Jan Hebdzyński – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jan Hebdzyński

Data i miejsce urodzenia	26 czerwca 1869 Szydłowiec, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	31 grudnia 1929 Warszawa, Polska
Minister sprawiedliwości
Okres	od 13 grudnia 1919 do 9 czerwca 1920
Przynależność polityczna	Stronnictwa Prawicy Narodowej
Poprzednik	Leon Supiński
Okres	od 9 czerwca 1920 (p.o) do 23 czerwca 1920
Następca	Jan Morawski (p.o.)
Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Paweł Hebdzyński (ur. 26 czerwca 1869^[1] w Szydłowcu, zm. 31 grudnia 1929 w Warszawie) – polski działacz państwowy, adwokat, minister sprawiedliwości w rządzie Leopolda Skulskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Szydłowcu, w rodzinie miejscowego kamieniarza Teofila i jego żony Teodory Konstancji z Nowickich^[2]. Kształcił się w szkole podstawowej w Szydłowcu (ukończył w 1882), następnie w gimnazjum filologicznym w Radomiu; w latach 1890–1893 studiował na Wydziale Prawa Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego, a w okresie 1893–1898 odbył aplikację w Sądzie Okręgowym w Radomiu i Urzędzie Hipotecznym w Warszawie. Później od 1898 r. pracował w warszawskiej kancelarii adwokata Zygmunta Wasiutyńskiego, a od 1909 prowadził własną kancelarię.

Specjalizował się w zakresie prawa cywilnego, handlowego i hipotecznego; obsługiwał klientów związanych przede wszystkim ze sferami ziemiańskimi i przemysłowymi. Prowadził w domu kursy dla młodych adwokatów w dziedzinie prawa hipotecznego, był jednym z współtwórców warszawskiego samorządu adwokackiego oraz dziekanem Rady Adwokackiej w Warszawie^[3].

Zasiadał w organach spółek kapitałowych, m.in. Pabianickiej Fabryki Papieru Robert Saenger SA.

Działalność społeczna[edytuj | edytuj kod]

Był członkiem Kasy im. Mianowskiego, Towarzystwa Tatrzańskiego, Towarzystwa Kursów Naukowych czy Warszawskiego Towarzystwa Higienicznego. Zasiadał także we władzach Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności, Polskiego Czerwonego Krzyża czy Warszawskiego Towarzystwa Pomocy Lekarskiej i Opieki nad Nerwowymi i Umysłowo Chorymi. W latach 1916-1920 był radcą prawnym Związku Ziemian; z jego ramienia brał udział w zjeździć przedstawicieli organizacji ziemiańskich z Księstwa Poznańskiego, byłej Kongresówki i Galicji^[3].

Działalność polityczna[edytuj | edytuj kod]

W czasie I wojny światowej związał się ze Stronnictwem Polityki Realnej. Był członkiem Koła Międzypartyjnego. Brał udział w pracach Biura Pracy Społecznej. W odrodzonej Polsce 19 grudnia 1920 r. został ministrem sprawiedliwości w rządzie Leopolda Skulskiego z poparciem Stronnictwa Prawicy Narodowej^[2]. Jako minister zajmował się głównie sprawami organizacji sądownictwa i pracami prawodawczymi. Rozszerzono właściwości sądów pokoju i regulację wysokości taksy dla pisarzy hipotecznych. Z włączaniem do polskiego wymiaru sprawiedliwości ziem dawnego zaboru pruskiego oraz położonych na wschód od byłego Królestwa Polskiego wiązała się decyzja Hebdzyńskiego o przesunięciu na te tereny sędziów z obszaru Polski centralnej i południowej. Pod jego kierunkiem przygotowywano również projekty zmian w zakresie postępowania karnego, prawa karnego międzynarodowego czy restytucji mienia skonfiskowanego przez władze carskie unitom. Brał w pracach nad sądownictwem wojskowym. Minister przeforsował ustawy m.in. o odpowiedzialności urzędników za przestępstwa popełnione z chęci zysku czy o zwalczaniu lichwy wojennej^[2]. Doprowadził do przyjęcia przepisów wykonawczych dotyczących uproszczonego postępowania na terenie byłego zaboru austriackiego czy wykorzystania znajdujących się w dyspozycji Głównego Urzędu Ziemskiego środków tzw. funduszu osadniczego. Wydał zarządzenie dotyczące trybu postępowania naruszenia nietykalności poselskiej^[3].

Hebdzyński dążył do unifikacji wymiaru sprawiedliwości, poprawy jego sytuacji organizacyjnej, jak również wzrostu wynagrodzeń sędziów i urzędników sądowych. Krytycznie odnosił się do wszelkich wystąpień przeciwko porządkowi publicznemu, co miało wpływ na postawę rządu wobec strajków robotniczych na wiosnę 1920 r. Był inicjatorem ustawy o załatwianiu zatargów zbiorowych pomiędzy pracodawcami, a pracownikami w przedsiębiorstwach użyteczności publicznej. Popierał także przedłużenie działalności sądów doraźnych w okręgach apelacyjnych warszawskim i lubelskim^[2].

Urząd ministra przestał pełnić 9 czerwca 1920 r.

Zmarł 31 grudnia 1929 r. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (174-4-19)^[4].

W 2022 z inicjatywy Prezesa Rady Ministrów, Fundacja „Stare Powązki” w ramach projektu odrestaurowywania grobów ministrów II RP, odnowiła miejsce pochówku Jana Hebdzyńskiego^[5].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Od 1894 r. był żonaty z Wiktorią Łępicką primo voto Komierowską, z którą miał córki^[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Adam Nagórski, Jan Hebdzyński [w:] Polski Słownik Biograficzny, tom IX, 1960–1961