Płonica (województwo dolnośląskie) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Płonica
wieś
Ilustracja
Kościół św. Mikołaja
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

ząbkowicki

Gmina

Złoty Stok

Liczba ludności (2021)

177[2]

Strefa numeracyjna

74

Kod pocztowy

57-230[3]

Tablice rejestracyjne

DZA

SIMC

0857031

Położenie na mapie gminy Złoty Stok
Mapa konturowa gminy Złoty Stok, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Płonica”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Płonica”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Płonica”
Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego
Mapa konturowa powiatu ząbkowickiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Płonica”
Ziemia50°28′40″N 16°52′24″E/50,477778 16,873333[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Płonica (niem. Dörndorf[4]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Złoty Stok.

Toponimia[edytuj | edytuj kod]

W pierwszej wzmiance o wsi występuje pod nazwą Heinrici Villa. Następnie Villa Heimrici (1284), Durhenrisdorf (1293)[5], Plonicza, Durrinheinrichsdorf (1317), Durndorf (1330), Dürrendorf (1341), Durrendorf (1349), Durrendorph (1351), Türndorff (1667), Dörndorff (1726)[6]. Do końca II wojny światowej występuje pod nazwą Dörndorf[7]. Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku z 1888 r. opisuje nazwę wsi Dörndorf jako pochodzącą od zasadźcy wsi o imieniu Heinrich oraz słowo dürr. Obecność tego słowa oznaczać może dodatkowy opis zasadźcy bądź charakterystyczny element wsi[8]. Słowo dürr tłumaczyć można jako suchy, zwięzły lub chudy. W 1317 zanotowano słowiańsko brzmiącą nazwę Plonicza[6]. Obecna nazwa została nadana w 1946 roku[9].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Płonica powstała najprawdopodobniej w I poł. XIII w. podczas niemieckiej kolonizacji Przedgórza Sudeckiego. Wieś miała początki jako wieś rycerska. Wieś zakładał prawdopodobnie rycerz o imieniu Henryk, stąd pierwsza nazwa – Heinrici Villa. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1260 roku. W 1293 r. rycerz Mojko z Byczenia sprzedaje Hermanowi, wójtowi z Goworowa łan we wsi[5]. W krótkim okresie stała się uposażeniem klasztoru cysterek w Trzebnicy. Od roku 1351 aż do sekularyzacji w 1810 roku, była wsią klasztorną cystersów z Kamieńca Ząbkowickiego. Wieś należała do grupy średniej wielkości wsi klasztornych, co potwierdzają zasoby majątku klasztornego, oszacowane w 1765 roku na 2533 talarów. W skład społeczności wsi wchodziło 11 kmieci, 5 zagrodników, 46 chałupników i 3 rzemieślników. Funkcjonował również jeden młyn wodny. W 1777 roku, na południowym skraju wsi, opat kamieniecki ufundował nowy kościół św. Mikołaja według projektu Józefa Kaufmana otoczony murem z epitafium pochodzącym z 1585 r.[10][11]. W XIX wieku działała tu katolicka szkoła z jednym nauczycielem. W drugiej połowie XIX wieku wieś stała się ważnym zapleczem pracowniczym dla zakładów przemysłowych w Złotym Stoku[12].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Liczba ludności Płonicy na przestrzeni lat:

  • 1785 r. - 330
  • 1816 r. - 404,
  • 1825 r. - 446,
  • 1840 r. - 566
  • 1871 r. - 519
  • 1885 r. - 495
  • 1905 r. - 403
  • 1920 r. - 376
  • 1926 r. – 400
  • 1941 r. - 403
  • 1970 r. - 271
  • 1978 r. - 213
  • 1988 r. - 230[6]
  • 2021 r. - 177

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[10]:

  • kościół filialny pw. św. Mikołaja, z 1777 r.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 102493
  2. ↑ Wieś Płonica w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-12-27], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 952 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  5. ↑ a b Tadeusz Mikoś, Eugeniusz Salwach, Janusz Chmura, Jerzy Tichanowicz: Złoty Stok Najstarszy ośrodek górniczo-hutniczy w Polsce. Kraków: AGH. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, 2009, s. 214. ISBN 978-83-7464-191-3. (pol.).
  6. ↑ a b c Plan odnowy wsi Płonica, 2016
  7. ↑ Dörndorf 2) [online], www.meyersgaz.org [dostęp 2023-12-11].
  8. ↑ Heinrich (1812-1897) Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit. - Zweite vermehrte und verbesserte Auflage, „410 II”, 1888 [dostęp 2023-11-04].
  9. ↑ Dz.U. z 1946 r. nr 142, poz. 262
  10. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 251. [dostęp 2012-11-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
  11. ↑ Płonica - Kościół św. Mikołaja (1777). Atrakcje turystyczne Płonicy. Ciekawe miejsca Płonicy [online], www.polskaniezwykla.pl [dostęp 2023-07-30].
  12. ↑ Jerzy Organiściak, Szlak Cysterski na Ziemi Ząbkowickiej, s. 15-16 (pol.).
Gmina Złoty Stok

Siedziba gminy: Złoty Stok

Miasto
Wsie
Nieoficjalne części miasta
Nieoficjalne części wsi

Herb gminy Złoty Stok

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Płonica_(województwo_dolnośląskie)&oldid=73456972”