French
DeutschMaurycy Szymel – Wikipedia, wolna encyklopedia
Maurycy Szymel (Mosze Schimel), pseud. „Jerzy Sorkin” (ur. 18 grudnia 1903[1] lub 1904[2][3] we Lwowie, zm. 1942 w obozie janowskim we Lwowie) – poeta i publicysta żydowski, piszący w języku jidysz i po polsku, związany z gazetą „Chwila”.
Życie[edytuj | edytuj kod]
Ukończył lwowskie męskie gimnazjum żydowskie. Debiutował w 1925 roku w wychodzącej we Lwowie gazecie żydowskiej „Chwila” (ukazywała się ona w języku polskim, a publikowało w niej swoje wiersze wielu poetów żydowskich, m.in. Juliusz Wit, Karol Dresdner, Anda Eker, Stefan Pomer, Artur Lauterbach, Daniel Ihr oraz Roman Brandstaetter)[2].
W drugiej połowie 1930 r. przeprowadził się do Warszawy, gdzie rozpoczął studia na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Żył w biedzie, utrzymując się z pisania wierszy i publikacji krótkich tekstów na łamach krakowskiego „Nowego Dziennika” oraz czasopism warszawskich: „Nasz Przegląd”, „Opinia”, „Lektura”, „Ster”, „Głos Literacki”, „Gazeta Warszawska”[1].
Po wybuchu II wojny światowej wyjechał do Lwowa, gdzie swoje wiersze publikował w gazetach wydawanych przez Rosjan. Po wkroczeniu wojsk niemieckich pracował w biurze Judenratu. Zginął w obozie janowskim w 1942 r.[1]
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Do 1939 r. Maurycy Szymel wydał trzy tomiki wierszy po polsku: Powrót do domu (1931), Skrzypce przedmieścia (1932)[4] oraz Wieczór liryczny (1935)[5] oraz jeden w jidysz: Mir iz umetik (jid. מיר איז אומעטיק, 1936)[3]. W wierszach nawiązywał do historii, tematów biblijnych, wspomnień rodzinnych, życia w dzielnicy żydowskiej, relacji polsko-żydowskich, a także erotyki. Po 1936 r. zajął się tłumaczeniem tekstów z polskiego na jidysz, stał się poetą dwujęzycznym. Publikował w „Hajnt”, „Globusie” i „Szriftn”. Po roku 1938, przejęty nasilającym się nazizmem, zaczął często poruszać ten temat w swoich utworach.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Małgorzata Naimska, Rafał Żebrowski: Szymel (Schim(m)el) Maurycy (Mosze). W: Polski słownik judaistyczny. [dostęp 2017-11-24].
- ↑ a b Joanna Lisek: Szymel (Szimel) Maurycy (Mosze) (Schimel Mosze, Schimel Maurycy). W: Polski Słownik Biograficzny. T. 50. Warszawa – Kraków: Polska Akademia Nauk – Polska Akademia Umiejętności, 2015, s. 234–236. ISBN 978-83-63352-37-0.
- ↑ a b Twarzą ku nocy. Twórczość literacka Maurycego Szymla. Red. Maria Antosik-Piela i Eugenia Prokop-Janiec. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2015, seria: Studia Polsko-Żydowskie. ISBN 978-83-233-3884-0.
- ↑ Maurycy Szymel: Skrzypce przedmieścia. Warszawa: Nakładem księgarni F. Hoesicka.
- ↑ Poezja polska 1914–1939. Warszawa: Czytelnik, 1966.