Məmmədrəfi Məmmədov — Vikipediya

Məmmədrəfi Məmmədov
Məmmədrəfi Məmmədov
	Məmmədrəfi İsmayıl oğlu Məmmədov
Azərbaycan Respublikasının Müdafiə naziri
	2 sentyabr 1993 – 6 fevral 1995
Əvvəlki	Vahid Musayev (əvəzedici)
Sonrakı	Səfər Əbiyev
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	4 fevral 1942 (82 yaş)
Doğum yeri	SSRİ, Azərbaycan SSR, Quba
Fəaliyyəti	siyasətçi
Hərbi xidmət
Xidmət illəri	1963–1995
Mənsubiyyəti	Azərbaycan
Döyüşlər	SSRİ-Əfqanıstan müharibəsi; Qarabağ müharibəsi
Rütbəsi	; General-leytenant

Məmmədrəfi İsmayıl oğlu Məmmədov (4 fevral 1942, Quba) — Sovet və Azərbaycan Respublikası hərbçisi, dövlət xadimi, Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri olmuş general-leytenant.

Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Məmmədrəfi Məmmədov 1942-ci ilin 4 fevralında Quba şəhərində anadan olmuşdur. 1959-cu ildə orta məktəbi bitirdikdən sonra Quba Kənd Təsərrüfatı Texnikomuna daxil olmuşdur. 1963-cü ilin noyabrında Sovet Ordusuna həqiqi hərbi xidmətə çağırılmışdır. Belarusun Brest şəhərindəki artilleriya polkunda xidmət keçmişdir.

1967-ci ildə Tambov şəhərindəki artilleriya-texniki məktəbini bitirmiş və leytenant rütbəsinə yüksəlmişdir. Bununla da o, Almaniyadakı Sovet Qoşunu qrupuna daxil edilir.

1973-cü ildə baş leytenant Məmmədov Logistika və Nəqliyyat Hərbi Akademiyasına daxil olmuşdur. Akademiyanı mayor rütbəsində bitirərək Ukraynaya göndərilmişdir. 1979-cu ildə artıq Məmmədov polkovnik-leytenant idi. Sonradan divizya komandirinin müavini vəzifəsinə qalxmışdır.

1982–1983-cü ildə Mərkəzi Asiyada korpus komandiri müavini olmuşdur.

1983-cü ildə hərbi göstəriş ilə Əfqanıstana göndərilmiş və həmin ilin 19 oktyabrında Əfqanıstan Demokratik Respublikası Silahlı Qüvvələrinin korpuslarının birində komandir müşaviri kimi fəaliyyət göstərmişdir.

1986-cı ilin yanvar ayında Leninqrad hərbi dairəsində yeni vəzifəyə başlamışdır. 1989-cu ilin yanvarında Baş qərargah Akademiyasının rəis müavini təyin edilib. 1 noyabr, 1989-cu il tarixində Məmmədrəfi Məmmədova general-mayor rütbəsi verilmişdir.

Müdafiə naziri kimi[redaktə | mənbəni redaktə et]

2 sentyabr, 1993-cü ildə prezident Heydər Əliyev göstərişi ilə Məmmədrəfi Məmmədov müdaifə naziri vəzifəsinə təyin olunmuşdur.^[1] Məmmədrəfi Məmmədov nazir olduqdan sonra orduda islahatlar aparmağa başladı:

1993-cü il, 2 noyabr tarixi orduda islahatların başlanğıc tarixi hesab edilir. Həmin dövrdən etibarən struktur dəyişiklikləri, kadr təmizləmələri, vahid komandanlıq altında hərbi əməliyyatların planlaşdırılması, hərbi hissələrin elmi üsullarla idarə olunması, ordunun siyasi məsələlərdən uzaqlaşdırılması və sair işlər həyata keçirilməyə başlandı. Qısa müddət ərzində Ağdam və Füzuli rayonlarının bəzi yaşayış məntəqələri azad edilmişdir.^[2]

Məmmədov vəzifədə olarkən Azərbaycan Respublikasının fərmanı ilə ona general-leytenant rütbəsi verilmişdir. Ermənistanla 12 may, 1994-cü il atəşkəs müqaviləsinin imzalanması da Məmmədrəfi Məmmədovun müdafiə naziri olduğu dövrə təsadüf edir. Bişkek protokolunu imzalayanlardan biri də Məmmədrəfi Məmmədov olmuşdur. Müharibədən sonra o, Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı himayəsi altında 3500 alman sülhməramlı qüvvələrini Qarabağa gətirmək üçün böyük təşəbbüs göstərmiş, lakin bu alınmamışdır.^[3]

1995-ci ilin 6 fevralında tutduğu vəzifədən azad edilmiş və yerinə Səfər Əbiyev təyin olunmuşdur.^[4]^[5]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

↑ Tyukov, Nikita. 15 müstəqil respublika: yüksək vəzifəli rəsmilər. Panorama. 1993. səh. 12. 2022-04-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-05-01.
↑ Джасур Мамедов. "Азербайджанская армия реформируется по натовскому образцу" (rus). Газета "Военно-промышленный курьер. 2011-11-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-05-01.
↑ "Бундесвер в роли миротворца". İstifadə tarixi: 2010-07-12.
↑ "M. İ. Məmmədovun Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri vəzifəsindən azad edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN FƏRMANI". 2011-10-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-01-11.
↑ "S. A. Əbiyevin Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri təyin edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN FƏRMANI". 2011-10-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-01-05.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

[book-1] Tyukov, Nikita. 15 müstəqil respublika: yüksək vəzifəli rəsmilər. Panorama. 1993. səh. 12. 2022-04-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-05-01.

[2] Джасур Мамедов. "Азербайджанская армия реформируется по натовскому образцу" (rus). Газета "Военно-промышленный курьер. 2011-11-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-05-01.

[3] "Бундесвер в роли миротворца". İstifadə tarixi: 2010-07-12.

[4] "M. İ. Məmmədovun Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri vəzifəsindən azad edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN FƏRMANI". 2011-10-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-01-11.

[5] "S. A. Əbiyevin Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri təyin edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN FƏRMANI". 2011-10-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-01-05.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Azərbaycanın müdafiə nazirləri
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920)	Xosrov bəy Sultanov (28 may 1918 - 11 iyun 1918) • Fətəli xan Xoyski (7 noyabr 1918 - 25 dekabr 1918) • Səməd bəy Mehmandarov (25 dekabr 1918 - 28 aprel 1920)
Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası (1920-1991)(Hərbi komissarı)	Əliheydər Qarayev • Heydər Vəzirov
Azərbaycan Respublikası (1991-dən sonra)	Valeh Bərşadlı (5 sentyabr 1991 - 11 dekabr 1991) • Tacəddin Mehdiyev (11 dekabr 1991 - 17 fevral 1992) • Şahin Musayev (yanvar 1992 - 24 fevral 1992) • Tahir Əliyev (24 fevral 1992 - 16 mart 1992) • Rəhim Qazıyev (17 mart 1992 - 20 fevral 1993) • Dadaş Rzayev (20 fevral 1993 - 17 iyun 1993) • Səfər Əbiyev (17 iyun 1993 - avqust 1993) • Vahid Musayev (avqust 1993 - 25 avqust 1993) • Məmmədrəfi Məmmədov (2 sentyabr 1993 - 6 fevral 1995) • Səfər Əbiyev (6 fevral 1995 - 22 oktyabr 2013) • Zakir Həsənov (22 oktyabr 2013- indiyədək)

Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin rəhbərliyi
Ali Baş Komandan	Ayaz Mütəllibov (1991–1992) • Əbülfəz Elçibəy (1992–1993) • Heydər Əliyev (1993–2003) • İlham Əliyev (2003 –)
Müdafiə Naziri	Valeh Bərşadlı (1991) • Tacəddin Mehdiyev (1991–1992) • Şahin Musayev (1992) • Tahir Əliyev (1992) • Rəhim Qazıyev (1992–1993) • Dadaş Rzayev (1993) • Səfər Əbiyev (1993) • Vahid Musayev (1993) • Məmmədrəfi Məmmədov (1993–1995) • Səfər Əbiyev (1995–2013) • Zakir Həsənov (2013 –)
Azərbaycan Ordusunun Baş Qərargah rəisi	Şahin Musayev (1991–1992) • Rüfət Əmirov (1992) • Valeh Bərşadlı (1992) • Nurəddin Sadıqov (1992–1993) • Səfər Əbiyev (1993) • Nəcməddin Sadıkov (1993–2020) • Kərim Vəliyev (2021 –)
Quru Qoşunlarının Komandanı	Ənvər Əfəndiyev (2021–2024) Hikmət Mirzəyev (2024 –)
Hərbi Hava Qüvvələrinin Komandanı	Vladimir Kravtsov (1992–1993) • Rail Rzayev (1993–2009) • Altay Mehdiyev (2009–2014) • Ramiz Tahirov (2014 –)
Hərbi Dəniz Qüvvələrinin Komandanı	Rafiq Əsgərov (1991–1993) • Fuad Yusifov (1993–1999) • Şahin Sultanov (1999–2014) • Yunus Məmmədov (2014) • Şahin Məmmədov (2014–2016) • Hicran Rüstəmzadə (2016–2017) • Zaur Hümbətov (2017–2020) • Sübhan Bəkirov (2020–2024)
Əlahiddə Ümumqoşun Ordunun Komandanı	Kərəm Mustafayev (2014 –)
Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin Komandanı	Hikmət Mirzəyev (2014–2024)
Azərbaycan Sülhməramlı Qüvvələrin Komandanı	–
Daxili Qoşunların Komandanı	Rafiq Ağayev (1992) • Fəhmin Hacıyev (1992–1993) • Ramiz Məmmədov (1993–1995) • Elşən Kazımov (1995–2003) • Zakir Həsənov (2003–2013) • Şirin Xəlilov (2013) • Şahin Məmmədov (2013 –)
Dövlət Sərhəd Xidmətinin Komandanı	Elçin Quliyev (2017 –)