Ramienicowce – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ramienicowce
Ilustracja
Ramienica krucha
Systematyka[1]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Gromada

Charophyta

Klasa

Charophyceae

Rząd

ramienicowce

Nazwa systematyczna
Charales Dumort. 1829: 76.
Gametangia

Ramienicowce, ramienice właściwe (Charales) – rząd glonów należący do gromady ramienic (Charophyta). Współcześnie jest to takson monotypowy zawierający jedną rodzinę ramienicowatych (Characeae), jednak zaliczana jest do niego również wymarła rodzina Aclistocharaceae[1], a wyróżniano również inne wymarłe rodziny Palaeocharaceae i Clavatoraceae[2]. Kosmopolityczny, liczy ok. 400 gatunków. W Polsce stwierdzono 34 gatunki, z czego dwa obecnie uważane są za wymarłe[3].

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Przedstawiciele ramienicowców mają, tak jak rośliny zielone, chlorofil a i b, celulozową ścianę komórkową, a jako materiał zapasowy – skrobię[4].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Systematyka ramienic wzbudza kontrowersje. Ze względu na dużą odmienność od pozostałych glonów i jednocześnie małe zróżnicowanie wewnętrzne, tej samej grupie (temu samemu kladowi) odpowiadać może kilka taksonów o różnej randze – rodzina Characeae, rząd Charales, klasa Charophyceae i gromada Charophyta, które po polsku albo wszystkie określa się jako ramienice, albo różnicuje końcówki – odpowiednio: ramienicowate, ramienicowce, ramienicowe, ramienice[4]. Jeżeli nie uwzględnia się przedstawicieli kopalnych (patrz niżej), rząd jest monotypowy. Z kolei w systemach, w których rząd Charales jest grupą siostrzaną wobec rzędów Klebsormidiales i Zygnematales (oraz kilku innych), monotypowy przestaje być takson Charophyceae. Ten ostatni takson bywa ponadto uważany za równorzędny zielenicom (bądź w randze klasy, gdy taksony te nazywane są Charophyceae i Chlorophyceae, bądź w randze gromady, odpowiednio – Charophyta i Chlorophyta) albo też im podrzędny (wówczas Charophyceae należą do Chlorophyta, podobnie jak Chlorophyceae obejmujące wtedy tylko tzw. zielenice właściwe). Ponadto ramienice, zielenice i rośliny telomowe mogą być łączone albo ze względu na podobieństwo morfologiczne (zielenice z ramienicami jako tzw. glony zielone Chlorophytina, a rośliny telomowe są wydzielane osobno), albo ze względu na pokrewieństwo (ramienice z roślinami telomowymi jako Streptophyta lub nawet Charophyta, a reszta zielenic jest wówczas wydzielana odrębnie).

Według systemu przyjętego w serwisie AlgaeBase systematyka ramienicowców przedstawia się następująco[1]:

† oznacza takson wymarły.

Formy kopalne

[edytuj | edytuj kod]

Zapis kopalny Charales to przede wszystkim gyrogonity. Najstarsi przedstawiciele rzędu znani są z dewonu. W obrębie Charales wyróżnia się następujące rodziny:

  • Eocharaceae, znane od dewonu do triasu;
  • Palaeocharaceae Pia, znane z karbonu i permu;
  • Porocharaceae Grambast, znane od karbonu do paleogenu;
  • Clavatoraceae Pia, znane z jury i kredy;
  • Raskyellaceae L. Grambast & N. Grambast, znane od kredy do miocenu;
  • Characeae Agardh, znane od triasu do dziś[5].

Characeae, jedyna rodzina znana w dzisiejszej florze, dominuje w zespołach ramienic co najmniej od paleogenu[5], a być może już od górnej kredy[6].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c M.D. Guiry, G.M. Guiry: Taxonomy Browser, Order: Charales. AlgaeBase. [dostęp 2012-01-17]. (ang.).
  2. Bohuslav Fott: Sinice a řasy. Praga: Academia , nakladatelství Československé akademie věd, 1967, s. 350. (cz.).
  3. Mariusz Pełechaty, Andrzej Pukacz: Klucz do oznaczania gatunków ramienic (Characeae) w rzekach i jeziorach. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska / Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, 2008, s. 5, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-7217-200-5.
  4. a b Ramienicowe. W: Słownik botaniczny. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.). Warszawa: Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", 1993, s. 523–524, 763. ISBN 83-214-0140-6. (pol.).
  5. a b Monique Feist i inni, Treatise on Invertebrate Paleontology, Part B: Protoctista 1, Volume 1: Charophyta, Boulder, Colorado–Lawrence, Kansas: Geological Society of America–University of Kansas, 2005, ISBN 0-8137-3002-3, LCCN 53-12913.
  6. Sha Li i inni, Filling a gap in the evolution of charophytes during the Turonian to Santonian: Implications for modern physiognomy, „Review of Palaeobotany and Palynology”, 274, 2020, s. 104154, DOI10.1016/j.revpalbo.2019.104154.