French
DeutschYazı sistemi - Vikipedi
Yazı sistemi, bir dildeki unsurları ve tarif edilebilir durumları temsil etmek için kullanılan bir çeşit semboller sistemidir.[1]
Yazı sistemleri sembollerle sesler arasındaki ilişkinin biçimine göre dörde ayrılır:
Alfabelerde konuşmadaki her bir ünlü ve ünsüz sesbirimin doğrudan karşılığı olarak yazıda da bir veya birkaç sembol bulunması esastır. Latin, Kiril, Ermeni alfabeleri ve Hangıl hakiki alfabelere örnektir.
Hece yazılarında her bir simge konuşmadaki bir heceye karşılık gelir. Harf sayısının çok fazla olmaması için kullanıldıkları dilin sesdizimsel olarak çok basit olmasını gerektirdiklerinden, saf hece yazıları çok yaygın değildir. Japoncada kullanılan hiragana ve katakana sistemleri saf hece yazılarıdır.
Bir çeşit hece yazısı olan abugidalarda, her bir ünsüz için temel birer harf bulunurken, ünlü sesler bu harfler üzerinde yapılan düzenli değişikliklerle veya eklenen ayırıcı imlerle gösterilir. Özellikle Hint yarımadasında konuşulan dillerin kullandığı abugidaların en bilinen örneği Devanagari'dir. Harekelerle yazılmış Arap harfleri de abugidadır.
Ünsüz alfabelerinde yalnızca ünsüz sesler için semboller bulunur. Ünlüler ya belirli bağlamlarda bir veya birkaç ünlünün yerine geçebilen bazı ünsüz harflerle gösterilir ya da hiç gösterilmez. Arap ve İbrani alfabeleri günümüzde kullanılan en yaygın ünsüz alfabeleridir.
Logografik yazı sistemlerinde sembollerle konuşmadaki sesler arasında herhangi bir düzenli ilişki bulunmaz. Bunun yerine her sembol bir veya birkaç biçimbirimi ifade eder. Mısır hiyeroglifleri ve Çin karakterleri logografik yazı sistemleridir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Anderson, Stephen R. (2012). Languages : a very short introduction (1. bas.). Oxford, B.K.: Oxford University Press. ISBN 978-0199590599.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Arch Chinese (Traditional & Simplified) 25 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Çince karakterli yazı animasyonları ve doğal konuşmacı sesletimleri
- decodeunicode Unicode Wiki with all 98,884 Unicode 5.0 characters as gifs in three sizes
- Afrika Yazı Sistemleri3 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Omniglot-Dünya Dilleri ve Yazı Sistemleri 18 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Ancient Scripts26 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Farklı Yazı Sistemlerine Giriş
- Michael Everson's Avrupa Alfabeleri28 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The Unicode Consortium12 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
 | Yazı sistemi, alfabe veya harf ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
