Chlorowodór – Wikipedia, wolna encyklopedia

Chlorowodór
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

HCl

Masa molowa

36,46 g/mol

Wygląd

bezbarwny gaz o duszącym zapachu[1]

Identyfikacja
Numer CAS

7647-01-0

PubChem

313

DrugBank

DB13366

Podobne związki
Inne aniony

fluorowodór, bromowodór, jodowodór, cyjanowodór

Inne kationy

chlorek sodu

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Chlorowodór, HCl – nieorganiczny związek chemiczny, połączenie chloru i wodoru. Dobrze rozpuszcza się w wodzie, tworząc kwas solny (kwas chlorowodorowy) z wydzieleniem dużej ilości ciepła[1].

Otrzymywanie

[edytuj | edytuj kod]

Otrzymywany jest w wyniku działania kwasu siarkowego na chlorek sodu[1] (reakcja przebiega w dwóch etapach)[10]:

  • pierwszy zachodzi w temperaturze pokojowej:
    H
    2
    SO
    4
    + NaCl → HCl + NaHSO
    4
  • drugi zaś wymaga podgrzania do 800 °C:
    NaCl + NaHSO
    4
    → HCl + Na
    2
    SO
    4
Spalanie wodoru w chlorze

Synteza chlorowodoru może być zintegrowana z innymi procesami chemicznymi, np. chlorowaniem węglowodorów[1]. Źródłem szczególnie czystego chlorowodoru jest synteza z pierwiastków. Gazy do tej reakcji uzyskuje się podczas produkcji wodorotlenku sodu przez elektrolizę wodnego roztworu chlorku sodu. Wodór jest następnie spalany w chlorze z wykorzystaniem palników kwarcowych[11]:

H
2
+ Cl
2
→ 2HCl

Właściwości

[edytuj | edytuj kod]

Właściwości fizyczne

[edytuj | edytuj kod]

W warunkach normalnych chlorowodór jest gazem, 1,27 raza cięższym od powietrza. Ciekły chlorowodór nie przewodzi prądu elektrycznego.

Rozpuszcza się bardzo dobrze w wodzie (770 g/l w 20 °C) i eterze dietylowym (220 g/l w 20 °C), w którym tworzy się [Et
2
OH]+
Cl
, a także w innych rozpuszczalnikach organicznych, np. benzenie (13,7 g/l w 25 °C). W rozpuszczalnikach mało polarnych nie ulega dysocjacji[2]. Roztwór chlorowodoru w acetonie i eterach ma jaskrawe żółte zabarwienie[potrzebny przypis].

Właściwości chemiczne

[edytuj | edytuj kod]

Suchy chlorowodór jest dużo mniej aktywny chemicznie, niż jego wodny roztwór, kwas solny. Nie reaguje z fosforem, siarką, węglem, żelazem, niklem oraz chromem; reaguje zaś z litowcami (metalami alkalicznymi), np.: litem, sodem, potasem[1]. W podwyższonej temperaturze reaguje także z innymi metalami[2].

Ciekły chlorowodór nie dysocjuje i jest mało reaktywny. Jako jeden z nielicznych chlorków metali, rozpuszcza się w nim chlorek cyny(IV) (bez dysocjacji)[2].

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

W przemyśle używany jest do produkcji kwasu solnego i niektórych syntez np. chlorku winylu z etynu[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g Podręczny słownik chemiczny, Romuald Hassa (red.), Janusz Mrzigod (red.), Janusz Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 74, ISBN 83-7183-240-0.
  2. a b c d e Philip John Durrant, Bryl Durrant, Zarys współczesnej chemii nieorganicznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965, s. 1046–1047.
  3. Robert Anthony Robinson, Roger G. Bates, Dissociation constant of hydrochloric acid from partial vapor pressures over hydrogen chloride-lithium chloride solutions, „Anal. Chem.”, 43 (7), 1971, s. 969–970, DOI10.1021/ac60302a030.
  4. a b c d Lide 2009 ↓, s. 4-67.
  5. Lide 2009 ↓, s. 6-52.
  6. Lide 2009 ↓, s. 9-51.
  7. Chlorowodór, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2020-01-02] (ang.).
  8. a b Chlorowodór (nr 26614) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2020-01-02]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  9. Chlorowodór (nr 26614) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2015-03-28]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  10. Stanisław Tołłoczko, Wiktor Kemula, Chemia nieorganiczna z zasadami chemii ogólnej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1954, s. 176.
  11. Włodzimierz Trzebiatowski, Chemia nieorganiczna, wyd. 8, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1978, s. 155.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]