.^[483] Kasım 2008'de her iki ülke de Karayipler'de ortak bir deniz tatbikatı düzenledi . 2000 yılının başlarında Putin, Fidel Castro'nun Küba'sıyla yeniden daha güçlü bağlar kurmuştu.^[484]

Putin, 2020'de Jair Bolsonaro'ya "En iyi erkeksi nitelikleri ifade ediyorsun" demişti . "Her konuda çözüm arıyorsun, her zaman halkınızın, ülkenizin tüm çıkarlarını ön planda tutuyor, kendi kişisel sorunlarınızı dışarıda bırakıyorsunuz." Siyaset bilimci Oliver Stuenkel, “Brezilya'nın sağcı popülistleri arasında Putin, uyanma karşıtı biri olarak görülüyor ve bu kesinlikle Bolsonaro'ya çekici gelen bir şey olarak görülüyor. O bir diktatör ve bu Bolsonaro için çok ilham verici. O kadar güce konsantre olan biri olmak istiyor.^[485]

Avustralya ve Güney Pasifik[değiştir | kaynağı değiştir]

Eylül 2007'de Putin Endonezya'yı ziyaret etti ve bunu yaparak 50 yıldan fazla bir süredir ülkeyi ziyaret eden ilk Rus lideri oldu.^[486] Aynı ay içinde Avustralya'nın Sidney kentinde düzenlenen APEC toplantısına da katılan Putin , burada Başbakan John Howard ile bir araya geldi ve Avustralya'nın Rusya'ya uranyum satması için bir uranyum ticaret anlaşması imzaladı. Bu, bir Rus cumhurbaşkanının Avustralya'ya yaptığı ilk ziyaretti.^[487] Putin 2014 G20 Brisbane zirvesi için Avustralya'yı tekrar ziyaret etti. Abbott Hükümeti , Putin'in 2014 yılında Ukrayna'da askeri güç kullanmasını "zorbalık" ve "tamamen kabul edilemez" olarak kınadı.^[488]

Putin'in 2014 G20 Zirvesi'ne katılmasını yasaklama çağrılarının ortasında, Başbakan Tony Abbott, Rus liderini MH17'nin 38 Avustralyalıyı öldüren Rus destekli isyancılar tarafından vurulması konusunda "göstereceğini" (meydan okuyacağını) söyledi.^[489] Putin cinayetlerin sorumluluğunu reddetti.^[490] Güney Pasifik Ülkeleri Putin'in 2022'de Ukrayna'yı işgalini kınadı. Avustralya Başbakanı Scott Morrison, işgalin "sebepsiz, haksız ve yasa dışı" olduğunu söyledi ve Putin'i bir "haydut" olarak nitelendirdi.^[491]

Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern, Putin'i "zorba" olarak nitelendirdi.^[492] Fiji Başbakanı Frank Bainimarama, "Fiji ve Pasifik Adası Ülkelerimiz Ukrayna'daki çatışmayı kınamak için barışsever halklar olarak birleştiler" tweetini atarken, Solomon Adaları Putin'in savaşını "hukukun üstünlüğünün ihlali" olarak nitelendirdi.^[493]

Orta Doğu ve Kuzey Afrika[değiştir | kaynağı değiştir]

16 Ekim 2007'de Putin, İran cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ile bir araya geldiği Tahran'daki İkinci Hazar Zirvesi'ne katılmak üzere İran'ı ziyaret etti.^{[494][495][496]} Bu, Josef Stalin'in 1943'teki Tahran Konferansı'na katılmasından bu yana bir Sovyet veya Rus liderin ^[497] İran'a yaptığı ilk ziyaretti ve İran-Rusya ilişkilerinde önemli bir olaya işaret ediyordu. Zirvenin ardından düzenlediği basın toplantısında Putin, "Tüm ( Hazar )) devletler, barışçıl nükleer programlarını herhangi bir kısıtlama olmaksızın geliştirme hakkına sahiptir." dedi.^[498]

Nisan 2008'de Putin, Libya'yı ziyaret eden ilk Rus başkanı oldu.^[499] Putin, Libya'nın dış askeri müdahalesini kınadı, BM kararını "kusurlu ve kusurlu" olarak nitelendirdi ve "Her şeye izin veriyor. Ortaçağın haçlı seferlerine benziyor" dedi.^[500] Muammer Kaddafi'nin ölümü üzerine Putin, ABD tarafından "planlı cinayet" olarak nitelendirerek, "Kaddafi'nin nasıl öldürüldüğünü tüm dünyaya gösterdiler" ve "Her yer kan oldu. Öyle mi? neye demokrasi diyorlar?" dedi.^[501][502]

2000'den 2010'a kadar Rusya, Suriye'ye yaklaşık 1,5 milyar dolar değerinde silah sattı ve bu da Suriye'yi Rusya'nın yedinci en büyük müşterisi haline getirdi.^[503] Suriye İç Savaşı sırasında Rusya, Suriye hükûmetine yönelik herhangi bir yaptırımı veto etme tehdidinde bulundu ve rejimine silah sağlamaya devam etti.^[504]

Putin, Suriye İç Savaşına herhangi bir dış müdahaleye karşı çıktı. Haziran 2012'de Paris'te, Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande'nin Beşşar Esad'ı istifaya çağıran açıklamasını reddetti. Putin, Esad'ın dökülen kanın çoğundan rejim karşıtı militanların sorumlu olduğu iddiasını yineledi. Daha önceki NATO müdahalelerinden ve sonuçlarından da bahsederek, "Libya'da, Irak'ta neler oluyor? Daha güvenli hale mi geldiler? Nereye gidiyorlar? Kimsenin cevabı yok" diye sordu.

11 Eylül 2013'te New York Times, Putin'in ABD'nin Suriye'ye müdahalesine karşı dikkatli olmasını isteyen ve Amerikan istisnacılığını eleştiren bir köşe yazısı yayınladı.^[505] Putin daha sonra Suriye'nin kimyasal silahlarının imhasının düzenlenmesine yardım etti.^[506] 2015'te Esad yanlısı daha güçlü bir duruş sergiledi ve rejim için askeri desteği seferber etti.^[507] Bazı analistler Putin'i Ortadoğu'da Şiiler ve Aleviler ile müttefik olarak özetlediler.^[508][509]

Ekim 2019'da Putin, Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayed ile altı anlaşmanın imzalandığı Birleşik Arap Emirlikleri'ni ziyaret etti . Bunlardan biri, Rus egemen servet fonu ile Emirati yatırım fonu Mubadala arasında paylaşılan yatırımları içeriyordu. İki ülke enerji, sağlık ve ileri teknoloji sektörlerinde 1,3 milyar doları aşan anlaşmalar imzaladı.^[510]

22 Ekim 2021'de Putin, İsrail Başbakanı Naftali Bennett ile yaptığı görüşmede Rusya ve İsrail arasındaki "benzersiz bağı" vurguladı.^[511]

Özel hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Putin 28 Temmuz 1983'te Lyudmila Shkrebneva ile evlendi ve 1985'ten 1990'a kadar Doğu Almanya'da birlikte yaşadılar. 28 Nisan 1985'te Leningrad'da doğan Mariya Putina ve 31 Ağustos 1986'da Dresden, Doğu Almanya'da doğan Yekaterina Putina adında iki kızları var.^[512]

Nisan 2008'de Moskovsky Korrespondent'i Putin'in Shkrebneva'dan boşandığını ve ritmik jimnastikçi Alina Kabaeva ile nişanlandığını bildirdi.^[513] Haber reddedildi ve kısa bir süre sonra gazete kapatıldı.^[514] Putin ve Shkrebneva, Kabaeva ile olan ilişkisinin durumu bir spekülasyon konusu haline gelirken, eş olarak birlikte kamuoyuna görünmeye devam etti.^{[515][516][517][518]}

Sonraki yıllarda, Putin ve Kabaeva'nın birlikte birden fazla çocuğu olduğuna dair sık sık haberler geldi, ancak bu raporlar reddedildi.^[519]

Moscow Times gazetesi tarafından ABBA'nın şarkılarını söyleyen Björn Again'in 22 Ocak'ta Putin ve az sayıda konuğu için özel bir konser verdiğini ve bu mini konser sırasında sık sık dans ettiğinin iddia edilmesi üzerine Putin'in Türkolog olan Basın Sözcüsü Dmitri Peskov, Putin'in Abba değil Beatles'ın sıkı bir hayranı olduğunu dolayısıyla böyle bir mini konser verilmediğini açıklamıştır. Ayrıca Putin, efsanevi İngiliz grubunun bir ferdi olan Paul McCartney ile buluşması sırasında hayranlığını dile getirmişti.^[520] Time'a verdiği bir röportajda Brahms, Mozart, Çaykovski, Rahmaninov, Schubert, Liszt dinlemeyi sevdiğini ve favori parçasının Beatles'tan "Yesterday" olduğunu açıkladı.^[521][522] Tarihi ve politik içerikli kitapları tercih ettiğini ve Ömer Hayyam'ın şiirlerini sevdiğini açıkladı.^[523] Boş zamanlarını nasıl geçirdiğini soran bir gazeteciye, köpeği ile zaman geçirdiğini ve eşinin hediye ettiği Ömer Hayyam şiirlerini okuduğunu ifade eden Putin, basın toplantısında gazetecilere Ömer Hayyam'ı tavsiye etti.^[524]

Köpeklere olan düşkünlüğü ile bilinen Putin'e Bulgaristan Başbakanı Boyko Borisov tarafından çoban köpeği yavrusu hediye edilmiştir. Siyah kuşak sahibi olan Putin genç yaştan beri Judo ile ilgilenmektedir. Devlet Güvenlik Komitesi (KGB)'ne katılmayı lise birinci sınıftayken karar verdiğini açıklayan Putin'in çocukluktan beri hayali bir istihbarat elemanı olmaktı.

Putin, Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesi'nde hukuk okumuştur. Eşi Lüdmila Putina ise Putin ile aynı üniversitede İspanyolcal dili bölümünü okumuştur. Putin ile eşi Lüdmila Putina ile 6 Haziran 2013 tarihinde karşılıkla olarak boşanma kararı alarak boşandılar. İki kızı bulunmaktadır. Putin, kızlarından birinin biyoloji diğerinin ise Japon dili ve tarihi üzerine okuduğunu açıkladı.^[525][526]

2015 yılında Kabaeva'nın bir kız çocuğu doğurduğu bildirildi; Putin'in babası olduğu iddia edilmektedir.^{[516][519][527]}

Putin'in 2012 ve 2017 doğumlu iki torunu var.^[528][529]

Kuzeni Igor Putin, Moskova merkezli Master Bank'ta direktördü ve bir dizi kara para aklama skandalıyla suçlandı.^[530][531]

Putin, 2010 yılında kanser hastası çocukların yararına düzenlenen gecede "Blueberry Hill" adlı caz parçasını söylemiştir.^[532]

Putin, iyi derecede Almanca ve temel seviyede İngilizce bilmektedir.

Dini[değiştir | kaynağı değiştir]

Putin, Rus Ortodoks'tur. Babası ateist iken, annesi Rus Ortodoks Kilisesi'ne katılan dindar bir Hristiyan'dı.^[533][534] Annesi evinde hiçbir ikon bulundurmasa da, o dönemde hükûmetin dinine zulmetmesine rağmen düzenli olarak kiliseye gitti. Annesi onu bebekken gizlice vaftiz etti ve onu düzenli olarak hizmete götürdü.

Putin'e göre dini uyanışı, 1993'te karısının karıştığı ciddi bir araba kazası ve Ağustos 1996'da kulübelerini yakan hayati tehlike arz eden bir yangından sonra başladı. İsrail'e resmi bir ziyaretten kısa bir süre önce, Putin'in annesi ona vaftiz haçını vererek kutsamasını söyledi. Putin, "Söylediğini yaptım ve sonra haçı boynuma geçirdim. O zamandan beri hiç çıkarmadım" dedi.

Putin, İslamiyete olan saygı ve yakınlığıyla da bilinmektedir. "İslam'a Katoliklerden daha yakınız"^[535] sözünün yanı sıra ''Muhammed'e yönelik hakaret, sanat özgürlüğü değil"^[536] ifadelerinde bulunmuştur.

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]