French
DeutschJaskinia w Krzyżanowicach Górna – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Plan jaskini | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | Niecka Nidziańska, Niecka Solecka, Gacki (powiat pińczowski) |
| Właściciel | komunalny |
| Długość | 60 m |
| Deniwelacja | 6 m |
| Wysokość otworów | 215 m n.p.m. |
| Wysokość otworów nad dnem doliny | 15 m |
| Ekspozycja otworów | ku W |
| Data odkrycia | znana od dawna |
| Ochrona i dostępność | |
| Kod | (nr inwentarzowy PIG) N-2.2 |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
 50°27′15″N 20°35′10″E/50,454167 20,586111 | |
Jaskinia w Krzyżanowicach Górna (Jaskinia nad Stawem) – jaskinia na terenie Niecki Nidziańskiej. Wejście do niej znajduje się niedaleko wsi Gacki-Osiedle (Niecka Solecka), na południe od nieczynnego, zalanego wodą, kamieniołomu Gacki, w dużym leju krasowym, na wysokości 215 m n.p.m[1]. Długość jaskini wynosi 60 metrów, a jej deniwelacja 6 metrów[2].
Jaskinia jest pomnikiem przyrody i jak do tej pory jedyną jaskinią w Niecce Nidziańskiej, w której znajduje się stanowisko archeologiczne[3].
Opis jaskini[edytuj | edytuj kod]
Główną częścią jaskini jest obszerna, pozioma sala (12 m długości i 8 m szerokości) znajdująca się zaraz za dużym otworem wejściowym. Odchodzą z niej niewielkie kominki oraz:
- na lewo od wejścia, za niewielkim progiem, krótki korytarzyk zakończony kominkiem
- na wprost od wejścia ciągnie się korytarz, na początku niski, później wysoki, kończący się niskim i błotnistym korytarzykiem z niewielkimi odnogami[2].
Przyroda[edytuj | edytuj kod]
W jaskini brak jest nacieków. Ściany są wilgotne, niski korytarz na początku bywa zalewany wodą tworząc syfon. Jaskinię odwiedzają lisy[2].
Historia odkryć[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia była znana od dawna. Jej pierwszy opis i plan sporządził Kazimierz Kowalski w 1954 roku[2].
Badania archeologiczne[edytuj | edytuj kod]
Badania archeologiczne prowadzone były od 1994 roku przez naukowców z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wykazały, że w jaskini zamieszkiwali ludzie co najmniej od l wieku p.n.e. Odkryto pozostałości osadnictwa kultury łużyckiej, przeworskiej oraz okresów wczesnego i późnego średniowiecza[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Anna Chwalik, Jan Urban, Jacek Gubała, Andrzej Kasza - Gacki - Jaskinia nad Stawem i Jaskinia w Gackach, 36. Sympozjum Speleologiczne, Pińczów, 200
- ↑ a b c d Jaskinie Polski, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [online], jaskiniepolski.pgi.gov.pl [dostęp 2017-12-30] (pol.).
- ↑ a b Informator archeologiczny badania rok 1994, Warszawa 1998. ISBN 83-86334-77-0